پاچنار دوباره پاچنار می‌شود

سحر رمضانعلی پور

  کافه پاچنار با آن 2چنار کهنسالش، در حافظه مشترک اهالی فرحزاد جایگاه ویژه‌ای دارد؛ همان چنارهای تنومندی که اگرچه دیگر نشانی از آنها باقی نمانده و تنه قطع شده آنها به زخمی دلخراش بر پیکر محله می‌ماند اما خنکای سایه‌شان حدود یک قرن وعده‌گاه اهالی محله فرحزاد بود. 8 دهه پیش زیر سایه چنارها کافه‌ای خاطره‌انگیز بنا شد که نام پاچنار بر خود گرفت. چنارها قطع شدند و کافه پاچنار هم با انبوه خاطراتی که در سینه داشت انگار از غم از دست دادن 2یار قدیمی‌اش، حس و حال پذیرایی از مهمان‌ها و میزبانی از دورهمی فرحزادی‌ها را از دست داد. حالا دفتر توسعه محله فرحزاد با مشارکت شورایاران یک دهه پس از تعطیلی کافه پاچنار دست به احیای آن کافه خاطره‌انگیز زده است. گروهی از اهالی دغدغه‌مند هم پای کارآمدند و جای آن 2چنار قطع شده، 2نهال جوان بر زمین‌ نشانده‌اند تا پاچنار دوباره پاچنار شود.


بیش از 2قرن مثل یک میزبان تمام‌عیار به مهمانان‌آبادی خوش آب و هوای فرحزاد خوشآمد می‌گفتند. 2چنار تنومند و خوش قد و بالایی که مثل 2یار جدانشدنی شانه به شانه هم در ورودی روستا قد علم کرده بودند و انگار همه مسافران امامزاده داود(ع) از زیر سایه پرسخاوت آنها به دل‌آبادی فرحزاد پاگشا می‌شدند. 2چنار البته مثل بسیاری از درختان کهنسال گستره شمیران حالا دیگر جز خاطره‌ای از آنها باقی نمانده و تنها در ذهن موسفیدان محله زنده‌اند. کمی بالاتر از میدان شهید فرحزادی و زیر سایه چنارهایی که دیگر نیستند، تابلوی کافه‌ای خاطره‌انگیز جلب توجه می‌کند؛ کافه‌ پاچنار هم مثل سرنوشت تلخ 2 چنار تنومندش، از حدود یک دهه پیش به بنایی متروکه تبدیل شده بود. کافه‌ای با حدود یک قرن قدمت که یکی از نمادهای هویتی محله فرحزاد و محل گردهمایی چند نسل از اهالی این‌آبادی شمیران بود. اگرچه کافه پاچنار سال‌هاست که حال و روز خوشی ندارد اما با پیگیری دفتر توسعه محله فرحزاد خبرهای خوشی برای فرحزادی‌های قدیمی در راه است. دفتر توسعه محله فرحزاد با کمک شورایاران گام‌های بلندی برای احیای این کافه خاطره‌انگیز برداشته و 2 چنار جوان هم جایگزین آن چنارهای قدیمی شده‌اند. «عباس بهشتی» از اهالی قدیمی فرحزاد از قدمت کافه پاچنار و چنارهای کهنسالش می‌گوید: «کافه پاچنار یک کافه معمولی نبود. زائران قدیمی امامزاده داود(ع) وقتی به فرحزاد می‌رسیدند حتماً ساعتی در این کافه استراحت می‌کردند و همه به قدر نوشیدن یک چای با این کافه خاطره دارند. کافه پاچنار برای اهالی فرحزاد اما طور دیگری بود. موسفیدان محله در این کافه دور هم جمع می‌شدند و تصمیمات محلی همین‌جا گرفته می‌شد. کدورت‌ها با دورهمی در این کافه برطرف می‌شد و پیر و جوان در این کافه خاطره داشتند.»

مژگان احمدیه/ مدیر دفتر توسعه محله

وعده‌گاه اهالی فرحزاد اینجا بود
هنوز تابلوی قدیمی کافه پاچنار که حدود یک قرن قدمت دارد، خاطرات گذشته را برای موسفیدان محله زنده می‌کند. احیای این کافه قدیمی و خاطره‌انگیز برای اهالی فرحزاد خبر خوبی است. «مژگان احمدیه» مدیر دفتر توسعه محله فرحزاد می‌گوید: «کافه پاچنار یک پروژه محرک توسعه برای محله است. به دلیل قدمت و جایگاه هویتی این کافه، احیای این کافه قدیمی با مشورت شورایاران، اهالی معتمد و اعضای هیأت اموال عمومی فرحزاد در دستور کار دفتر توسعه محله قرار گرفت. اما متأسفانه کافه پاچنار بیش از 10سال بود که به حالت متروکه درآمده و به محلی برای آسیب‌های اجتماعی تبدیل شده بود. با وجود این، فضای مسقف 400‌مترمربعی و محوطه 600مترمربعی آن که مملو از چنارهای تنومند است، همچنان ظرفیت مناسبی برای احیا و راه‌اندازی دارد. از آنجایی که کافه پاچنار به‌عنوان یک ملک موقوفه در اختیار متولی وقف بود، دفتر توسعه محله با همکاری شورایاری هماهنگی‌های لازم را با متولی وقف برای اجاره و احیای کافه انجام داد. اکنون کار پاکسازی کافه از نخاله‌های ساختمانی و تأمین خدمات برق، گاز و آب کافه انجام شده است. با انجام مراحل پایانی کار به‌زودی این کافه قدیمی با حفظ همان نمادهای هویتی قدیمی، راه‌اندازی و دوباره به محل گردهمایی اهالی محله تبدیل می‌شود.»



احیای کافه پاچنار
چنارهای محوطه کافه پاچنار هنوز تنومند و استوار ایستاده‌اند و با رسیدن بهار برگ و بار می‌دهند. اما سرنوشت تلخ آن 2چنار خاطره‌انگیز که مثل میزبان‌هایی سخاوتمند در ورودی کافه پاچنار به مهمان‌ها خوشآمد می‌گفتند از یاد اهالی محله نمی‌رود. هرچند جای خالی آن 2چنار کهنسال و تنه قطع شده‌ آنها دل را می‌خراشد ولی گروهی از اهالی محله هم به کمک دفتر توسعه محله آمده و با کاشت 2نهال جوان چنار قدم بلندی برای زنده کردن نمادهای هویتی محله برداشته‌اند. حالا که دفتر توسعه محله روند احیای کافه پاچنار را شروع کرده است، کاشت این نهال‌های چنار هم دوباره به تابلوی این کافه قدیمی معنا می‌دهد.



«حسن صداقت» یکی از اهالی قدیمی محله می‌گوید: «اهالی فرحزاد پیش از شروع سال جدید برای کاشت نهال در باغ‌های حاشیه روددره دور هم جمع شدند. فرحزاد به فضای سبز، باغ‌ها و درختان تنومندش مشهور است. اگرچه در این سال‌ها بسیاری از درختان قدیمی فرحزاد به دلایل مختلف از بین رفته‌اند اما اهالی محله برای احیای فضای سبز محله دغدغه دارند. وقتی دفتر توسعه محله احیای کافه پاچنار را شروع کرد، گروهی از اهالی هم برای بهسازی محدوده اطراف کافه وارد میدان شدند. به پیشنهاد دفتر توسعه محله 2نهال چنار به جای چنارهای قطع شده کاشتیم تا کافه پاچنار واقعاً دوباره کافه پاچنار شود.» احمدیه، مدیر دفتر توسعه محله فرحزاد از بهسازی محدوده اطراف کافه پاچنار توسط اهالی محله می‌گوید: «محدوده روبه‌روی کافه پاچنار به محل تجمع زباله و فاضلاب تبدیل شده بود اما گروهی از اهالی برای بهسازی این محدوده هم به کمک دفتر توسعه محله آمدند تا همه چیز برای احیای دوباره کافه آماده شود.»


کارآفرینی برای زنان سرپرست خانوار
احیای کافه پاچنار نه تنها احیای یکی از نمادهای هویتی محله فرحزاد است بلکه این کافه قدیمی به محلی برای کارآفرینی و درآمدزایی بانوان سرپرست خانوار این محله تبدیل خواهد شد. اگرچه کار احیای کافه به مراحل پایانی نزدیک می‌شود اما از همین حالا هم 5 بانوی سرپرست خانوار محله در آشپزخانه کافه مشغول به کار شده‌اند و به‌زودی با راه‌اندازی کافه بر شمار بانوان مشغول در این کافه افزوده خواهد شد. احمدیه می‌گوید: «یکی از اهداف اصلی ما از احیای کافه پاچنار، فراهم کردن بستری مناسب برای کارآفرینی بانوان سرپرست خانوار و توانمند محله بود. بانوانی که در هنر آشپزی مهارت دارند و احیای این کافه قدیمی فرصتی مناسب برای درآمدزایی آنهاست. اکنون 5بانوی توانمند محله که عضو صندوق کارآفرینی امید شده‌اند، مسئولیت تأمین مواد غذایی کافه پاچنار را برعهده دارند. با همکاری هیأت اموال محله فرحزاد، آشپزخانه‌ای برای تولید محصولات غذایی در اختیار این بانوان قرار گرفته است و اکنون هم مشغول فعالیت هستند. با راه‌اندازی کافه پاچنار، شمار بانوان سرپرست خانواری که در این کافه مشغول به فعالیت خواهند شد به 12 نفر می‌رسد.»