راه‌اندازی کارخانه تولید کود گیاهی در دوران «بیداری برای نجات محیط‌زیست»
پسماندهای شهری در خدمت تولید واشتغال
مریم قاسمی
وضعیت تولید زباله در کلانشهرها به نحوی زندگی و رفاه شهرنشینان را تحت تأثیر قرار داده است.
به همین دلیل، متولیان امور شهری و سازمان‌های حمایت از محیط‌زیست برای کاهش حجم و ساماندهی زباله‌های شهری، ایده‌هایی را اجرا می‌کنند که هدف بیشتر این طرح‌ها کمک به برگشت زباله‌ها به چرخه تولید است. ساخت و راه‌اندازی کارخانه تولید کود گیاهی در ناحیه ۷ شهرداری منطقه ۱۸ از آن دست ایده‌هایی است که پس از چند ماه فعالیت آزمایشی، نتایج خوبی به دنبال داشته و طبق گفته کارشناسان در این کارخانه روزانه ۱۳۰ تا ۲۰۰ تن زباله شهری تبدیل به کود گیاهی شده است. سراغ «امیرحسین عساری» معاون خدمات شهری و محیط‌زیست شهردار منطقه۱۸ رفتیم تا از چند و چون ساخت و راه‌اندازی این کارخانه بیشتر بدانیم.
می‌گوید: «مسئولان شهری و محیط‌زیست از سال‌های اخیر به‌عنوان دوران بیداری برای نجات محیط‌زیست یاد می‌کنند و با اجرای برنامه‌های مناسب، افزایش امکانات شهری، ترویج فرهنگ بازیافت پسماندهای شهری، تغییراتی در میزان زباله‌های دورریز شهری ایجاد کرده‌اند.»
معاون خدمات شهری و محیط‌زیست شهردار منطقه۱۸ می‌افزاید: «بسیاری از پسماندها از چرخه زباله‌های شهری خارج شده و در چرخه بازیافت مجدد قرار می‌گیرد. مدیران و متولیان امور شهری در سال ۱۴۰۰ با راه‌اندازی رسمی کارخانه تولید کود گیاهی در واقع اعلام کرده‌اند که می‌توان بخشی از زباله‌های شهری از جنس را به چرخه طبیعت برگرداند و در کنار آن، برای چند نفر شغل ایجاد کرد.»
- بازار داغ تولید در فصل هرس
امیرحسین عساری/معاون خدمات شهری و محیط‌زیست شهردار منطقه ۱۸
«یکی از دلایل اصلی ساخت و راه‌اندازی کارخانه تولید کود گیاهی حجم بالای سرشاخه‌های هرس شده درختان بود، تا اینکه سال گذشته تصمیم گرفته شد در حاشیه تندرو بزرگراه آزادگان و وسط جنگل آزادشهر این کارخانه راه‌اندازی شود.» عساری، معاون خدمات شهری و محیط‌زیست شهردار منطقه۱۸ با بیان این مطلب می‌گوید: «حجم سرشاخه‌های بریده شده درختان در فصل هرس بالاست، به‌خصوص از آبان تا اسفند که شاهد تولید حجم زیاد این نوع زباله هستیم.»
عساری اضافه می‌کند: «در گذشته سرشاخه‌های جمع‌آوری شده به خارج از شهر تهران یعنی کهریزک، آرادکوه و... منتقل می‌شد تا آنجا دفن شود، اما با راه‌اندازی کارخانه کود گیاهی، علاوه بر استفاده درست و بهینه از سرشاخه‌ها می‌توان درآمدزایی و کود گیاهی را برای استفاده در زمین‌های کشاورزی به کشاورزان و باغداران عرضه کرد.»
- ایجاد فرصت‌های شغلی برای اهالی
امیر محمد ی/ شهردار ناحیه ۷
«امیر محمدی» شهردار ناحیه ۷ عنوان می‌کند که مسئولان حوزه خدمات شهری و محیط‌زیست منطقه۱۸ برای ارتقای سطح فرهنگ شهروندان در زمینه کاهش زباله‌های شهری و همچنین جداسازی پسماندهای قابل استفاده و بازیافتی کارهای مختلفی را انجام می‌دهند. آنها با بیان نحوه بازیافت مواد و جداسازی پسماندهای خشک و قابل تبدیل، چرخه تولید زباله یعنی مسیری را که زباله‌ها طی می‌کنند به شکل‌های مختلف به اهالی اطلاع‌رسانی می‌کنند تا توجه شهروندان را به جداسازی پسماندهای خشک جلب کنند. محمدی می گوید که در کارخانه تولید کود گیاهی، کارگران در ۳ شیفت به شهروندان خدمت می‌کنند و برای یک‌صد نفر به‌صورت مستقیم و غیر‌مستقیم اشتغالزایی شده است.
- مقصد نهایی ضایعات چوب؛ جنگل آزادشهر
درگذشته زباله‌ها از خانه، کوچه و خیابان‌های منطقه به مقصد نهایی یعنی آرادکوه و کهریزک ارسال می‌شد که به دلیل حجیم بودن این زباله‌ها، هزینه نیروی کار و حمل‌ونقل بالا بود. اکنون با راه‌اندازی کارخانه کود گیاهی و جمع‌آوری زباله‌های چوبی در نوبت‌های ۳گانه صبح، ظهر و شب، این زباله‌ها توسط خودروهای ویژه به مقصد نهایی یعنی جنگل آزادشهر می‌رود و بسیاری از هزینه‌ها کاهش می‌یابد. در این کارخانه زباله‌های چوبی توسط دستگاه غربال بزرگ جداسازی می‌شود، بعد توسط دستگاه آسیاب به شکل چیپس چوب در می‌آید و در مخزنی جداگانه چیپس‌ها به مدت ۴۵ روز با آب و مواد معدنی تخمیر می‌شوند. بعد از آن، هوادهی و خشک‌کنی مواد صورت می‌پذیرد و در مرحله پایانی دانه‌های یک تا ۳ سانتی تولید می‌شود که گرانوله گیاهی نام دارد. شهردار ناحیه ۷ عنوان می‌کند که کارخانه کود گیاهی آزادشهرچهارمین کارخانه کود گیاهی در تهران است که به‌صورت فرامنطقه‌ای به اهالی خدمت می‌کند و مناطق جنوبی تهران را تحت پوشش قرار داده است. در سال تولید، پشتیبانی و مانع‌زدایی‌ها مدیریت شهری منطقه۱۸ با ساخت و راه‌اندازی چنین مجموعه‌ای توانسته بخشی از مشکلات زیست‌محیطی را از بین ببرد و از طرفی در تولید کود گیاهی پیشتاز باشد. بسیاری از کشورهای همسایه مانند عراق، پاکستان و... درخواست کود گیاهی دارند و ما می‌توانیم در این زمینه صادر‌کننده باشیم.
- جمع‌آوری ۳۰ تن پوشال کولر در روز
مصطفی دژمخو/ مسئول فضای سبز ناحیه ۷ شهرداری منطقه۱۸
به استناد گزارشات مکتوب و شفاهی، در حوزه خدمات شهری و فضای سبز منطقه ۱۸، در طول ۲۴ ساعت، میزان و حجم سرشاخه‌ها، چوب، مبلمان، پوشال‌های کولر جمع‌آوری شده به ۲۰۰ تن می‌رسد. «مصطفی دژمخو» مسئول فضای سبز ناحیه ۷ شهرداری منطقه۱۸ می‌گوید: «در روزهای بهاری که به فصل گرما نزدیک می‌شویم، روزانه بین ۲۰ تا ۳۰ تن پوشال از مناطق ۹، ۱۷، ۱۸، ۱۹و ۲۰ توسط کامیون‌های حمل سرشاخه که پلاک‌های مشخصی دارند، وارد کارخانه تولید کود گیاهی می‌شود. یعنی در فصل بهار و تابستان که هرس درختان وجود ندارد، ضایعات چوبی که در کوچه‌ها و خیابان‌ها گذاشته می‌شود یا پوشال‌های کولر، توسط کارگران خدمات شهری جمع‌آوری و پس از انجام مراحل مختلف تبدیل به کود گیاهی می‌شوند.» دژمخو ادامه می‌دهد: «قبل از این، بعضی اهالی که درخت در حیاط خانه داشتند، سرشاخه درختان را که حجم بالایی داشت در چهاردیواری خانه یا باغ می‌سوزاندند و این موضوع آلودگی محیط‌زیست را به همراه داشت، اما با راه‌اندازی این کارخانه تمام سرشاخه‌ها و ضایعات جمع‌آوری می‌شود و دیگر با چنین مشکلاتی روبه‌رو نخواهیم بود.»
- پوشال فرسوده کولر در خدمت طبیعت
هر سال با گرم شدن هوا و راه‌اندازی کولرهای آبی حجم بالایی از زباله‌هایی که درون سطل‌های زباله مکانیزه قرار می‌گیرد پوشال‌های کهنه و فرسوده کولرهای آبی است. نکته‌ای که معاون خدمات شهری و محیط‌زیست شهردار منطقه۱۸ به آن اشاره و عنوان می‌کند که یکی از مواد اولیه قابل استفاده در کارخانه تولید کود گیاهی همین پوشال‌های فرسوده کولرهای آبی است. به جز پوشال، سرشاخه‌های هرس شده درختان، ضایعات مبلمان و در و پنجره‌های بی‌استفاده اماکن مسکونی، تجاری، صنعتی و... نیز طی فرایندی خاص در این کارخانه به کود گیاهی تبدیل می‌شود.»
- رئیس اداره بازیافت و تبدیل مواد شهرداری منطقه ۱۸/ضرورت ارتقای فرهنگ بازیافت و تفکیک مواد
جواد بهشتی /رئیس اداره بازیافت وتبدیل مواد منطقه۱۸
شاید در این بخش از گزارش که از عاقبت ضایعات چوبی، سرشاخه‌های درختان و نحوه انتقال و تبدیل آن به کود گیاهی باخبر شدید، کنجکاو باشیدکه درباره پسماندهای خشک مطالبی بخوانید.
مهندس «جواد بهشتی» رئیس اداره بازیافت وتبدیل مواد منطقه۱۸ در این سال‌ها در زمینه بازیافت تجربه‌های کافی به دست آورده است. وی گوید: «افزایش حجم پسماندهای خشک جداسازی شده، ۲ اثر مثبت دارد؛ از یک‌سو حجم زباله‌های شهری برای دفع کاهش و هزینه‌ها پایین می‌آید و از سوی دیگر این حرکت سودآوری و صرفه اقتصادی دارد.»
محور فعالیت اداره بازیافت بر ۳ اصل پایه‌گذاری شده؛ کاهش تولید، استفاده مجدد و آخرین مرحله بازیافت مواد. یعنی ضمن اینکه با فعالیت‌های آموزشی و فرهنگی، شهروندان به کاهش حجم تولید زباله تشویق می‌شوند با ارائه راهکارهایی نحوه استفاده مجدد از آنها به اقشار مختلف آموزش داده می‌شود.
در منطقه ۱۸، کارشناسان ما در حوزه بازیافت به‌صورت چهره به چهره در محله‌ها فعالیت دارند. مراجعه به خانه اهالی، اطلاع‌رسانی در فضای مجازی، نصب بنر، اطلاع‌رسانی از طریق برنامه اینستاگرام با ۳ هزار دنبال‌کننده،
حضور درشهرک‌ها، کارخانه‌ها و کارگاه‌ها جزئی از وظایف تعریف شده مدیریت شهری برای آگاه‌سازی جامعه نسبت به پسماند و مقوله بازیافت است.
در همینه زمینه :