سبکها و مکتبهای گوناگون در کنار هم
«موج رنگ» مجموع چند نمایشگاه است که کنار هم قرار گرفتهاند
مرتضی کاردر- روزنامه نگار
نمایشگاه «موج رنگ» که در گالری رسول مهر دایر است، مجموعه گوناگونی از آثار را پیش چشم بیننده میگذارد، از عکس تا نقاشیهایی در سبکهای گوناگون، از نقاشیهای اغلب طبیعتگرایانه مهدی (فرهنگ) عاطفی و آبرنگهای سعیده آرین تا نقاشیهای انتزاعی بهداد نجفی اسداللهی و کارهای اکسپرسیونیستی حسن نوروزنیا و چند نقاشی و یک نقاشیخط از ابوالحسن ریاضی و عکسهای آنیتا کیوان که اساساً از جنسی دیگر است. «موج رنگ» در حقیقت مجموع چند نمایشگاه است که کنار هم قرار گرفته تا تعطیلی طولانی گالری رسول مهر را در ماههای طولانی کرونا جبران کند.
زیبایی ترکیب رنگها
چشمگیرترین آثار نمایشگاه را نقاشیهای انتزاعی بهداد نجفی تشکیل میدهند که در بهترین جای گالری بزرگ رسول مهر قرار گرفتهاند. نمایشگاه نیز به همت او دایر شده و عنوان کیوریتور نمایشگاه از آنِ اوست. بهداد نجفی میداند که در همآمیختن رنگها با همدیگر میتواند چه ترکیبهایی را خلق کند و اگرچه شاید آثار انتزاعی او شبیه به هم بهنظر برسند و از سبک و الگوی واحدی پیروی کنند، ترکیببندی هر کدام متفاوت از دیگری است. رنگهای گوناگون، از گرمترین تا سردترین طیفها، درهم آمیختهاند و زیباییشناسی نقاشیهای انتزاعی را که حاصل ترکیب و آمیزش رنگهاست خلق کردهاند. شاید قدری اعتمادبهنفس بیشتر میتوانست سرنوشت نقاشیهای او را دگرگون کند، مثلاً او در این نمایشگاه یک اثر سیاهوسفید ارائه کرده که از همه آثار رنگی او درخشانتر است. نقاشی که میتواند با ترکیب رنگهای سیاه و سفید چنین اثری را خلق کند احتمالاً میتواند با رنگهای محدودتر یا حتی یک رنگ نیز به زیباییشناسی آثار انتزاعی برسد و از ازدحام رنگهای گوناگون رها شود.
دغدغههایی از جنس زوال و فراموشی
هرکدام از آثار سیدابوالحسن ریاضی از سبکی میآیند و بهنظر میرسد محصول دورههای گوناگون نقاشیهای او باشند که یکی از آنها برای این نمایشگاه انتخاب شده و درکنار هم قرار گرفتهاند.
دغدغههای او بهعنوان پژوهشگر شهر و مسائل شهری و استاد جغرافیای انسانی در نقاشیها آشکار است؛ چه آنجا که به سراغ بنفشهها میرود که طبیعت فراموششده را به یاد بیاورد، چه آنجا که اثری بهعنوان دیستوپیا (ویرانشهر) خلق میکند و شهری رو به زوال و نابودی را پیش چشم میگذارد که حتی سیمای نقاشی را نیز مخدوش کردهاند و زیبایی اثر را در هم ریختهاند. اما نمایش آثاری که چنین نامی دارند، اغلب روی بومهای بزرگتر و پر از جزئیات اتفاق میافتد و بومهای کوچکی که او برای نقاشی انتخاب کرده است، نمیتواند همه ذهنیتهای او را بازتاب دهد.
متفاوتترین اثر او نقاشیخطی است که به سبک سیاهمشقها نوشته شده و کاش میشد همه بوم
نقاشیها را دربر بگیرد و قدری از چارچوب سیاهمشقهای سنت خوشنویسی ایرانی رها شود و به سمت ترکیببندی تازهای گام بردارد.
ساعت طلایی جزیره
جزئینگری و کمینهگرایی، 2 ویژگی اصلی همه عکسهای آنیتا کیوان است. جزئینگری او را تا آنجا که میخواهد به سوژهها (که در عکسهای این مجموعه شترهاست) نزدیک میکند و سبب پیش چشم گذاشتن جزئیاتی میشود که شاید هر عکاسی جرأت نمایش آنها را نداشته باشد و کمینهگرایی (مینیمالیسم) است که سبب میشود زوائد بصری را حذف و به ترکیبهای سادهای از طبیعت بسنده کند. آنچه از آنیتا کیوان در مجموعه عکسهای جزیره به نمایش درآمده، محصول مدتها جستوجو و انتظار برای رسیدن به ساعت طلایی در عکسهاست؛ ساعتی که نور و آرامش امواج و رنگها در جزیره در دقیقترین و درستترین نقطه قرار دارد و تنها کافی است که عکاس در آن لحظه شاتر دوربین را فشار دهد و امواج را در ساحل یا میان دریا و فانوسهای دریایی درست قرینه همدیگر ثبت کند.
فارغ از اینها، آثار نمایشگاه موج رنگ میتوانستند بهتر به نمایش دربیایند. شمار نقاشان میتوانست کمتر از این باشد و آثار در فاصله بیشتری از هم قرار بگیرند که تماشاگران با دقت و تأمل بیشتری به تماشای آنها بنشینند. اتفاق بسیار خوشایندی است که سبک و تکنیک هر اثر در شناسنامهای ذیل آن آمده است اما متأسفانه بعضی از این توضیحات اشتباه است. آثار حسن نوروزنیا، اکسپرسیونیستی است اما ذیل همه نقاشیهای او عنوان «اکسپرسیونیسم انتزاعی» درج شده که اساساً اشتباه است؛ تازه اکسپرسیونیسم هم به اشتباه اکسپرسیونیست نوشته شده. سبک آثار مهدی (فرهنگ) عاطفی پستامپرسیونیسم ذکر شده درحالیکه آثار او طبیعتگرایانهاند و در خوشبینانهترین حالت گاهی میتوانند شبیه آثار امپرسیونیستی باشند.
در نگاهی کلیتر نقاشان نمایشگاه «موج رنگ» به سراغ موضوعاتی رفتهاند که سالها دستمایه نقاشان برای خلق اثر بوده است. در چنین شرایطی کار برگزارکننده نمایشگاه (کیوریتور) قدری دشوار میشود و باید دست به انتخاب بزند. اما بهنظر میرسد کیوریتور قدری سهلگیرانه به انتخاب آثار پرداخته و آثار بسیاری از نقاشیهای مهدی عاطفی، حسن نوروزنیا و سعیده آرین را به نمایشگاه آورده است.