تاریخچه خیابان پیروزی

مژگان مهرابی

اداره تسلیحات یا مرکز مهمات‌سازی مهام، در محدوده منطقه 13 و خیابان پیروزی قرار داشت. درست حوالی ایستگاه مترو شیخ الرئیس. فضای بزرگی که با دیوارهای بلند محصور شده است. به گفته ساکنان قدیمی محله، در سال‌های خیلی دور، این محل باغ بزرگی بوده که بعدها به کارخانه مهمات‌سازی تبدیل شده‌است. شکل‌گیری این کارخانه، به دهه 20 یعنی 80 سال پیش برمی‌گردد. بنا شدن آن هم ماجرای جالبی دارد. طبق آنچه در کتاب تاریخ طهران آمده، در سال 1304 صنایع نظامی ایران با عنوان قورخانه در میدان توپخانه ایجاد شده که فعالیتش تولید تفنگ برنو بوده‌است. در سال 1320 اداره تسلیحات در محل مهمات‌سازی فعلی تأسیس و 6 سال بعد هم کارخانه مسلسل‌سازی در خیابان پیروزی به‌عنوان اداره مرکزی تسلیحات راه‌اندازی شده‌است.
از قرار معلوم پهلوی دوم دستور ساخت و نصب 2 مجسمه بزرگ سرباز هخامنشی را هم داده و این مجسمه‌ها روبه‌روی اسلحه‌خانه جانمایی شده‌اند. با این هدف که هویت تاریخی کشورمان را به رخ بکشند. وجود سربازان هخامنشی با قواره 3 متری و نیزه بزرگی که به دست داشتند، از ویژگی این اقدام بود. ساکنان قدیمی خیابان پیروزی تعریف می‌کنند سربازان هخامنشی را فردی به نام «حسن ارژنگ‌نژاد» ساخته است. آنها تا همین چند سال پیش هم جلو در کارخانه مهمات‌سازی بودند اما بعد از انتقال اسلحه خانه به پارچین، از محله پیروزی نقل مکان کرده و در پارچین مستقر شدند.
در حال حاضر این کارخانه، به‌صورت نیمه تعطیل است، البته از چند سال پیش این وضعیت را پیدا کرده و کارایی خاصی ندارد. چند وقتی است به‌صورت نیمه تعطیل درآمده ‌است. زمزمه‌هایی هم بین اهالی شنیده می‌شود که با تعامل صورت گرفته بین شهرداری و ارتش قرار است، بخشی از فضای اسلحه‌خانه یا مرکز تسلیحات به بوستان تبدیل و کمبود سرانه فضای سبز منطقه 13 تا حد قابل توجهی جبران شود.