بازار داغ شایعات و موضع شورای نگهبان

امروز(پنجشنبه) مهلت 5روزه نخست شورای نگهبان برای بررسی صلاحیت کاندیداهای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری به پایان رسید و براساس اعلام سخنگوی این شورا این زمان 5روز دیگر تمدید شد.
سکوت شورای نگهبان درباره وضعیت احراز صلاحیت 40چهره سیاسی داوطلب سیزدهمین دوره انتخابات درحالی است که در روزهای اخیر شایعات بسیاری پیرامون ردصلاحیت یا تأیید صلاحیت برخی چهره‌های شناخته‌شده به گوش می‌رسد. گمانه‌زنی‌ها اگرچه به‌صورت کلی ازسوی اعضای شورای‌نگهبان تکذیب می‌شوند، اما دست به‌دست شدن آنها در شبکه‌های اجتماعی موجی از واکنش‌ها را به‌دنبال داشته که اغلب منجر به شکل‌گیری اما و اگرهایی حول بحث مشارکت در انتخابات شده است.
براساس آخرین نظرسنجی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) ، میزان تمایل مردم به مشارکت در انتخابات در مقطع 20اردیبهشت‌ماه در حدود 40درصد برآورد شده‌است. نکته قابل تأمل دیگری که درآخرین نظرسنجی ایسپا به‌چشم می‌خورد، میزان پیگیری اخبار و تحولات انتخاباتی ازسوی مردم است که آمارها چندان امیدوارکننده نیست و نشان می‌دهد بخش قابل‌توجهی از مخاطبان این نظرسنجی اخبار انتخاباتی کشور را دنبال نمی‌کنند. براین اساس 3/39درصد پاسخگویان به این سؤال که «شما تا چه حد اخبار این انتخابات را دنبال می‌کنید؟» گفته‌اند «اصلاً» اخبار انتخابات را دنبال نمی‌کنند، 5/23درصد «کمی» اخبار را دنبال می‌کنند و 8/25درصد «تا حدی» پیگیر اخبار انتخاباتی هستند و 4/11درصد نیز «در حد زیاد» تحولات مربوط به این حوزه را پیگیری می‌کنند. اگرچه آمارهایی از این دست قابلیت تعمیم کلی ندارد و نمی‌توان براساس آنها به ارزیابی فضای کلی جامعه پرداخت، اما گویای این نکته است که ناامیدی از امکان تغییر  شرایط فعلی سبب سرد شدن تنور انتخابات و کاهش مشارکت مردم در انتخابات خواهد شد؛ دغدغه‌ای که از مدت‌ها قبل تحلیلگران سیاسی نسبت به آن هشدار داده‌ بودند. برهمین اساس هم هست که ارزیابی‌ها نشان می‌دهد پرشورتر شدن عرصه انتخابات ملزوماتی دارد که باید ازسوی دست‌اندرکاران امر موردتوجه قرار گیرد.
ازجمله این ملزومات می‌توان به «مبارزه با فساد اقتصادی و اداری»، «برخورداری از برنامه منسجم برای رفع بیکاری»، «بهبود وضعیت اقتصادی» و «احیای برجام و رفع تحریم‌ها» اشاره کرد؛ موضوع‌هایی که گویای دغدغه‌هایی است که در سال‌های اخیر به‌صورت ویژه‌ای زندگی و معیشت مردم را تحت‌تأثیر قرار داده و اعتماد آنان نسبت به عملکرد مسئولان را کاهش داده است. برهمین اساس هم حسین مرعشی، سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی فشارهای بی‌شمار وارد آمده به زندگی مردم در سال‌های اخیر که «ریشه در ناکارآمدی سیستم مدیریتی کشور و البته ناکارآمدی دولت‌های قبل دارد» را از علل عدم‌تمایل مردم به مشارکت در انتخابات می‌داند.

تنوع کاندیداها شرط برگزاری انتخابات پرشور
اما گزاره دیگری هم وجود دارد و آن «تأیید صلاحیت کاندیدای موردنظر» ازسوی شورای‌نگهبان است که بررسی‌ها نشان می‌دهد بخش قابل‌توجهی از جامعه درصورتی روز28خردادماه پای صندوق‌های رأی می‌روند که صلاحیت کاندیدای موردنظرشان ازسوی شورای نگهبان موردتأیید قرار گیرد و بتواند در کارزار انتخاباتی حاضر شود. براساس آخرین نظرسنجی ایسپا، 6/38درصد از افرادی که هنوز برای حضور درپای صندوق‌های رأی مردد هستند، درصورتی‌که کاندیدای موردنظرشان ازسوی شورای نگهبان تأیید صلاحیت شود، برای شرکت در انتخابات ترغیب خواهند شد.
با توجه به این موضوع، به‌نظر می‌رسد فرایند بررسی صلاحیت‌ها ازسوی شورای‌نگهبان در زمینه افزایش مشارکت مردم در انتخابات از اهمیت بسزایی برخوردار است و می‌تواند به تغییر فضای سیاسی کشور منجر شود؛ موضوعی که در روزهای اخیر و پس از ثبت‌نام کاندیداها به کرات ازسوی کارشناسان و فعالان سیاسی نسبت به آن تأکید شده‌است؛ علی صوفی، دبیرکل حزب پیشروی اصلاحات دراین باره به اعتمادآنلاین می‌گوید: دوقطبی شدن انتخابات کمک می‌کند مردم حساس شده و پای صندوق رأی حاضر شوند، اما اگر این دوقطبی نمایشی باشد و مردم باورش نکنند، طبعاً اثر مثبتی نخواهد داشت.

مشارکت پایین هیچ مشکل حقوقی ایجاد نمی‌کند
در این میان آنچه ازسوی تحلیلگران سیاسی بیش ازپیش مورد توجه قرار گرفته و شایعات اخیر پیرامون ردصلاحیت برخی کاندیداهای شناخته‌شده به آن دامن می‌زند، تأثیر منفی ردصلاحیت‌ها ازسوی شورای نگهبان است. قاطبه فعالان سیاسی کشور معتقدند این موضوع می‌تواند مردم را نسبت به انتخابات دلسرد و از صندوق‌ رأی ناامید کند. این درحالی‌است که کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان در گفت‌وگو با خبرگزاری آسوشیتدپرس براین موضوع تأکید می‌کند که «از منظر حقوقی و قانونی مشارکت پایین برای اعتبار و مشروعیت انتخابات هیچ مشکل حقوقی ایجاد نمی‌کند.» او همچنین با بیان اینکه سخنان تند نامزدها روی تصمیم‌گیری شورای نگهبان تأثیری نخواهد داشت، ادامه داده است: شورای نگهبان هیچ‌گاه صلاحیت نامزدها را براساس انتقاد یا اعتراض و به‌خصوص انتقادهای لفظی بررسی نمی‌کند.
کدخدایی پیش‌تر در گفت‌وگو با همشهری نیز در بحث مشارکت پایین مردم در انتخابات گفته بود در بسیاری از کشورها که مدعی دمکراسی هستند، انتخابات ریاست‌جمهوری با مشارکت 30درصدی برگزار می‌شود و عدد مشارکت تأثیری بر مشروعیت انتخابات نخواهد داشت.

مکث
برخورداری یکسان نامزدها از امکانات عمومی
 وزیر کشور گفت: کمیسیون تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری به‌منظور تضمین برخورداری یکسان نامزدها از امکانات دولتی تشکیل شده‌است و زیرنظر هیأت اجرایی مرکزی انتخابات فعالیت می‌کند. عبدالرضا رحمانی‌فضلی در نخستین جلسه کمیسیون بررسی تبلیغات انتخابات سیزدهمین دوره ریاست‌جمهوری افزود: نامزدهای ریاست‌جمهوری که صلاحیت آنان ازسوی شورای نگهبان تأیید و اسامی آنها از طرف وزارت کشور اعلام می‌شود، هریک حق‌دارند به‌طور مساوی از صداوسیما برای معرفی و ارائه برنامه‌های خود استفاده کنند و ‌ترتیب و تنظیم برنامه تبلیغات نامزدهای انتخاباتی از طریق رسانه ملی برعهده این کمیسیون خواهد بود. وی اضافه‌ کرد: فعالیت‌های انتخاباتی کاندیداهای ریاست‌جمهوری از تاریخ اعلام اسامی آنان به وسیله وزارت کشور رسماً آغاز می‌شود و تا ۲۴ ساعت قبل از آغاز ‌اخذ رأی پایان می‌یابد.

مکث
تمدید زمان بررسی صلاحیت‌ها
سخنگوی شورای نگهبان از تمدید 5روزه زمان بررسی صلاحیت نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم خبر داد.
عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان دیشب با اعلام این خبر گفت: با توجه به گزارش‌های کارشناسی و دقتی که اعضا دارند، روند بررسی‌ها همچنان ادامه دارد. هنوز به جمع بندی نهایی نرسیده‌ایم و باید از 5 روز دوم مهلت هم استفاده کنیم.