سهم ناچیز زنان از کشورداری
علیرضا احمدی- خبرنگار
سهم زنان از کشورداری در ایران یکی از مهم‌ترین موضوع‌هایی است که در سال‌های اخیر به‌کرات در جامعه ایران و میان فعالان سیاسی و نخبگان دانشگاهی مورد بحث قرار گرفته و این قشر از جامعه تاکنون مسیر ناهمواری را برای برآورده‌کردن مطالبات بر‌زمین‌مانده خود پیموده است؛ مسیری هرچند صعب‌العبور اما نه‌چندان بی‌حاصل. بررسی آمارهای موجود نشان می‌دهد که حضور زنان در جایگاه‌های کلان مدیریتی در سال‌های اخیر با رشد قابل توجهی مواجه شده‌است و زنان موفق شده‌اند در سمت‌های مدیریتی بیشتری حضور یابند و کارنامه موفقی هم از خود برجا بگذارند اما این به منزله هموار‌شدن مسیر نیست. همچنان مقاومت در برابر ظهور و بروز مدیریتی زنان در برخی سطوح مشاهده می‌شود.
اینها درحالی‌است که در هفته‌های اخیر و در آستانه برگزاری سیزدهمین انتخابات ریاست‌جمهوری در روز 28خردادماه، بار دیگر موضوع کاندیداتوری زنان در این انتخابات به سرفصلی برای پیگیری خواسته‌های این قشر به‌ویژه در عرصه مدیریتی کشور تبدیل شد. برهمین اساس هم بود که زهرا شجاعی، دبیرکل مجمع زنان اصلاح‌طلب، به‌عنوان یکی از کاندیداهای جبهه اصلاحات ایران، برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم ثبت‌نام کرد. اگرچه مانند دوره‌های گذشته، دراین دوره هم صلاحیت هیچ زنی برای حضور در کارزار نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری از سوی شورای نگهبان احراز نشد اما تجربه نشان داده این موضوع سبب به فراموشی سپرده‌شدن مطالبات مدیریتی زنان نمی‌شود و این قشر از جامعه همچنان به‌دنبال افق‌گشایی برای حضور پرقدرت‌تر در عرصه‌های اجرایی و مدیریتی کشور است.
برهمین اساس مدتی پیش (قبل از اعلام ردصلاحیت‌ها از سوی شورای نگهبان) در کلاب‌هاوس همشهری با برگزاری گفت‌وگویی باعنوان «سهم زنان از کشورداری»، به بررسی راه طی‌شده در این حوزه و افق‌های پیش‌رو برای ارتقای سهم زنان از مدیریت اجرایی کشور پرداختیم و معصومه ابتکار (معاون رئیس‌جمهور در امور زنان) و نیز زهرا شجاعی (دبیرکل مجمع زنان اصلاح‌طلب و رئیس مرکز امور مشارکت زنان در دولت اصلاحات) به سؤالات افراد حاضر در این فضای آنلاین پاسخ دادند که در ادامه می‌خوانید.
شورای نگهبان همچنان زنان را برای پست ریاست‌جمهوری احراز صلاحیت نمی‌کند و به‌نظر می‌رسد کلا این موضوع به بن‌بست رسیده‌است. دراین زمینه چه تلاش‌هایی صورت گرفته است؟
معصومه ابتکار: به‌هرحال برای دفاع از حقوق زنان به‌منظور احراز پست ریاست‌جمهوری باید همه تلاش خود را انجام دهیم و رایزنی کنیم. در ارتباط با حضور زنان به‌عنوان کاندیدا، در این دوره از انتخابات ریاست‌جمهوری با شورای نگهبان و به‌صورت مشخص با آقای جنتی، رایزنی و مکاتبه رسمی کردم. با توجه به اینکه تاکنون از ظرفیت کلمه «رجل سیاسی» برای زنان استفاده نشده درحالی‌که این کلمه، این فرصت را به زنان می‌دهد که کاندیدا شوند، از ایشان خواستم درباره زنان واجد‌شرایط که داوطلب شده‌اند، حتما به این موضوع توجه داشته باشند. از سوی دیگر یادآور شدم حضور زنان می‌تواند علاوه بر بالا‌بردن میزان مشارکت، زمینه‌ساز افزایش ضریب امید در جامعه شود. اما همه می‌دانیم فعلا بیشتر کشمکش‌های سیاسی که درصدد حذف جریان اصلاح‌طلبی و جمع اعتدال هستند، در کانون توجه قرار دارد که در این میان، مسئله جنسیت و زنان کاملا تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد. زنان هم همیشه اولویت‌شان مسائل کلان و آینده ایران است و هیچ‌گاه چیزی را مطالبه نکرده‌اند که از انسجام ملی مجزا باشد.
با اینکه دولت روحانی وعده‌های بسیاری برای استفاده از زنان توانمند در بدنه دولت داد، حتی یک وزیر زن هم در این دوره نداشتیم که این موضوع خیلی سؤال‌برانگیز است، نظر شما چیست؟
زهرا شجاعی: یکی از موانع موجود در این زمینه را می‌توان مجلس دانست. از سوی دیگر میزان ریسک‌پذیری زنان کم است و آقایان هم احتیاط می‌کنند و این تصور را دارند که اگر یک گزینه زن را برای یک وزارتخانه معرفی کنند، ممکن است در مجلس رأی نیاورد و به‌نوعی اعتبار زنان زیرسؤال برود. اگر بخواهم به مانع دیگر در این زمینه اشاره کنم، باید بگویم برخی علما، نه همه علما و فقط برخی از آنها، برداشت خاصی از این موضوع دارند و معتقدند که به لحاظ فقهی، وزارت از جنس «امارت» و «حکومت» است و به این ترتیب وزارت زنان، شرعا جایز نیست؛ همانطورکه قضاوت زنان جایز نیست. درحالی‌که ما چنین چیزی را در قرآن هم نمی‌بینیم و در این کتاب آسمانی، ملکه‌بودن زن مورد اشاره قرارگرفته است. البته این موضوع مختص دولت فعلی نیست و در دولت اصلاحات هم چنین بازدارندگی‌هایی وجود داشت. براساس روایت آقای ابطحی، رئیس دفتر خاتمی که قبلا در یک پست توییتری مطرح شده، رئیس دولت اصلاحات قصد انتصاب یک وزیر زن را داشت اما به محض شنیده‌شدن زمزمه چنین تصمیمی، به ایشان پیام داده شد اگر این کار انجام شود، اعلام می‌کنیم حکومت اسلامی نیست و مردم مالیات نخواهند داد. با این‌حال حتی با وجود اینکه در دولت روحانی، زنان در پست وزارت قرار نگرفتند اما شاهد افزایش تعداد زنان در مناصب دولتی بودیم و با توجه به تعاریفی که از رجال انجام شده، ان‌شاءالله دولت آینده از وزیر زن استفاده خواهد کرد.
معصومه ابتکار: درباره تصدی وزارت از سوی زنان در کابینه آقای روحانی، باید بگویم وی برای بیان دلایل آن معذوریت دارد، اما در سطوح دیگر از زنان استفاده کرد و یک اتفاق ویژه افتاد. زنانی که مسئولیت می‌پذیرند، از طرف یک جریان سیاسی مورد هجمه و تهدید قرار می‌گیرند. با این حال ما زنان توانمندی داریم که در سمت معاون وزیر بسیار موفق عمل کردند و امیدوارم دولت بعدی در این زمینه دوربرگردان نزند.
در شرایطی دائم از وضعیت به‌کارگیری زنان در دولت بعد احساس نگرانی می‌شود که هم‌اکنون هم کارنامه موفقی وجود ندارد و به‌نظر می‌رسد این اظهارات فقط جنبه فرار رو به جلو دارد.
معصومه ابتکار: به‌نظرم دولت در افزایش مشارکت سیاسی یا مشارکت زنان در عرصه‌های تصمیم‌سازی، کارنامه مشخص و شفافی ارائه داده و تحولات مثبتی در این زمینه رخ داده‌است؛ تحولاتی که در دوره احمدی‌نژاد فقط درحد انتصاب یک وزیر زن و چند معاون رئیس‌جمهوری باقی ماند و هیچ‌گاه در این وسعت، در سطوح دیگر مانند معاون استاندار و سفیر، تسری پیدا نکرد. اکنون ما 56بخشدار زن داریم که نقش مهمی در سطوح محلی دارند. این حرکت کاملا معناداری است که در جامعه ایران رخ داده و بسیار هم در تصمیم‌گیری‌های محلی و منطقه‌ای تعیین‌کننده است. با توجه به همین تحولات است که نگرانیم و ما را وادار می‌کند از دولت بعدی بخواهیم مثل دولت‌های نهم و دهم، دوربرگردان نزند و نگاه واپس‌گرایانه‌ای نسبت به این موضوع ایجاد نشود. نگرانیم دوباره زنان به‌عنوان شهروند دست‌دوم حساب شوند که هویت آنها فقط در قالب همسر، مادر و در قالب خانواده، همسرداری و... تعریف شود. ما نگران اتفاق‌های آینده هستیم، چون جامعه ایران این تجربه را داشته است. دولت‌های هفتم و هشتم دوران شکوفایی و حرکت به‌سوی تعالی و توسعه جامعه ایران بود، اما متأسفانه در دولت‌های نهم و دهم دوربرگردان داشتیم و بسیاری از آن دستاوردها از دست رفت و در همه عرصه‌ها مانند مناسبات داخلی، مناسبات سیاسی، آزادی‌های مدنی، تحولات اقتصادی، سرمایه‌گذاری، مشارکت بخش‌خصوصی و... دچار خسران شدیم؛ ما نگرانیم که دوباره این اتفاق بیفتد. درحال‌حاضر در دولت روحانی زنان شایسته‌ای در رده‌های مدیریتی فعالیت دارند که چهره دولت را در مقایسه با قبل زنانه‌تر کرده‌اند. بنابراین هیچ بهانه‌ای برای رئیس‌جمهور بعدی برای انتصاب مدیر زن وجود ندارد. در ابتدای دولت، حدود ۵درصد مدیر زن داشتیم، اما حالا در پایان دولت، این رقم به حدود ۲۵درصد رسیده که پیشرفت چشمگیری است. ازسوی دیگر اکنون ۹۶معاون وزیر و همطراز معاون‌وزیر داریم که در اوایل دولت بیشتر از 3یا 4زن در این رتبه مدیریتی حضور نداشتند. همچنین اکنون ۱۶معاون استاندار داریم، درحالی‌که قبلا هرگز هیچ زنی در این پست حضور نداشته است.
شرایط و موقعیت کنونی زنان به‌راحتی به‌دست نیامده و با سختی‌ها و هزینه‌های بسیاری همراه بوده است. افق پیش‌روی ما شاید روشن باشد، اما راه‌مان اصلا هموار نیست و به‌نظر می‌رسد باید برای رسیدن به توازن اشغال پست‌های مدیریتی در سطوح بالا، کار ویژه‌ای مانند تاسیس یک وزارتخانه ویژه زنان انجام شود. شما به وزارت زنان و خانواده اعتقادی دارید و اگر پاسخ‌تان مثبت است، به‌نظرتان وزیر این وزارتخانه باید زن باشد یا مرد؟
زهرا شجاعی: براساس مطالعاتی که در دوره اصلاحات هم انجام دادیم، بهترین مدل برای امور زنان، یک معاونت فرابخشی است که رئیس آن هم معاون رئیس‌جمهور و معاونت امور زنان باشد. البته منظورم معاونت کنونی نیست، چراکه تنها نامی از آن باقی مانده است. امروزه، هم پست‌های سازمانی و هم بودجه این معاونت نسبت به مرکز امورمشارکت زنان که قبلا وجود داشت، تقلیل پیدا کرده‌است. اما معتقدم با توجه به اختیاراتی که معاون رئیس‌جمهور دارد و نیازی هم به رأی اعتماد از مجلس ندارد، می‌تواند این امور را دنبال کند و تشکیلات معاونت کفایت می‌کند. من براساس مطالعات و تحقیقاتی که انجام شده، با وزارت امور زنان و خانواده موافق نیستم و اساسا قراردادن خانواده کنار زنان را یک خلط مبحث و برداشت اشتباه می‌دانم.
وقتی حرف از سهم زنان از کشورداری به‌میان می‌آید، منظور پست‌های کلیدی و اثرگذار است. در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، پست‌های کلیدی و اثرگذار چقدر به زنان اختصاص داده شده‌است؟
معصومه ابتکار: ما نباید موقعیت‌های برتری که خانم‌ها در سطوح محلی پیدا می‌کنند را دست‌کم بگیریم و دائم به فکر وزیر زن باشیم. گاه حضور یک فرماندار زن در موقعیتی خاص، می‌تواند بسیار گره‌گشا باشد. عملکرد خوب زنان در فرایندهای مختلف اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی استان و حتی در حل‌وفصل اختلافات، می‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد. به‌عنوان مثال سیستان‌وبلوچستان از نخستین استان‌هایی بود که در آن معاون استانداری زن منصوب شد. وقتی خانم ریگی، فرماندار قصرقند بود، یکی از گروه‌های مسلح، تعدادی از مردم را به گروگان می‌گیرد و او که نخستین فرماندار زن بلوچ و اهل سنت بود، قبل از پایان مهلت نیروی انتظامی، با آنها مذاکره می‌کند و با صحبت قاطع می‌گوید یا به قانون برگردید یا من استعفا می‌کنم و پرونده حضور زنان بلوچ دراین منطقه برای همیشه بسته می‌شود. همین صحبت خانم ریگی باعث می‌شود ظرف کمتر از یک ساعت گروگان‌ها آزاد شوند و دیگر در دوران مدیریتی او چنین تهدیدهای امنیتی دیده نشد و مردم با ایشان همراهی کردند. این موضوع هم از قدرت مدیریت زنانه یعنی قدرت ایجاد همگرایی و حل‌وفصل اختلافات نشأت می‌گیرد و هم اینکه نشان می‌دهد تغییری ارزشمند درحال ایجاد است که نباید آن را دست‌کم بگیریم و باید امیدوار باشیم این روند ادامه پیدا کند.
خانم شجاعی، مشکلات زیادی در مناسبات داخلی و خارجی در کشور وجود دارد و شما با علم به همه این مشکلات، به‌عنوان کاندیدای ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کردید. به‌عنوان یک زن توانمند برای تنش‌زدایی در ارتباط با ایالات متحده (با توجه به تجربه پیشین آقای ظریف) چه برنامه مشخصی آماده کرده بودید؟
زهرا شجاعی: ما مثل برخی بزرگواران برنامه 7هزار صفحه‌ای ننوشتیم که بخواهیم با ذکر جزئیات حتی پروژه‌ها را هم مطرح کرده باشیم و دراین مقطع یک برنامه کلی ارائه دادیم، اما به اعتقاد من در بحث تنش‌زدایی آنچه باید به آن توجه کنیم، استفاده از ظرفیت سازمان‌های بین‌المللی غیرحکومتی است. باید بتوانیم نهادها و سازمان‌های غیردولتی شبیه مدارس کنفسیوسی چین در اروپا و آمریکا ایجاد کنیم. در این مسیر ضرورت دارد از دیپلماسی غیردولتی و تجربه جهانی برای ایجاد اندیشکده‌ها و مراکز تحقیقاتی و مطالعاتی که در حوزه سیاست‌خارجی وجود دارد، استفاده کنیم. به‌عنوان مثال، در آمریکا یک شورای روابط خارجی وجود دارد که وزرای امورخارجه به‌محض پایان دوره فعالیت‌شان، به‌طور اتوماتیک عضو آن می‌شوند و علاوه بر آن مراکز تحقیقاتی، اتاق‌های فکر و اندیشکده‌هایی وجود دارد که در ارتباط با حوزه سیاست‌خارجی کار می‌کنند. دیگر چیزی به نام شرق و غرب، هژمونی آمریکا و پیمان ناتو وجود ندارد و باید این نگاهی که هنوز وجود دارد، تغییر کند. ما باید تصویری منطقی از آرایش نظام بین‌الملل داشته باشیم که مثلا آمریکا، انگلیس و... در کجای این نقشه قرار دارند؟ اتحادیه اروپا چه ویژگی‌ای دارد؟ خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا چه تأثیری در روابط بین‌الملل گذاشته است؟ به‌نظرم باید برنامه‌های عملیاتی تدوین شود.
خانم ابتکار، به‌عنوان معاون رئیس‌جمهوری در امور زنان، چقدر برای افزایش مشارکت زنان در کشورداری تلاش کرده‌اید؟ به‌نظرشما با توجه به افزایش توانمندی زنان در حوزه‌های مختلف، سهم 30درصدی زنان از پست‌های مدیریتی که به آن اشاره کردید، کافی است؟
معصومه ابتکار: با مقایسه وضعیت امروز زنان و گذشته، می‌بینیم تحول واقعی در شاخص‌های مختلف پیشرفت زنان ایرانی در بخش‌های مختلف به‌ویژه در مدیریت رخ داده که این امر حاصل سیاستگذاری، برنامه‌ریزی، آموزش و تحولات اساسی بوده که در هریک از این بخش‌های تخصصی رخ داده‌است. این تغییر و تحول، نه‌تنها در کشور که در مجامع بین‌المللی نیز به رسمیت شناخته می‌شود. به‌عنوان مثال آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، در گزارش شصت‌وپنجمین «کمیسیون مقام زن» به 8مورد از دستاوردها و پیشرفت‌هایی که زنان ایران داشته‌اند، اشاره کرد که یکی از آنها حضور در عرصه‌های مدیریتی و دخالت در تصمیم‌سازی‌ها در مراحل و سطوح مختلف دولت است. این موضوع نشان می‌دهد که یک تغییر واقعی ایجاد شده، هرچند کافی نیست و ما حتما از دولت بعدی می‌خواهیم این موضوع استمرار پیدا کند. آنچه مسلم است اینکه در شرایطی که سقف‌های شیشه‌ای مانع حضور زنان به‌عنوان مدیر بود و ترجیح داده می‌شد فضا برای حضور زنان باز نشود، افق‌گشایی شده و شاهد این تحولات هستیم و زنان کارنامه‌های خوبی ارائه می‌دهند.
در موضوع سهم زنان از کشورداری، دغدغه‌ای که وجود دارد، سهم نسل جوان زنان و دختران از کشورداری است؛ چراکه روند کادرسازی نسل جدید برای مدیریت، نویدبخش نیست. بخش عمده دختران جوان، متخصص هستند، اما نسبتی با برخی تشکل‌ها و تفکرات سیاسی حاکم ندارند، کادرسازی نمی‌شوند، آموزش نمی‌بینند و به‌تبع آن، دغدغه مدیریت و مشارکت در سیاست را هم پیدا نمی‌کنند. در واقع تشکل‌های سیاسی فعلی در حوزه زنان، نیروی جوان ندارند. اصلا دغدغه کادرسازی از بین نسل جوان و حل مشکلات وجود دارد؟
معصومه ابتکار: این بحث بسیار درستی است و به نکته دقیقی اشاره شد. ما در معاونت تلاش داشته‌ایم به مباحث حقوق دختران، توان‌افزایی دختران و فرصت و ظرفیت‌سازی برای دختران توجه داشته باشیم و فکر می‌کنم احزاب سیاسی هم باید این توجه را داشته باشند. باید امیدوارانه به سمت آینده حرکت کنیم، چون بسیاری از زیرساخت‌هایی که الان فراهم شده، با تلاش و زحمات همه آحاد جامعه و زنان به‌وجود آمده و نباید اجازه دهیم به‌راحتی از دست برود. با وجود رد صلاحیت‌ها، نباید ناامید شویم و اجازه دهیم شرایط دوباره به حالت اول برگردد. ما در دوره‌ای تجربه بسیار پرهزینه‌ای داشته‌ایم و الان باید از این تجربیات بهره بگیریم و به‌دنبال راهکارهایی برای عبور باشیم. بارها شده است با دیوار بلندی مواجه شده‌ایم، اما با تلاش، همفکری و جلب اعتماد مردم و ائتلاف‌های خوبی که ازنظر سیاسی شکل گرفته، توانسته‌ایم از این دیوارهای بلند هم عبور کنیم.
هرگاه از توان زنان در تصمیم‌گیری‌های سیاسی حرف می‌زنیم، بلافاصله موضوع جامعه مسلمان و کشور اسلامی و اهمیت خانواده به‌میان می‌آید، درحالی‌که سایر کشورهای مسلمان هم همین دغدغه‌ها را دارند، اما در بسیاری از موارد از ما پیشی گرفته‌اند. حال این سؤال مطرح می‌شود که زنان خارج از ایران چگونه می‌توانند به زنان داخل کشور کمک کنند؟
معصومه ابتکار: به‌نظر من کاری که امروز می‌توان کرد، مقابله با فیک‌نیوزها و تبلیغات منفی و دروغ‌هایی است که علیه ایران و دستاوردها و پیشرفت‌های کشور مطرح می‌شود. باید کاری کنیم که واقعیت‌ها درمورد ایران گفته شود و جانبداری و مواضع یک‌سویه خبری علیه کشورمان، جای خود را به اطلاع‌رسانی واقع‌بینانه بدهد؛ هرچند حتما جای نقد و طرح کمبود و کاستی‌ها هم وجود دارد. متأسفانه با شرایطی مواجهیم که عمده رسانه‌ها فقط اخبار منفی را درباره ایران منتشر می‌کنند که تأثیر جهت‌داری بر افکارعمومی جهان و داخل کشور می‌گذارد. متأسفانه ما در داخل کشور هم با یک رسانه همگانی مواجهیم که کاملا در تقابل با دولت و گاه مردم قرار دارد و اخبار و اطلاعاتش یک‌سویه و جانبدارانه است تا جایی که در حوزه زنان تقریبا غیر از موارد محدودی در استان‌ها و رادیو، در بقیه موارد می‌توان گفت که تقریبا در 4سال گذشته تحریم بوده‌ایم و تریبونی برای طرح اخبار معاونت زنان از صدا و سیما نداشته‌ایم؛ درواقع فرصت ارائه گزارش‌کار و پاسخگویی به مطالبات و پرسش‌های مردم را به ما نمی‌دهند یا خیلی محدود است و به ندرت شاید بتوانیم در رادیو فرصتی داشته باشیم.
وقتی لابی گسترده‌ای برای حضور زنان و به‌کارگیری آنان در مناصب مختلف صورت گیرد، میزان موفقیت بسیار بالاتر می‌رود. تلاش‌ها ارزشمند است اما مهم‌تر از آن، برهم زدن گعده‌های مردانه‌ای است که سال‌هاست پست‌های بالای مدیریتی را میان هم تقسیم کرده‌اند و باید زنان وارد این مناصب شوند تا مسیر هموارتر شود. حالا زنانی که وارد عرصه مدیریتی شده‌اند، چقدر می‌توانند در آینده نقش‌آفرین باشند؟ برای تحقق عدالت جنسیتی چه باید کرد؟
معصومه ابتکار: زنانی که تاکنون وارد عرصه مدیریتی شده‌اند، حتما می‌توانند در آینده نقش‌آفرین باشند. با توجه به توانمندی زنان در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، به‌نظرمن رئیس‌جمهور بعدی می‌تواند 10وزیر زن، 5معاون رئیس‌جمهور، 10استاندار و 10سفیر زن داشته باشد. رئیس‌جمهور بعدی می‌تواند الگوی «ده پنج ده ده» را در انتصاب مدیران زن رعایت کند و معتقدم این کار شدنی است؛ چراکه ظرفیت‌سازی لازم، اتفاق افتاده‌است و درحال حاضر ما زنان با‌تجربه و دارای شرایط احراز مشاغل و پست‌های رده بالا را داریم. رئیس‌جمهور بعدی نمی‌تواند بهانه بیاورد و بگوید زن توانمند و شایسته‌ای را برای مناصب مختلف پیدا نکرده‌ام. در توییت‌هایی هم که درچند روز اخیر نوشتم، خاطرنشان کرده‌ام که با توجه به اینکه ما الان شاخص‌های عدالت جنسیتی را داریم، رئیس‌جمهور باید برنامه خود را برای پیشبرد و بهبود این شاخص‌ها، ارائه دهد و راهبردهای مشخصی برای تحقق عدالت جنسیتی داشته باشد.
همچنان در برخی مواقع در حوزه کشورداری به زنان نگاه ویترینی می‌شود و هنوز این باور وجود دارد که یک زن نمی‌تواند در سطوح بالای مدیریتی فعالیت کند. برخلاف آقایان که رشدشان در پست‌های مدیریتی ادامه‌دار است، برای زنان این مسیر، طولی طی نمی‌شود و در دوره‌های بعد به پست‌های پایین‌تر می‌روند، درحالی‌که آقایان همطراز در پست‌های مدیریتی بالاتری قرار می‌گیرند. درواقع در لایه‌های میانی قدرت، مدام بر سر راه زنان سنگ‌اندازی می‌شود. باید توسط معاونت زنان یک کار پژوهشی انجام شود تا این موضوع مورد آسیب‌شناسی قرار گیرد. نظر شما چیست؟
معصومه ابتکار: ضرورت کار مطالعاتی درباره آسیب‌ها در زمینه مدیریت زنان کاملا بحث درستی است و تاکنون مطالعاتی هم داشته‌ایم. هرچند کار پژوهشی در برخی وزارتخانه‌ها بسیار دشوار است، اما فضا کاملا روبه بهبود قرار دارد. برخلاف این تصور که چون فرهیختگان در وزارت علوم و دانشگاه‌ها حضور دارند، کار پژوهشی در این مراکز راحت‌تر است، باید گفت در این فضاها مقاومت بالایی وجود دارد و کار بسیار سخت است. اما در برخی وزارتخانه‌های دیگر شرایط بهتری وجود دارد. در 4سال گذشته 8هزار مدیر زن جدید به عرصه مدیریت کشور وارد شده‌اند، اما این کافی نیست و باید این تلاش ادامه یابد. ما هم ازنظر سطح مدیریت و هم ازنظر میزان تأثیرگذاری بر سیاستگذاری کلان کشور به‌ویژه در قوای دیگر، هنوز راهی طولانی در پیش داریم. به‌عنوان مثال، در مجلس بسیار عقب هستیم و در قوه قضاییه هم هرچند اتفاقاتی افتاده و به‌عنوان مثال معاون دادستان مشهد یک زن بسیار توانمند است، اما بسیار اندک بوده و مسیر طولانی در پیش داریم؛ با وجود این به‌نظرم افق روشنی می‌توانیم ترسیم کنیم.
در همینه زمینه :