30 ایستگاه مترو در 30 ماه

محمد سرابی ـ خبرنگار

خط‌3 متروی تهران با افتتاح ایستگاه اقدسیه که 9سال نیمه‌کاره مانده بود، به بهره‌برداری رسید و شروع به‌کار ایستگاه مرزداران هم یک مقصد دیگر به خط 6مترو اضافه کرد. کار ساخت این ایستگاه‌ها در ادامه افتتاح پیاپی ایستگاه‌های مترو که از سال گذشته شروع شده بود، به سرانجام رسید و با چند افتتاح دیگر در هفته‌های آینده ادامه خواهد یافت.
شهردار تهران در مراسم افتتاح ایستگاه‌های اقدسیه و مرزداران در خطوط 3 و 6، با تبریک عید فطر و روز فردوسی، گفت: در این دوره مدیریت شهری 40کیلومتر و 30ایستگاه به متروی تهران اضافه شد، اما مگاپروژه ما شهرنفروشی بود که ما به آن عمل و پروانه‌های ساختمانی را براساس طرح تفصیلی صادر کردیم.
پیروز حناچی با تأکید بر اینکه شهر‌فروشی به معنی عبور از ظرفیت‌های طرح تفصیلی است، افزود: به‌زودی ایستگاه باقرخان در جنب بیمارستان امام و ایستگاه شهرک آزمایش را به بهره‌برداری می‌رسانیم تا با افتتاح این ایستگاه‌ها، حوزه نفوذ مترو و شبکه حمل‌ونقل عمومی در شهر افزایش یابد، زیرا جز این راهی برای حل مشکل ترافیک و آلودگی وجود ندارد و بقیه راه‌های مکمل هم در همین جهت است.
شهردار تهران ادامه داد: روزهایی بودکه سالانه کشور صدها میلیارد دلار درآمد داشت و منابع زیادی برای ساخت و توسعه مترو در اختیار داشتیم، اما زمان و منابع را از دست دادیم. این پروژه باید در همان زمان به‌عنوان اصلی‌ترین پروژه عمرانی تامین منابع می‌شد اما این فرصت از دست رفت و حالا امیدواریم در افق پیش‌رو گشایش‌هایی ایجاد شود و با کاهش شرایط سخت تحریم گشایش‌های مالی شامل مترو در تهران و سایر کلانشهرها هم شود.
او گفت: باوجود کاهش شدید ارزش پول و منابع مالی و همینطور شرایط سخت کرونایی و تحریم، به قول‌هایی که به مردم داده بودیم، پایبند ماندیم. توسعه مترو و فضای سبز و جلوگیری از تخریب باغات، ایجاد انضباط کالبدی و مالی و همینطور جلوگیری از فروش شهر اصلی‌ترین برنامه‌ ما بود.
شهردار افزود: نباید برای درست‌کردن بخشی از شهر، در بخش دیگر عارضه سنگین ایجاد کنیم. می‌گویند اگر شما شهر‌نفروشی کردید، چرا خانه تهران را فروختید؟ ‌شهرفروشی این نیست که شهرداری املاک خود را واگذار نکند، بلکه شهرفروشی یعنی عبور از طرح تفصیلی که ما از آن عبور نکردیم و به عهد خود با مردم پایبند ماندیم. مساحت پروانه‌های صادر‌شده گواه این کار است.
حناچی درباره توسعه حمل‌ونقل عمومی افزود: حمل‌ونقل تهران حاکمیتی و موضوعی، اصلی‌ترین نگرانی مردم تهران است. فقط با جلوگیری و کنترل آلاینده‌هاست که می‌توانیم هوای پاک را به مردم بدهیم. این جز با توسعه حمل‌ونقل پاک میسر نیست و حد اعلای حمل‌ونقل پاک هم مترو و اتوبوس برقی و خودروی برقی و موتورسیکلت برقی است. 10درصد آلودگی هوای تهران مستقیما به موتورسیکلت‌های بنزینی کاربراتوری و انژکتوری برمی‌گردد.
او گفت: در این دوره ۱۷۰‌کیلومتر به مسیرهای دوچرخه در شهر اضافه کردیم. استفاده از دوچرخه از منزل تا نخستین ایستگاه حمل‌ونقل عمومی هدف ما برای توسعه دوچرخه‌سواری در تهران است و این اتفاق می‌تواند در شهر بیفتد.
شهردار تأکید کرد: با بهره‌برداری از خطوط مترو و ایستگاه‌هایی که به بهره‌برداری می‌رسد، می‌توانیم شرایط سخت‌تری برای تردد خودرو‌های شخصی آلاینده در سطح شهر ایجاد کنیم، اما تا وقتی زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی فراهم نشود، این کار ممکن نخواهد بود.
حناچی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: از نظر اقتصادی در شرایط سختی هستیم و جنگ اقتصادی بزرگ‌ترین تهدید برای ماست، اما تلاش کرده‌ایم این تهدید را به یک فرصت تبدیل کنیم. شرکت‌های سوئدی در میانه کار، پروژه خط7 مترو را رها کردند و رفتند و همکاران ما در متروی تهران آن را تکمیل کردند. در ادامه خط6 هم به‌طور کاملا داخلی اجرا شد. هواکش‌ها و سیگنالینگ خطوط که قبلا وارد می‌شد، در داخل ساخته شد، مثال دیگر هم داخلی‌سازی‌ قطار ملی بوده است. اکنون ما چرخه کامل ایجاد قطار شهری را داریم و امیدوارم با حمایت دولت محترم آن را به کشورهای همسایه هم ارائه دهیم.
او گفت: در خاتمه سخنانم از پیمانکاران تشکر می‌کنم که این کار سخت را با وجود مشکلات ما در تامین منابع انجام دادند. از همکارانم می‌خواهم در ساخت محیط‌های داخلی مترو به زیبایی بیشتر توجه کنند. بسیاری از مترو‌های تهران شبیه گالری‌های هنرمندانه طراحی شده‌اند و ما هم باید اوج زیبایی مسحور‌کننده ایرانی را در متروی تهران داشته باشیم.

پیوستگی مترو به راه‌آهن

وزیر راه و شهرسازی نیز در این مراسم که در سالن اصلی ایستگاه مرزداران اجرا می‌شد، گفت: ساخت مترو یک اقدام ماندگار برای بهبود کیفیت زندگی شهری است و توسعه مترو در این سال‌ها اگرچه پر فراز و نشیب طی شده، اما برآیند آن ایجاد بیش از ۲۰۰‌کیلومتر خط مترو در تهران و خطوط دیگری است که باید ساخته شود. محمد اسلامی با تأکید بر پیوستگی پروژه‌ها ادامه داد: در وزارت راه و شهرسازی نگاه به حمل‌ونقل عمومی و به‌ویژه شهرسازی‌ ریل‌پایه را مدنظر قرار دادیم و اتصال مترو به قطار‌های بین‌شهری و ایجاد شرکت قطار‌های بین‌شهری را در دستور کار داریم. دولت در سنوات گذشته همواره همراه شهرداری تهران و وزارت کشور بوده ‌و برای گسترش حمل‌ونقل عمومی، قوانین موضوعه و ردیف‌هایی در سرفصل‌های بودجه داریم. او با اشاره به مصوبه ستاد کرونا برای توسعه حمل‌ونقل عمومی گفت: سال گذشته ۵۰۰‌میلیون یورو برای توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی اتوبوسرانی و واگن مترو تصویب شده ‌که این مصوبه در هفته گذشته به‌مدت ۶‌ماه تمدید شد و امیدوارم با نگاه به ظرفیت‌های داخل و کاهش حداکثری ارزبری مترو، بتوان از این ظرفیت مالی ارزی استفاده حداکثری کرد. اسلامی از تکمیل سیگنالینگ متروی هشتگرد خبر داد و گفت: متروی هشتگرد آماده بهره‌برداری است و امیدواریم سرویس‌رسانی متروی هشتگرد توسط شرکت متروی تهران برقرار شود. همچنین آماده‌ایم برای متروی پرند هم زیرساخت‌ها را تکمیل و عملیاتی کنیم. با آقای حناچی تفاهمنامه‌ای امضا کرده‌ایم که با یک کار مشترک و فوری خط متروی پرند را تکمیل کنیم تا علاوه بر قطار حومه‌ای که روزانه ۱۳ تا ۱۴ رام به پرند اعزام دارد، بتوانیم با تکمیل و بهره‌برداری از متروی پرند، مردم عزیز پرند را نیز از نعمت مترو بهره‌مند کنیم. تفاهمنامه اولیه احداث متروی پردیس نیز به امضا رسیده و هماهنگی با سازمان محیط‌زیست در دست اقدام است که بتوانیم مسیر را نهایی کنیم و خط بدون معارض باشد. طبق تفاهمنامه و قرارداد اولیه، قرار است متروی پردیس ۴۸ ماهه احداث شود.

 ایستگاه مرزداران، ۳۴درصد پیشرفت فیزیکی داشت

معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران هم در این مراسم گفت: گاهی اوقات اعلام می‌شود که این پروژه‌های مترو در دوره قبلی تا ۹۹درصد تمام‌ شده بود اما واقعیت این است که این دوره مدیریت شهری پروژه اقدسیه را با پیشرفت فیزیکی ۵۵درصد و پروژه مرزداران را با پیشرفت فیزیکی ۳۴درصد از مدیریت شهری پیشین تحویل گرفت. البته باید از زحمات همه کسانی که باعث شدند مترو به آن نقطه برسد، تشکر کرد. سیدمناف هاشمی، افزود: در ایستگاه اقدسیه که ساخت آن از 9سال قبل شروع شد ناچار شدیم بعضی از مصالح را تعویض کنیم، زیرا اکنون قابل استفاده بود. او خطاب به وزیر راه و شهرسازی گفت: شهر تهران نزدیک به 1500دستگاه واگن کم دارد و از نظر اقتصادی اگر حمایت دولت برای تامین واگن و ساخت مترو نباشد شاید ۲۵سال دیگر هم طول بکشد تا شبکه متروی تهران به‌عنوان یک وسیله حمل‌ونقل پاک به بهره‌برداری کامل برسد. هاشمی در ادامه افزود: تلاش کردیم که بخش خصوصی را در قالب تبصره ۱۸ و ۱۹ وارد عمل کنیم و یک فراخوان نزدیک به ۶‌ماه زمان شهرداری را گرفت. اما به‌رغم حمایت‌های بهینه‌سازی‌ مصرف سوخت و بهترشدن قیمت آن و حتی ۳۰درصد کمک دولت، یک قرارداد ساخت 150دستگاه واگن مدیریت شهری به نتیجه نرسید زیرا حتی ۱۵سال هم برای بخش خصوصی صرفه اقتصادی ندارد. معاون شهردار تهران گفت: وضعیت اتوبوسرانی در همه کلانشهرها به‌ویژه شهر تهران بدتر از شبکه مترو است. حدود ۶۰درصد از اتوبوس‌ها که مربوط به بخش خصوصی است، عمدتاً دوره قرارداد ۱۰ساله‌ را به پایان رسانده‌اند و می‌توانند فعالیت نکنند. نزدیک به حدود هزار دستگاه اتوبوس در یک سال و نیم گذشته به‌علت شرایط اقتصادی ناشی از کرونا، از کار دست کشیده‌اند. شهرداری بیشتر از این امکان پرداخت یارانه ندارد و دولت هم نمی‌پردازد. امسال از هزار میلیارد تومان یارانه، شاید تا پایان سال دولت ۱۰درصد آن را بپردازد. این نشان می‌دهد که اگر این دو حوزه حمایت دولت را نداشته باشند، نیازهای واقعی شهروندان را تأمین نمی‌کنند. هاشمی افزود: دو هفته آینده ایستگاه باقرخان و شهرک آزمایش افتتاح خواهد شد تا بخش میانی خط۶ تکمیل شود. اما قسمت‌های دیگری از خط ۶ و ۷ جای کار خواهد داشت. ساخت خط۱۰ نیز آغاز شده است.

مترو بدون کمک دولت تکمیل نمی‌شود

رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران با انتقاد از عملکرد صداوسیما در پوشش خبرهای افتتاح مترو گفت: در صورتی که دولت‌ها به وظایفشان در توسعه مترو عمل نکنند، متروی تهران تا ۲۰سال دیگر هم تکمیل نمی‌شود. محمد علیخانی اضافه کرد: نتیجه زحمات همکاران من در مدیریت شهری تکمیل و توسعه ۴۰کیلومتر از خطوط مترو در این دوره بوده است. همچنین در این دوره، حدود ۳۰ایستگاه مترو افتتاح شده که به نرخ امروز ۲۰هزار میلیارد تومان برای آن هزینه شده است. برآورد هزینه‌ای ما در کمیسیون حمل‌ونقل شورا برای تکمیل کلیه خطوط متروی تهران در حدود ۲۰۰هزار میلیارد تومان است. بنابراین اگر با روند فعلی پیش برویم تا ۲۰سال آینده هم خطوط متروی تهران تکمیل نمی‌شود. او اضافه کرد: یکی از روش‌هایی که می‌توان به تکمیل متروی تهران سرعت داد بازنگری در طرح تفصیلی است و شورای‌عالی شهرسازی می‌تواند در این موضوع ورود کند و اصلاح طرح تفصیلی در این راستا در برنامه سوم شورا آمده است. اقداماتی نظیر TOD که باعث مجوز افزایش تراکم در شعاع ۳۰۰متری ایستگاه‌ها می‌شود و درآمد آن را صرف توسعه خطوط می‌کند، می‌تواند مؤثر باشد. این عضو شورای شهر بر تحقق خرید ۶۳۰واگن مترو که دولت وعده آن را داده بود تأکید کرد و گفت: اگر از ابتدا پیگیری این خرید به‌عهده شهرداری بود قطعا می‌توانستیم زودتر شاهد به نتیجه رسیدن تلاش‌ها باشیم. اگر همین الان هم هزینه این کار پرداخت شود 15 تا 24‌ماه طول می‌کشد تا به نتیجه برسد. در این مراسم که با حضور محسن هاشمی رئیس شورای شهر تهران، مهدی جمالی‌نژاد معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزارت کشور، سردار محمدحسین حمیدی رئیس پلیس راهور تهران بزرگ و مسئولانی از بانک شهر برگزار شد، ایستگاه اقدسیه نیز به‌صورت ویدئوکنفرانس مورد بهره‌برداری قرار گرفت. 

قدرت نوآوری در شهر‌ها
علی امام، مدیرعامل شرکت راه‌آهن شهری تهران:

 خط6 شامل 4فاز است که این ایستگاه در فاز2 خط6 متروی تهران قرار دارد. فاز نخست آن در فروردین1398 حد فاصل ایستگاه دولت‌آباد تا میدان امام‌حسین(ع) افتتاح شد و 4ایستگاه از فاز دوم نیز حدفاصل ایستگاه دانشگاه تربیت مدرس تا ایستگاه شهیدستاری در اسفند سال پیش به بهره‌برداری رسید. فاز سوم نیز جزو بخش میانی خط6 محسوب می‌شود که به‌دلیل عبور از مرکز شهر اهمیت زیادی دارد. این محدوده 7400متر طول دارد و شامل ایستگاه تربیت مدرس تا ایستگاه شهیدستاری است که پیش از این‌ و در 3‌ماه پایانی سال گذشته، ایستگاه‌های یادگار امام(ره)، شهید ستاری، دانشگاه تربیت مدرس و شهید اشرفی اصفهانی به بهره‌برداری رسیده‌اند. همچنین ایستگاهی به نام G3 در نقشه اولیه خط3 وجود داشت ولی بعدا حذف شد. در هفته‌های آینده ایستگاه‌های شهرک آزمایش و باقرخان نیز به شهروندان تحویل داده می‌شود.