6رمان برای یک جایزه

آرش نهاوندی- روزنامه‌‌نگار

بنیاد کتاب جایزه بوکر پرده از نام 6نامزد نهایی خود در یک کنفرانس خبری آنلاین برداشت. پاتریشیا لاکوود که در حیطه شعر و شاعری فعال است، با نخستین رمان خود در قالب داستانی چند بخشی با عنوان «کسی درباره این حرف نمی‌زند» ازجمله شگفتی‌سازهای این دوره از فهرست نهایی نامزدهای جایزه بوکر است. بخش‌هایی از این کتاب با ادبیات رایج در شبکه‌های اجتماعی نوشته شده است. نظیفه محمد از دیگر نامزدهای این جایزه معتبر، در کتاب «مردان خوش اقبال» داستان مردی را روایت می‌کند که به‌اشتباه به وی اتهام قتل زده‌اند و در معرض خطر محکومیت قرار دارد. آنوک ارودپگاسام در کتاب «سفری به شمال» به بقای انسان و انسانیت و آرزوهای بشری به‌عنوان میراث جنگ داخلی سریلانکا پرداخته است. برخی از مطرح‌ترین و پرسر و صدا‌ترین رمان‌های امسال که به فهرست ابتدایی نامزدهای بوکر راه یافته بودند، در نهایت در زمره نامزدهای نهایی این جایزه قرار نگرفته‌اند. ازجمله مهم‌ترین کتاب‌هایی که در فهرست نهایی جایزه بوکر نامزد نشده، می‌توان به رمان«کلارا و خورشید» اثر کازوئو ایشی‌گورو اشاره کرد، ایشی‌گورو یکی از مطرح‌ترین نویسندگان معاصر است و یک‌بار هم برنده جایزه نوبل ادبیات و برنده جایزه بوکر نیز شده است. هیأت داوران بوکر ضمن بازخوانی این کتاب‌ها درباره رمان برنده این جایزه معتبر تصمیم‌گیری خواهد کرد. نام برنده جایزه بوکر در سوم نوامبر2021(12آبان 1400) اعلام خواهد شد. به برنده این جایزه مطابق سال‌های گذشته 50هزار پوند اختصاص خواهد یافت. این جایزه به نوعی سکوی پرتاب برای بسیاری از نویسندگان کمتر شناخته شده است، رمان‌های نویسندگان فهرست نامزدهای نهایی جایزه بوکر اغلب بدل به پرفروش‌ترین رمان‌های سال می‌شوند. سایت اینسایدر در گزارشی به اختصار نگاهی داشته به کتاب‌های نامزد‌های دریافت جایزه بوکر در سال2021.

سفری به شمال

کتاب سفری به شمال اثر آنوک ارودپگاسام با پیامی ناگهانی آغاز می‌شود: «کریشان پس از یک تماس تلفنی متوجه می‌شود که رانی مراقب مادربزرگش، به‌صورت ناگهانی و غیرمنتظره درگذشته است. جسد او را از کف چاهی در روستای زادگاهش در شمال سریلانکا خارج کرده بودند، گردن او به‌دلیل سقوط به کف چاه شکسته بود. این حادثه ذهن کریشان را به خاطرات دور و دراز گذشته و زمانی که در دهلی زندگی می‌کرد، می‌برد. کریشان برای سفر طولانی و رفتن به مراسم تدفین رانی سوار بر قطار می‌شود...» سفری به شمال روایتی است از یک مراقبه ذهنی درباره بقا و مرگ انسان‌ها و نگاهی دارد به میراث جنگ داخلی سی‌ساله در سریلانکا.

 کسی درباره این حرف نمی‌زند

«کسی درباره این حرف نمی‌زند» رمانی است از پاتریشیا لاکوود؛ در این کتاب داستان زنی روایت می‌شود که به‌دلیل پست‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی گذاشته به شهرت رسیده و در حال انجام سفری برای دیدار با هواداران دوست داشتنی خود است. او از سیر در فضای اینترنت و استفاده از زبان و زندگی در دنیای غیرواقعی جدیدی که آن را پرتال می‌نامد و از اینکه متقاعد شده تعداد زیادی از کاربران در شبکه‌های اجتماعی از تفکرات او حمایت می‌کنند، بسیار احساس خشنودی می‌کند. زمانی که تهدیدهای جدی، نظیر تغییرات آب و هوایی و تدابیر محتاطانه و سختگیرانه به‌منظور مقابله با بحران اقتصادی در جامعه اتخاذ می‌شود، اپیدمی تنهایی سایه‌اش را بر جامعه می‌افکند. همزمان او خود را بیشتر در دنیای پوچ و بیهوده پرتال غرق می‌کند. اما یکباره پیامی از مادرش با این مضمون که حادثه‌ای رخ داده، هر چه زودتر بیا، او را از دنیای خیالی و پوچ و غیرواقعی بیرون می‌کشد و با دنیای واقعی که مملو از خوبی‌ها و بدی‌هاست مواجه می‌کند.

 مردان خوش اقبال

نظیفه محمد در مردان خوش اقبال داستان محمود ماتان را روایت می‌کند که در خلیج شهر کاردیف در سال‌های اوایل دهه1950 میلادی کارچاق‌کن است و معاملات را با دلالی جوش می‌دهد. این کار او را با دریانوردان سومالیایی و هند غربی، تجار مالتی و خانواده‌های یهودی مرتبط کرده است. او همچنین یک پدر، فرصت‌طلب و بعضی اوقات نیز دزدی خرده‌پاست. او خصیصه‌های منفی زیادی در خود دارد، اما یک قاتل نیست. بنابراین زمانی که یک مغازه‌دار با بی‌رحمی کشته می‌شود و بسیاری وی را در این قضیه متهم اصلی می‌پندارند، محمود که خود را بی‌گناه می‌داند، نگرانی از خود به دل راه نمی‌دهد. با این حال همسر ولزی محمد که لورا نام دارد وی را ترک می‌کند. اما محمود مطمئن است در کشوری که به باور او عدالت به‌طور کامل رعایت می‌شود، می‌تواند بی‌گناهی خود را اثبات کند. اما با برگزاری چند جلسه از دادگاه مشخص می‌شود که روزنه امیدبخشی برای وی وجود ندارد و محمود برای حفظ جانش وارد مبارزه‌ای خطرناک می‌شود، مبارزه با توطئه‌گران و بی‌عدالتی قضایی در ولز.

 سوگند (تعهد)

«سوگند» اثر دیمن گالگوت نگاهی دارد به سقوط و تباهی و نابودی یک خانواده سفیدپوست اهل آفریقای جنوبی که در حومه شهر پورتوریا زندگی می‌کنند. خانواده سورات برای مراسم تدفین مادر گردهم آمده‌اند. نسل جوان‌تر این خانواده ازجمله «آنتون» و «آمور»، از همه آنچه خانواده به آن پایبند است، متنفرند، آنها همچنین به‌طور خاص از تعهد والدینشان نسبت به زن سیاهی که در تمام طول عمرش در خدمت خانواده بوده، ناخشنودند، البته این تعهد همچنان اجرا نشده است. خانواده به سالومه، این زن سیاه‌پوست قول داده بود که پس از عمری خدمت، خانه‌ و زمینی برای زندگی‌اش درنظر بگیرد. اما با گذر چند دهه این تعهد هنوز بر زمین مانده و اجرا نشده است. دیمن گالگوت نگاهی کاملا سیال به شخصیت‌های داستان دارد و ما را همراه خویش به دنیای رویاهای این شخصیت‌ها می‌برد. درحالی‌که جامعه آفریقای جنوبی در حال گذر ار جامعه‌ای با شکاف‌های عمیق به جامعه‌ای عدالت‌محور است، نویسنده رمان سوگند، موضوع تعهد نادیده گرفته شده یک خانواده نسبت به یک زن سیاه‌پوست را محور داستان کتابش قرار داده تا توصیفی موردی داشته باشد از این جامعه در حال گذار.

 سردرگمی

ریچارد پاورز در «سردرگمی» داستان تئو بایرن ستاره‌شناس را روایت می‌کند که در کهکشان‌ها به‌دنبال حیات می‌گردد. اما تئو مشکلاتی در زندگی شخصی‌اش دارد و پس از مرگ همسرش، وظیفه بزرگ کردن فرزندش رابین بر‌عهده او قرار گرفته است. رابین 9ساله پسری مهربان است که ساعات زیادی از وقت خود را صرف نقاشی حیوانات و جانوران در حال انقراض می‌کند. اما همین پسر مهربان در آستانه اخراج از مدرسه با مشت زدن به‌صورت یکی از همکلاسی‌های خود است. زمانی که مشکلات رابین بیشتر می‌شود، تئو تصمیم می‌گیردشیوه درمانی بازخوردهای عصبی را برای کنترل بیشتر احساسات رابین روی او انجام دهد. یکی از مراحل این شیوه، استفاده از الگوهای ضبط شده مغز مادر رابین برای تحت کنترل در آوردن احساسات وی است. پاورز در این رمان ضمن توصیف دنیای تجربی و طبیعی و پرداختن به دنیای ماورای زندگی، عشق پدر و فرزندی را نیز روایت می‌کند.

 دایره عظیم

«دایره عظیم» نوشته مگی شیپ استد به داستان زندگی ماریان و جامی گریوز می‌پردازد که از حادثه غرق شدن یک کشتی اقیانوس‌پیما در سال1914 جان سالم به در می‌برند و در میسولا واقع در ایالت مونتانا توسط عموی بداخلاق خود بزرگ می‌شوند، ماریان پس از مواجه شدن با خلبانان تعدادی از هواپیماهایی که از بالای شهر کوچک محل سکونتشان پرواز می‌کنند، به حرفه خلبانی علاقه پیدا می‌کند. در  14سالگی ترک تحصیل می‌کند و به‌طور تصادفی با فردی بسیار پولدار آشنا می‌شود که حاضر است برای او هواپیمایی فراهم کند و خرج کلاس‌های آموزش خلبانی اش را هم تقبل کند. او بالاخره به آرزویش می‌رسد و تبدیل به خلبانی ماهر می‌شود و می‌تواند سراسر دنیا را از قطب شمال تا قطب جنوب با هواپیما بپیماید. اما هواپیمای او در سرزمین یخ‌زده آنتارتیک در قطب جنوب ناپدید می‌شود. یک قرن بعد هیدلی باکستر برای بازی در نقش ماریان در فیلمی با محوریت ناپدیدشدن وی در آنتارتیک انتخاب می‌شود. او که پیش‌تر در یک‌سری فیلم‌های رمانتیک بازی کرده بود، اکنون می‌خواهد خود را در قالب بازیگر فیلم‌های کالت، باز تعریف کند.