تلنگرهای عید قربان در روزگار کرونایی

محسن غرویان- استاد حوزه و دانشگاه

عید قربان همانطور که از نامش پیداست، عید تقرب است. قربان از ماده قرب و به‌معنای نزدیکی به خداوند است. قربانی کردن به‌معنای گذشت و ایثار است و نمادی است از قربانی فرزند ازسوی پدر؛ یعنی قربانی شدن اسماعیل توسط حضرت ابراهیم(ع) برای خداوند. بنابراین عیدقربان هم عید است که به‌معنای عود و بازگشت به فطرت و قلب است و به‌معنای بازگشت به وجدانی است که ما را به سمت خداوند و ارزش‌های والای الهی توجه می‌دهد. بر این اساس «عید قربان» از ماده عود به‌معنای «بازگشت» و از ماده قرب به‌معنای «وسیله‌ای برای تقرب به خداوند» تشکیل شده است.
عید قربان همچنین به‌معنای دیگر، نمادی است از «پا گذاشتن روی خود برای رسیدن به خدا» و این درس بزرگی است که امروزه ما می‌توانیم به‌عنوان یک آموزه مقدس از آن برای جامعه و مردم خود استفاده کنیم؛ به‌ویژه در این شرایط اجتماعی، سیاسی و نیز این شرایط کرونایی و شرایط سخت اقتصادی که در آن واقع شده‌ایم.
خداوند ملت‌ها را آزمایش می‌کند. قرآن کریم اشاره دارد به این آزمایش‌های الهی. تاریخ هم نشان داده است که جوامع و ملت‌ها فراز و نشیب‌های سختی را طی کرده‌ و می‌کنند و حتماً در آینده هم طی خواهند کرد.
روزگار فعلی ما، روزگار ایثار و ازخودگذشتگی برای دیگران است. سعادت یک ملت در این است که همه افراد آن جامعه روحیه دیگرخواهی را در خودشان تقویت کنند. البته انسان‌ها همگی حب ذات دارند؛ یعنی خود، خوشبختی، سعادت و راحتی خودشان برایشان در اولویت است و در وهله اول برایشان مطرح است، اما همانطور که فیلسوفان اخلاق گفته‌‌اند خود‌دوستی باید با غیردوستی و دیگردوستی همراه باشد. ما وقتی در جامعه خوشبخت هستیم که دیگران هم خوشبخت باشند. ما وقتی خوشحال خواهیم بود که اطرافیان ما هم خوشحال باشند. ما وقتی سعادت فردی خواهیم داشت که دیگران، اطرافیان و مردم جامعه ما هم سعادتمند باشند؛ بنابراین سعادت فردی در گرو سعادت جمعی و افراد دیگر جامعه است و عید قربان نمادی از همین آموزه مهم اخلاقی و برای همین اخلاقیات است. قربانی کردن، اطعام دیگران، دستگیری از ضعیفان و مستمندان در وهله اول روحیه خود ما را خوش می‌کند و حس خوبی به ما می‌دهد. وقتی ما قربانی انجام می‌دهیم و مثلا گوسفندی ذبح می‌کنیم و آن را برای فقرا، بیچارگان، همسایگان، اقوام و خویشان اطعام می‌کنیم، این اعمال ابتدا روحیه خود ما را خوب و حال ما را خوش می‌کند. الان همه مردم هم به‌دنبال آرامش و آسایش هستند. عید قربان تلنگری است برای همه ما که بدانیم آسایش و آرامش ما با آسایش و آرامش دیگران تأمین می‌شود.
اگر جامعه ما جامعه ناآرامی باشد، ما هم در آن جامعه ناآرام خواهیم بود؛ بنابراین عید قربان می‌تواند سکوی پرشی باشد برای اینکه ما با معنویات و اخلاقیات، آرامش حقیقی خود و جامعه را دنبال کنیم و امیدواریم که خداوند این بینش و پویش و حرکت را در جامعه ما زنده کند و بتوانیم به سمت سعادتمندی حقیقی و آرامش و آسایش جسمی و روحی حرکت کنیم و خداوند با ریشه‌کن کردن بیماری کرونا، صحت، سلامت و عافیت را به همه انسان‌های روی کره زمین عطا بفرماید.