آشفتگی در اطلاع‌رسانی

همه‌گیری کووید-19 نظام درمان و در ابعاد وسیع‌تر نظام مدیریت کشور ما را – همچون بسیاری از کشورهای دیگر- به چالش کشید. در تمام 14‌ماه گذشته، در واقع از نخستین روز اعلام ورود رسمی ویروس کرونا به کشور، مدیریت کشور و مدیریت نظام درمان درست و نادرست، از سوی رسانه‌ها، شخصیت‌ها، مردم معمولی و نهادهای صنفی و علمی در نحوه عملکرد و مقابله با این بلا، مورد انتقاد قرار گرفت‌. این درحالی بود که تلاش‌های کادر درمان، در هر وضعیتی قدر دانسته شد و الحق این گروه از شهروندان استحقاق هرگونه قدردانی را داشته و دارند.
در این ماه‌ها مشکلات بیشتری که مردم کشورمان نسبت به سایر کشورها دچار آن شده‌اند، تا حد زیادی به تبعات تحریم‌ها علیه اقتصاد ایران نسبت داده شده است. این امر فقط تا میزانی می‌تواند درست باشد که ردپای سوءمدیریت و عملکرد نادرست در آن دیده نشود. اتفاقا مردم به‌درستی متوجه اثر تحریم‌‌ها بر اقتصاد کشور بوده و هستند. تمایل عمومی مردم ایران به بازگشت طرف‌ها به برجام نیز بر درک دقیق دشواری‌هایی که تحریم‌ها بر کشور ما تحمیل کرده، استوار است. اما ناگفته پیداست که بخش مهمی از مشکلاتی (و نه همه آنها) که مسبب اوج‌گیری چندباره شیوع بیماری در کشور شده، محصول تزلزل و چندپارگی مدیریت و اتخاذ تصمیم‌های نادرست در مقاطع حساس است. اتفاقاتی که در روزهای اخیر پیرامون موضوع ثبت‌نام برای واکسیناسیون گروه‌های پرخطر و سالمندان افتاد، منطقا به هیچ روی ربطی به تحریم‌ها و مشکلات ناشی از آن ندارد. اگر ما دچار مشکلات مضاعف در تأمین دارو و واکسن هستیم، اتفاقا باید با انسجام در عملکرد و به‌ویژه انسجام در اطلاع‌رسانی، آثار آن را تقلیل دهیم. از باب تمثیل حکایت ما حکایت تیمی است که با یک یا دو یار کمتر بازی می‌کند. آنچه می‌تواند موجب توفیق ما در این بازی تلخ ‌شود، انسجام و یکپارچگی در مدیریت است.
اطلاع‌رسانی شفاف، به‌موقع، همیشگی و بدون خلل ابزار مدیریت روانی و اجتماعی این بحران است. در روزهای گذشته تماس‌های بی‌شماری از شهروندان دریافت کردیم که خبر از ثبت‌نام برای واکسیناسیون در برخی مراکز و پایگاه‌های سلامت می‌داد. به‌عنوان وظیفه رسانه‌ای به برخی مراکز یادشده مراجعه کردیم و از صفی که برای آن شکل گرفته بود، گزارش تهیه کردیم. البته پیش از آن هم در مقابل انتشار اطلاعیه‌هایی قرار داشتیم که مراکز ثبت‌نام یا جزئیاتی دیگر را اعلام می‌کرد. وزارت بهداشت نسبت به این اتفاقات یا عکس‌العملی نداشت یا این عکس‌العمل دیرهنگام و غیرحرفه‌ای بود. دقت کنید؛ همشهری از ادعای ثبت‌نام برای واکسیناسیون گزارش تهیه نکرد بلکه یک گزارش میدانی از چند پایگاه سلامت از جمله یک بیمارستان مهم و بزرگ تهران که ثبت‌نام واکسیناسیون در آن در حال انجام بود و مردمی هم در صف بودند تهیه کرد.
تکذیب وزارت بهداشت در این مورد به طنزی اندوهبار می‌ماند. روابط عمومی وزارت بهداشت در اغلب موارد متأسفانه به‌جای عملکرد درست و دقیق - در این مورد خاص، تأیید مشکل و رفع ناهماهنگی در اجرای ثبت‌نام و اطلاع‌رسانی درست– به حواشی نامربوط  می‌پردازد.
ما ماه‌هاست، صرف‌نظر از اینکه کی به واکسن دست می‌یابیم، می‌دانیم ناگزیر از واکسیناسیون هستیم. اینکه برخی افراد بنا به‌دلایل شغلی، سنی و بیمار‌بودن باید در اولویت قرار گیرند را هم می‌دانیم. در واقع ما ماه‌ها فرصت داشته‌‌ایم که برنامه‌ای دقیق و قابل‌قبول برای ثبت‌نام، راستی‌آزمایی، تکمیل پرونده بیماران و مسائلی از این دست طرح و اجرا کنیم. اینکه چنین کاری انجام نشده، ربطی به هیچ تحریمی ندارد. اینکه بیمارستان‌ها از بیماران برای واکسیناسیون ثبت‌نام می‌کنند و روابط عمومی وزارت بهداشت آن را تکذیب می‌کند هم ربطی به امور خارج از توان و اراده این نهاد ندارد.
مردم، آنچنان که در تماس‌های مکرر با روزنامه‌‌ و در گفت‌وگو با خبرنگاران ما عنوان می‌کنند‌ ‌و منطق هم این خواسته را تأیید می‌کند، خواهان انسجام در تصمیم‌گیری، تصمیم‌گیری بموقع و علمی و اطلاع‌رسانی شفاف، جدی و صادقانه هستند.