خطر زلزله از سر بوشهرگذشت

سیده ‌زهرا عباسی ـ خبرنگار

زلزله‌ها تمامی ندارند. تازه آواربرداری واحدهای مسکونی تخریب‌شده در زلزله سی‌سخت به پایان رسیده که در بوشهر زلزله 5.9ریشتری خرابی‌ به بار آورد. مسئولان استانی تأکید می‌کنند بوشهر، زلزله را بدون تلفات جانی و کمترین خسارت مالی پشت‌ سر گذاشته است، اما تجربه زلزله‌هایی چون سی‌سخت(کهگیلویه‌وبویراحمد)،مریوان(کردستان) و شادمهر (خراسان‌رضوی) نشان می‌دهد همین خسارت‌های مالی اندک هم بار زیادی روی دوش مردم می‌گذارند.

شایعه‌های یک لرزه
در بوشهر بیش از همه اهالی 2شهرستان بندر گناوه و بندر دیلم در معرض لرزه قرار داشتند، اما ساکنان خوزستان و شهرستان‌های استان فارس که در همسایگی بوشهر قرار دارند هم آن را احساس کردند. این زمین‌لرزه ساعت 11:11(روز یکشنبه ۲۹فروردین) مرز فارس و بوشهر را لرزاند و مرکز لرزه‌نگاری مؤسسه ژئوفیزیک‌دانشگاه تهران، کانون آن را در حوالی بندرگناوه و در عمق ۱۰کیلومتری زمین اعلام کرد.
تا لحظه تنظیم گزارش 12پس‌لرزه در حوالی گناوه به ثبت رسید که همین پس‌لرزه‌ها علاوه‌بر نگرانی مردم به شایعه‌هایی درباره وقوع سونامی و همچنین خسارت به نیروگاه اتمی بوشهر دامن زد.
روابط‌عمومی نیروگاه اتمی بوشهر در پاسخ به رسانه‌ها اعلام کرد که وضعیت همه تاسیسات، تجهیزات و ساختمان‌های نیروگاه اتمی بوشهر در صحت کامل است و زلزله هیچ آسیبی به این مرکز وارد نکرده است. بنابر اعلام روابط‌عمومی این مرکز، نیروگاه اتمی بوشهر براساس استانداردها و ضوابط بین‌المللی طراحی و ایجاد شده و در برابر شدیدترین زلزله‌های محتمل در کشور و منطقه ایمن است.
همچنین مهدی زارع، استاد پژوهشگاه زلزله‌شناسی در پاسخ به این شایعه‌ها توضیح داده بود که در جنوب بوشهر در بندرطاهری در سال ۹۷۸میلادی یک زلزله‌ منجر به ایجاد تنها سونامی شناخته شده در خلیج‌فارس شد. به‌گفته وی، زلزله‌های جدید ربطی به سونامی ندارند، زیرا در ۳۰کیلومتری ساحل رخ دادند و انتظار نمی‌رود منجر به تغییری در کف دریا شوند.

ترک‌خوردگی خانه‌های روستایی 
بوشهر یک استان لرزه‌خیز محسوب می‌شود که گسل‌های مهمی مثل گسل برازجان، بخشی از گسل کازرون و خمیدگی‌های زاگرس از آن رد می‌شود. اهالی و مسئولان بوشهر تأکید می‌کنند خانه‌های روستایی در این استان اغلب به همت بنیاد مسکن مقاوم ساخته شده، اما با وجود این، طبق اعلام دهیاران و بخشداران خانه‌های زیادی در زلزله روز گذشته دچار آسیب‌هایی همچون ترک‌خوردگی دیوار، ریزش در و پنجره و تخریب‌های اینچنینی شدند. در برخی روستاها اوضاع بدتر است و بیش از 90درصد خانه‌ها خسارت دیدند.
احمد حیدری، رئیس شورای روستای «کلر» در بخش مرکزی شهرستان گناوه با اشاره به جمعیت 200نفری این روستا به همشهری می‌گوید: «حدود 90خانه در روستای ما وجود دارد که تقریبا اغلب آنها خسارت مالی دیدند.» 
به‌گفته او، کلر آخرین روستا در بخش مرکزی گناوه است و با کوهی که در زلزله روز گذشته ریزش کرد هم فاصله زیادی ندارد.
حیدری می‌افزاید: «ماشین‌های امدادی و ارزیابی در نخستین ساعت‌ها در روستاها حاضر شدند. مشکل قطعی برق هم داشتیم که به‌سرعت رفع شد، اما تنها مشکل روستای ما که از قبل هم وجود داشت بی‌عدالتی در توزیع آب آشامیدنی است.»
روستای 50نفره «کمالی» و 60نفره «چشمه»‌ در بخش مرکزی گناوه هم شرایط مشابهی داشتند که خسارت‌هایشان در حد موارد جزئی گزارش شده بود.

بازگشت آرامش به 2بندرجنوبی
بندرگناوه و بندر دیلم هر دو شهرستانی با رویکرد تجاری هستند که معیشت‌ ساکنان‌شان از طریق تجارت مرزی و گمرک تامین می‌شود. با توجه به همین موضوع در این 2شهرستان بخش کشاورزی گسترده نیست و خسارتی ندیده است.
بخشدار بخش مرکزی بندر دیلم که 19روستا زیرمجموعه‌اش است به همشهری می‌گوید: «با توجه به حجم خسارت‌ها فعلا نیاز به اسکان موقت گزارش نشده است، اما در صورت نیاز، آمادگی کامل در این‌باره وجود دارد.» حسن باباحسنی، با بیان اینکه همه دهیاری‌ها و شوراهای روستایی بلافاصله بعد از زلزله به بررسی شرایط پرداختند، می‌افزاید: ‌«اقتصاد بندر دیلم مانند بندر گناوه بیشتر تجاری و بر پایه مراوده با کشورهای عربی است و به همین دلیل خوشبختانه آسیبی به معیشت مردم وارد نشد.» او شرایط بخش را عادی توصیف، اما تأکید می‌کند تیم‌های ارزیاب از بزرگ‌ترین روستای بخش یعنی «عامری» در حال بررسی جزئیات هستند تا خسارت دقیق را برآورد کنند.
در بخش «امام حسن(ع)» با 18روستا هم شرایط به همین ترتیب است و بخشدار به همشهری می‌گوید:‌ «خوشبختانه در بخش ما به‌ دلیل بازسازی‌های گسترده بنیاد مسکن خسارت کم بود و فقط چند خانه خشت و گلی آسیب دید.»

جابه‌جایی جمعیتی و نگرانی از کرونا 
با وجود اعلام شرایط عادی اما با توجه به قرمز بودن هر دو شهرستان در رنگ‌بندی کرونایی، نگرانی‌های زیادی در این‌باره وجود دارد؛ نگرانی‌ای که در سی‌سخت تجربه شد و شهرستانی با رنگ‌بندی زرد و کمترین آمار کرونا در استان کهگیلویه‌وبویراحمد در فاصله چند هفته بعد به شهرستانی قرمز و بحرانی تبدیل شد. رئیس دانشگاه علوم پزشکی بوشهر با بیان اینکه آمار بستری و ابتلا در بندر گناوه و بندر دیلم بسیار بالاست به همشهری می‌گوید:‌ «کارشناسان بهداشت محیط ما نیز در روستاها حضور دارند و ضمن ارزیابی خسارت در کنار هلال احمر، فرمانداری‌ها و سایر ارگان‌ها بر رعایت بهداشت و پروتکل‌های بهداشتی نظارت می‌کنند.»
سعید کشمیری مهم‌ترین نگرانی را در مناطق زلزله‌زده، تجمع برای امدادرسانی یا جابه‌جایی جمعیتی می‌داند و می‌افزاید: «بیشترین تأکید ما در این شرایط رعایت پروتکل‌هاست.»
مدیرکل مدیریت بحران هم در پاسخ به نگرانی‌ها تأکید می‌کند که تجمع خاصی در بازدیدها مشاهده نشده است و خوشبختانه تیم‌های امدادی و درمانی پروتکل‌ها را به خوبی رعایت می‌کنند. جهانگیر دهقانی، با بیان اینکه همه نیروهای اعزامی مدیریت بحران بوشهر در حال آماده‌باش هستند به همشهری می‌گوید: «درصورت نیاز به اسکان موقت نیروهای ما آمادگی کامل دارند، اما خوشبختانه فعلا گزارشی مبنی‌بر تخریب کامل یا نیاز به اسکان موقت نداشتیم.» وی با بیان اینکه مشکل قطعی برق، تلفن و اینترنت به سرعت رفع شده است، می‌افزاید: «بیشترین خسارت مربوط به گمارون، شول، کلر و کمالی در بخش مرکزی گناوه بود. همچنین فقط یک‌نفر در بندر دیلم و 4نفر در بندر گناوه مصدوم شدند.»

  
زلزله 5.9ریشتری بوشهر علاوه بر بندر دیلم ۲۱روستا با ۴۵۵۳نفر را هم در گناوه تحت‌ تأثیر قرار داد. براساس اعلام جمعیت هلال احمر ۵۲۰۰چادر آماده شده تا درصورت نیاز توزیع شود و تاکنون ۲۰۰چادر در مناطق زلزله‌زده توزیع شده است.
طبق اعلام سازمان اورژانس کشور علاوه بر اعزام ۵۹آمبولانس و 5اتوبوس آمبولانس به مناطق زلزله‌زده، پایگاه‌های اورژانس در منطقه، 3بیمارستان صحرایی و همچنین بیمارستان‌های شیراز، اصفهان و شهرکرد در حالت آماده‌باش هستند و بالگرد اورژانس هوایی نیز به منطقه اعزام شده است.

 مکث
پایان ارزیابی‌ها تا امروز  

استاندار بوشهر به همشهری می‌گوید: «شدت زلزله روز گذشته بوشهر به حدی بود که استان‌های دیگر هم آن را احساس و برای امدادرسانی ابراز آمادگی کردند، اما خوشبختانه مشکل خاصی در استان پیش نیامد.»
عبدالکریم گراوند، خسارت زلزله را در بخش زیرساخت‌ها محدود به قطعی برق می‌داند که رفع شده است. او با بیان اینکه بسیاری از منازل مسکونی روستایی با نظارت بنیاد مسکن اصولی ساخته شده است، می‌افزاید: «بیشترین خسارت به خانه‌های روستایی از ناحیه سقف و دیوار بود که هلال احمر و بنیاد مسکن در حال برآورد آن هستند و تلاش ما این است که ارزیابی‌ها امروز(دوشنبه) به پایان برسد و خسارت‌ها در اسرع وقت جبران شود.» استاندار خوزستان نیز روز گذشته در تماس تلفنی با استاندار بوشهر ضمن اطلاع از وضعیت مردم، برای کمک به زلزله‌زدگان اعلام آمادگی کرد.
قاسم سلیمانی‌دشتکی، همچنین در تماس با شهاب صدیقی‏، مدیرکل مدیریت بحران خوزستان دستور داد تا هرگونه امکانات و نیازهای اعلام شده از سوی بوشهر را از خوزستان به مناطق زلزله‌زده گسیل کنند.