دور باطل در اسرائیل

 سیاوش فلاح‌پور- روزنامه‌نگار

رووین ریولین، رئیس‌جمهور رژیم صهیونیستی ظهر روز گذشته پس از پایان رایزنی‌های پارلمانی، با صدور فرمانی، بنیامین نتانیاهو را مکلف به تشکیل کابینه جدید اسرائیل کرد. نتانیاهو براساس این فرمان 28روز برای تشکیل دولت فرصت دارد. در پیام ویولین که به‌لحاظ سیاسی از مخالفان نتانیاهو به‌شمار می‌رود، آمده است: «با وجود آنکه نه نخست‌وزیر مکلف و نه سایر نامزدهای این پست، به حداقل آرای لازم برای تشکیل دولت دست نیافته‌اند، اما به موجب قانون، آقای نتانیاهو را به تشکیل دولت در سریع‌ترین زمان ممکن دعوت می‌کنم.» 
برمبنای قانون اساسی رژیم صهیونیستی، تشکیل دولت به رأی حداقل 61نفر از نمایندگان مجلس «کنست» نیاز دارد؛ این در حالی است که نتانیاهو در رایزنی‌های پارلمانی روزهای دوشنبه و سه‌شنبه تنها موفق به اخذ 52رأی شده است. پس از او نیز یائیر لاپید، رئیس ائتلاف آبی-سفید (نظامیان سکولار) 45رأی و نفتالی بنت، رئیس ائتلاف یهودیان حریدی تنها 7رأی به‌دست آورده‌اند. به این ترتیب پیش‌بینی می‌شود مسیر نتانیاهو برای تشکیل دولت نسبت به 3دوره گذشته سخت‌تر باشد؛ اگرچه در این میان، بحران کرونا و نگرانی از پیامدهای عدم‌تشکیل دولت در درازمدت می‌تواند به اهرم فشاری علیه مخالفان رئیس حزب لیکود تبدیل شود.
روزنامه هاآرتص با اشاره به پایان رایزنی‌های پارلمانی برای انتخاب نخست‌وزیر اسرائیل می‌نویسد: حتی اگر نتانیاهو بتواند 7کرسی نفتالی بنت در کنست را با خود همراه کند، باز هم با حدنصاب 61رأی فاصله دارد؛ بنابراین از هم‌اکنون روشن است که راه او برای تشکیل دولت هموار نیست. در عین حال باید توجه داشت که موانع این مسیر برای مخالفان نتانیاهو (مخصوصا لاپید و بنی گانتز) نیز به‌مراتب بیشتر است چرا که دست‌کم 16رأی با کسب حد نصاب قانونی در پارلمان فاصله دارند.

امید نتانیاهو به ائتلاف عربی
با توجه به آنکه اردوگاه مخالفان نتانیاهو تشکیل دولت به ریاست او را خط قرمز خود اعلام کرده، گزینه‌های چندانی پیش روی رئیس حزب لیکود قرار ندارد. نتانیاهو در درجه اول، ناگزیر از ائتلاف با نفتالی بنت برای کسب 7کرسی پارلمانی است؛ ائتلافی که بدون شک از طریق اعطای امتیازات سیاسی و اجتماعی جدید به روحانیون حریدی و پایگاه اجتماعی آنان، نظیر معافیت‌های سربازی و بخشیدن چندین وزارتخانه حاصل خواهد شد، اما در مرحله بعد و برای کسب 2کرسی باقیمانده، مهم‌ترین فرصت پیش روی نتانیاهو، ائتلاف احزاب عربی و مخصوصا جنبش اسلامی به ریاست منصور عباس است. جالب آنکه نمایندگان عرب کنست با عدم‌حضور در رایزنی‌های دو روزه پارلمان از مشارکت در انتخاب نخست‌وزیر امتناع کرده‌اند.
به‌گزارش روزنامه العربی الجدید، کمپین نتانیاهو تلاش می‌کند از طریق اعطای امتیازاتی جدید و تشویق‌کننده برای شهروندان عرب، نظیر کاهش فشارها برای بازدید از مسجدالاقصی، تسهیل سفرهای هوایی از تل‌آویو به امارات و حتی دیگر کشورهای عربی زمینه را برای ائتلاف با احزاب عربی فراهم کند. در مقابل اما هرگونه اعطای امتیاز به شهروندان عرب با مخالفت جدی روحانیون حریدی و احزاب راست افراطی اسرائیل (دیگر متحدان مهم نتانیاهو) روبه‌رو خواهد شد. حساسیت این وضعیت برای نتانیاهو زمانی بیشتر روشن می‌شود که بدانیم او تنها 28روز برای باز کردن این گره پیچیده سیاسی فرصت دارد؛ آن هم درحالی‌که فرایند محاکمه وی به‌منظور بررسی 3اتهام سیاسی و اقتصادی از روز دوشنبه مجددا آغاز شده است.

خطر لغو مصونیت سیاسی
بنیامین نتانیاهو از اوایل سال2019 با چالش پرونده‌های قضایی و لغو مصونیت سیاسی روبه‌روست. به نوشته هاآرتص، تحقیقات پلیس درباره نقش نتانیاهو و همسرش در فساد سیاسی-اقتصادی، تا‌کنون چندین بار به‌دلیل مصونیت سیاسی وی متوقف شده است. بر این اساس، ماراتن کسب کرسی‌های پارلمان برای تشکیل دولت از منظر نتانیاهو تنها نبردی سیاسی نیست؛ چرا که سرنوشت وی به این معادلات گره خورده است. لئات‌بن اریه، دادستان کل رژیم صهیونیستی روز یکشنبه و تنها یک روز مانده به آغاز دادگاه نتانیاهو در اظهاراتی بی‌سابقه گفت: او از قدرت خود به شکل نامشروع استفاده کرده؛ ریاست دولت در اسرائیل طی سال‌های گذشته به بنگاهی برای بازی‌های سیاسی و اقتصادی تبدیل شده که هدف نهایی از آنها، باقی ماندن نتانیاهو در قدرت است. یائر لاپید، رقیب سکولار نتانیاهو نیز روز گذشته پس از اعلام تکلیف وی توسط رئیس‌جمهور گفت: تشکیل دولت جدید اسرائیل به ریاست نتانیاهو یک ننگ برای همه ماست. افکار عمومی می‌داند که او طی سال‌های گذشته مرتکب فساد شده و از قدرت برای منافع شخصی خود سوء استفاده کرده است.
تمام اینها در حالی است که دامنه اختلافات بر سر باقی ماندن نتانیاهو در قدرت حتی به پایگاه تاریخی او، یعنی حزب لیکود نیز گسترش یافته است. هم‌اکنون یکی از رقبای مطرح نتانیاهو برای منصب نخست‌وزیری، جدعون ساعر، متحد پیشین وی و یکی از سران سابق حزب لیکود است که در سال میلادی گذشته با هدف شرکت در رقابت‌های انتخاباتی از این حزب خارج شد و حزب «امید جدید» را تاسیس کرد. اگرچه این حزب برخلاف پیش‌بینی‌ها با اقبال گسترده‌ای در انتخابات روبه‌رو نشد، اما همچنان می‌تواند نقش مهمی در تضعیف پایگاه سیاسی و اجتماعی نتانیاهو داشته باشد.
روزنامه العربی الجدید با اشاره به این تحولات می‌نویسد: فرصت‌های سیاسی نتانیاهو برای تشکیل دولت جدید هنوز به پایان نرسیده، اما از سوی دیگر اجماع بی‌سابقه‌ای علیه او در سطوح سیاسی، قضایی و حتی نظامی-امنیتی شکل گرفته است؛ اجماعی که در سایه خروج ترامپ از کاخ سفید و روی کار آمدن جو بایدن می‌تواند چالش‌های جدیدی برای او خلق کند.