هفته «زمین پاک» فرصتی است تا آموزش ببینیم و شهروند مسئولیت‌پذیری در قبال شهرمان باشیم
من زمین را دوست دارم
مرضیه موسوی
زمینی که بر آن زندگی می‌کنیم، همین محله و خیابانی است که هر روز برای رفتن به محل کار و خرید روزانه و قرارهای روزمره‌مان روی آن تردد می‌کنیم.
جغرافیای اهالی شمال پایتخت را همین بازار تجریش و خیابان ولی‌عصر(عج) و بلوار میرداماد و میدان ونک می‌سازد؛ زمینی که اگر تنها یک روز زباله‌های آن جمع‌آوری نشود نمی‌توان از آن گذر کرد. هفته زمین پاک که از ۲ اردیبهشت ماه آغاز می‌شود فرصت خوبی است برای یادآوری کارهای ساده‌ای که هر شهروند می‌تواند برای کمک به زمین انجام دهد؛ یادآوری این نکته که برای فعالیت‌های محیط‌زیستی و کمک به نجات زمین لازم نیست به پاکسازی جنگل‌های شمال برویم. بلکه کافی است هر شهروند در جغرافیای سکونت و زندگی خود حواسش به نگهداری از کره زمین باشد. سازمان حفاظت محیط‌زیست «احیای زمین، افزایش بهره‌وری برای توسعه پایدار» را به‌عنوان شعار امسال روز زمین پاک انتخاب کرده است.
- مصرف‌گرایی، دشمن بزرگ زمین
مدیریت مصرف بزرگ‌ترین کمکی است که از عهده هر فردی برای کمک به زمین برمی‌آید. تولید هر شیء و کالایی علاوه بر مصرف مواد اولیه، آلودگی‌های زیست‌محیطی مختلفی را هم وارد زمین می‌کند و هزینه پنهانی روی دست همه ساکنان زمین می‌گذارد.
کمک به انجمن‌های دوستدار محیط‌زیست کوهپایه‌های شمیران از فضاهایی است که توجه انجمن‌های دوستدار محیط‌زیست زیادی را به خود جلب می‌کند. می‌توانید برای پاکسازی روددره‌ها و کوهپایه‌های شمال تهران با این انجمن‌ها همراه شوید یا از آموزش‌های این گروه‌های مردم‌نهاد برای بیشتر شدن آگاهی‌تان نسبت به نگهداری از زمین و محیط‌زیست کمک بگیرید. گروه دیده‌بان کوهستان و انجمن زنان حفاظت از محیط‌زیست دو گروه محیط‌زیستی فعال در شمال تهران هستند.
- زباله‌هایی که بلای جان طبیعت می‌شود
زباله‌ها و پلاستیک‌هایی که مردم در کوهپایه‌های شمیران رها می‌کنند به مدد بادهای همیشگی که در این منطقه می‌وزد به مناطق حفاظت شده هم می‌رسند. حیوانات بومی این مناطق حفاظت شده این زباله‌ها را می‌خورند یا زباله‌هایی مثل کیسه‌های فریزر دور پا یا گردن پرندگان می‌پیچد و باعث مرگ آنها می‌شود. تغییر الگوی زیستی جانوری این منطقه می‌تواند باعث تغییرات محیط‌زیستی فراوانی در شمیرانات شود. به‌طور متوسط روزانه ۲۰ تن زباله از مسیرهای کوهنوردی شمال تهران جمع‌آوری می‌شود.
- ته سیگارهای رها شده
هر زباله‌ای که روی زمین رها می‌شود ممکن است قبل از جمع‌آوری توسط پاکبان‌ها سر از جوی‌های آب درآورد یا در باغ‌ها و بوستان‌های محله خودمان زیر خاک مدفون شود. محل تجمع زباله فضای خوبی برای رشد و تکثیر انواع جانوران موذی و موش و انواع باکتری‌ها و بیماری‌هاست. مهم‌ترین زباله‌ای که معمولاً قبل از رسیدن به سطل زباله در تهران رها می‌شود ته سیگار است. این ته سیگارها علاوه بر آلوده کردن خاک، باعث آلودگی آب‌های سطحی هم می‌شوند و خسارت‌های جبران‌ناپذیری بر طبیعت باقی می‌گذارند.
- مواد شوینده و شیمیایی که به خورد خاک می‌رود
ذرات‌ریز مواد شوینده در فرایند تصفیه به سختی از آب جدا می‌شوند. این مواد با نفوذ به منابع آب زیرزمینی و جریان آب شهری و نفوذ در خاک، علاوه بر تهدید سلامت انسان‌ها به گیاهان هم لطمه زیادی می‌زنند. رودخانه‌ها و قنات‌هایی که از شمال تهران سرچشمه می‌گیرند در مسیر خود تا رسیدن به جنوب تهران، همه این آلودگی‌ها را به خود جذب می‌کنند. مصرف کمتر این مواد شوینده می‌تواند قدم بزرگی برای سلامت آب تهران باشد.
- پسماند کمتر، زندگی بهتر
افزایش پسماند یکی از بزرگ‌ترین معضلات شهر تهران طی دهه‌های اخیر است. به‌طوری که پسماند تولید شده در تهران از ظرفیت مراکز دفع زباله بیشتر است و مدیریت شهری مجبور به ساخت سوله‌های تفکیک و مراکز دفع پسماند در مناطق مختلف از جمله محدوده شمال تهران شده است. تفکیک زباله از مبدأ می‌تواند به روند دفع پسماندهای شهری کمک زیادی کند و بار بزرگی از دوش زمین ما بردارد. یکی از راه‌های کم کردن پسماند شهری مراجعه به فروشگاه‌های زمین پاک است که در آن کالاها بدون بسته‌بندی غیرضروری به فروش می‌رسد. روزانه بیش از ۸ هزار تن پسماند شهری در تهران تولید می‌شود.
- هوایی که آلوده می‌کنیم
گرچه آلودگی هوا به کمک نسیم توچال جابه‌جا می‌شودولی حتماً روزهایی را که خبری از این نسیم نیست به خاطر دارید؛ شهری آلوده که حتی از میدان تجریش هم منظره‌ای از کوه‌های دربند و توچال پیدا نیست. اما یادآوری این نکته بد نیست که در روزهایی که نسیمی می‌وزد یا باران می‌آید هم این آلاینده‌ها تولید می‌شوندولی به جای پیوستن به هوای تهران سوار بر باد به اطراف تهران می‌روند یا باران آنها را روانه زمین و آب‌های سطحی می‌کند. تهران در سال ۹۹ تنها ۱۵ روز هوای پاک داشت. تعداد روزهای ناسالم برای گروه‌های حساس در سال گذشته در تهران به ۱۰۲ روز رسید.
چند هزار سال برای تجزیه زباله‌ها زمان لازم است؟
زباله‌ها زمان زیادی برای تجزیه در طبیعت نیاز دارند. این زمان به نوع زباله‌ها و جنس آن بستگی دارد و البته خاک و محیطی که این پسماندها در آن قرار می‌گیرند. برخی زباله‌ها مانند شیشه و انواعی از پلاستیک هرگز تجزیه نمی‌شوند. از طرفی امکان بازیافت برخی از این پسماندها در تمام کشورها وجود ندارد. برای مثال شیشه و آلومینیوم یکی از پسماندهایی است که در ایران به راحتی بازیافت نمی‌شود.
پوست میوه و سبزیجات :یک تا ۵ ماه
کاغذ:۲ تا ۵ ماه
ته سیگار: یک تا ۱۲ سال
الیاف نایلونی: ۳۰ تا ۴۰ سال
چرم: ۲۵ تا ۴۰ سال
آلومینیوم: ۴۰ تا ۱۰۰ سال
کیسه پلاستیکی: ۱۵ تا ۸۰۰ سال
ظروف شیشه‌ای و برخی پلاستیک‌ها: تجزیه‌ناپذیر
در همینه زمینه :
