سیاوش آقاخانی دکترای محیط‌زیست
حراست ازمحیط‌زیست در سایه مشارکت مردم
امروزه مشارکت مردمی به‌عنوان یکی از ارکان مهم در مدیریت محیط‌زیست و برنامه‌های توسعه پایدار در کشورهای مختلف مورد توجه قرار گرفته است؛ چراکه روند رو به توسعه کلانشهرها چالش بزرگی به نام توسعه و تخریب محیط‌زیست را پیش روی شهرهای بزرگ قرار داده و تنها راه جلوگیری از آن، جلب مشارکت مردمی و تشویق و ترغیب شهروندان برای همراهی با برنامه‌های کلان حفاظت از محیط‌زیست است.
امروزه شاهد توسعه زندگی شهرنشینی، افزایش جمعیت و تراکم جمعیتی در محله‌ها هستیم. چنین وضعی باعث می‌شود که به نقش شهروندان در توسعه فضای سبز بیش از پیش فکر کنیم تا با تکیه بر این ظرفیت، امکان افزایش فضای سبز را در شهر فراهم کنیم. ایجاد فضای سبز در آپارتمان‌ها، بام‌ها، پارکینگ و مقابل خانه‌ها یکی از راه‌های توسعه فضای سبز در شهری است که امروز دیگر زمینی برای ساخت بوستان‌های جدید ندارد.
جلب نگاه مردم به این سمت و سو، فرصت‌هایی را برای آموزش فراهم می‌کند. باید به شهروندان آموزش و پیشنهاد دهیم از هر ظرفیتی برای کاشت گل و گیاهان و زیباسازی فضای زندگی خود استفاده کنند. با برگزاری دوره‌های آموزشی می‌توان به آنها تفکیک زباله را یاد داد و اینکه با خشک کردن پوست میوه‌ها و تبدیل آنها به کمپوست، گل و گیاهان خود را تقویت کنند. اگر مردم را به استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای متقاعد کنیم حجم زیادی از زباله‌های مضر برای ورود به طبیعت کاسته می‌شود. خوشبختانه شهرداری‌ها از مدت‌ها پیش به این موضوعات ورود پیدا کرده‌اند و برنامه‌هایی نیز در این زمینه در مناسبت‌ها و بهانه‌های مختلف اجرا می‌کنند، اما به نظر می‌رسد که این روند با سرعت لازم پیش نمی‌رود و ملاحظه و اقدام شهروندان در زمینه حفظ محیط‌زیست به فرهنگ عمومی یا مشارکت گسترده تبدیل نشده است.
در این زمینه چند نکته قابل ذکر است. قبول این واقعیت که حال زمین خوب نیست شاید سخت باشد، اما به هر حال هستند کسانی که این مفهومرا پذیرفته‌اند اما مسیر اقدام را نمی‌دانند. چنانچه این افراد در قالب انجمن‌های مردم‌نهاد واقع شوند هم در مسیر اقدام قرار می‌گیرند و هم مشارکت بیشتری جلب می‌کنند و اگر این انجمن‌ها به دل محله‌ها برده شوند و در کوچه‌پسکوچه‌های شهر تشکیل شوند ظرفیت بیشتری برای جلب مشارکت‌ها و پایداری اقدام‌ها خواهند داشت؛ البته نباید فراموش کرد که بانوان جامعه هدف قدرتمندی محسوب می‌شوند.
و بالاخره باید بپذیریم که نهادهای دولتی به تنهایی نمی‌توانند در این زمینه موفق شوند و باید به نقش اطلاع‌رسانی، حمایتی و تشویقی بسنده کنند و بر راهکارهای افزایش مشارکت‌ها با کمک شورایاری و معتمدان محلی متمرکز شوند.
در همینه زمینه :