گزارش
خسارت 30درصدی کرونا به سازمان پسماند
مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند در گفتوگو با همشهری: 12 هزار پاکبان در سال کرونا نظافت شهر را برعهده داشتند
زینب زینال‌زاده- خبر‌نگار
کرونا که آمد همه‌‌چیز تغییر کرد. برای جلوگیری از انتقال و اپیدمی محدودیت‌هایی اعمال شد و مردم برای در امان ماندن از کووید-19 در خانه‌ها ماندند، اما نظافت شهر نه‌تنها متوقف نشد بلکه رفت‌وروب و شست‌وشوی معابر چندین‌بار در روز انجام شد و همچنان ادامه دارد. پاکبانان بی‌ادعا و بی‌نشان، لباس به تن کرده‌اند، جارو به‌دست گرفته‌اند و با رعایت پروتکل‌ها به نبرد با کرونا در شهر رفته‌اند و اجازه نمی‌دهند زباله‌ها باقی بمانند و چهره شهر را زشت کنند. کسانی که کمتر دیده می‌شوند اما بیشتر تلاش می‌کنند و نشان داده‌اند در هر لباس و موقعیتی می‌توان خدمت کرد و برای جامعه مفید بود. هر آنچه از دستشان برمی‌آید انجام می‌دهند و در این مدت هم برای پاکیزگی معابر و حفظ بهداشت عمومی شهروندان سنگ تمام گذاشته‌اند و همچنان در میدان حضور دارند و در آستانه بهار1400 تلاش می‌کنند چهره شهر همچنان زیبا و پاکیزه بماند.
در چنین شرایطی سلامتی پاکبانان شهر، آرزوی مردم است و قطعاً شنیدن اینکه تا‌کنون هیچ‌یک از پاکبانان به کرونا مبتلا نشده‌اند، حال مردم را خوب می‌کند؛ موضوعی که توسط مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران تأیید می‌شود. صدرالدین علیپور در گفتوگو با همشهری ضمن تقدیر از تلاش‌های شبانه‌روزی نیروهای این سازمان به‌ویژه پاکبانان می‌گوید: «حدود 12 تا 13هزار نفر از کارگران پاکبان در حوزه رفت‌وروب شهر فعالیت می‌کنند و در مدت یک‌سال که از کرونا می‌گذرد حتی برای دقایقی نظافت و نگهداشت شهر را متوقف نکرده‌اند. آنها جانانه پای کار بودند و با تعصب زحمت کشیدند و به واسطه زحمات آنها تهران به شهر پاکیزه‌ای تبدیل شد.» در پاکیزگی شهر تهران همین بس که کلودیو پروویداس، نماینده مقیم برنامه توسعه عمران ملل متحد شهریور امسال که برای امضای سند همکاری سازمان مدیریت پسماند و برنامه عمران ملل متحد (UNDP) در حوزه پسماند شهری به تهران سفر کرده بود، گفت که با ورود خود به تهران دریافت که این شهر بسیار تمیز و پاکیزه است و می‌توان آن را با سنگاپور مقایسه کرد.
نیروهای پسماند در خط مقدم
علاوه بر پاکبانان حدود 2 تا 3هزار نیرو هم در ایستگاه‌های میانی آرادکوه از مرحله انتقال تا تفکیک پسماندها فعالیت می‌کنند که به‌گفته علیپور آنها هم ساعاتی دست از کار نکشیده‌اند. هرچند کرونا آنقدر دغدغه‌های مردم را افزایش داده که کمتر به پاکبانان توجه نشان می‌دهند اما مدیریت شهری از این موضوع غفلت نکرده و اقلام و تجهیزات بهداشتی مانند ماسک و دستکش در اختیار آنها گذاشته است. علیپور می‌گوید: «برای حفاظت از سلامت پاکبانان، رعایت پروتکل‌های بهداشتی را اجباری کردیم و همواره سعی داشتیم اقلام بهداشتی را تهیه کنیم و هر روز در اختیار پاکبانان و سایر نیروهای سازمان پسماند قرار دهیم. در حقیقت همین اقدامات سبب شد تا امروز آماری از ابتلای پاکبانان به کرونا نداشته باشیم.» مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران می‌گوید: «پاکبانان وظیفه نظافت و جمع‌آوری زباله از معابر را دارند و رهاکردن ماسک و دستکش که ممکن است آلوده به ویروس کرونا باشند، سلامتی آنها را به خطر می‌اندازد و ابتلای آنها قطعاً ما را با کمبود نیرو مواجه می‌کند. چه‌بسا که نتوانیم آنطور که باید و شاید شهر را نظافت کنیم.»
اولین فوتی در سازمان پسماند
نام رضا حصاری، اپراتور شاغل در بخش زباله‌های بیمارستانی که آذر‌ماه بر اثر کرونا درگذشت، به‌عنوان نخستین فوتی سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران ثبت شده است. به‌گفته صدرالدین علیپور حدود 100نیرو در بخش پسماندهای پزشکی و بیمارستانی فعالیت می‌کنند: «با شیوع کرونا زباله‌های بیمارستانی افزایش یافته و کار نیروهای این بخش هم زیاد شده است. نیروهای این بخش ارتباط مستقیمی با ویروس کرونا دارند و از این‌رو توجه ویژه‌ای به این موضوع داشته‌ایم و تجهیزات و ابزار خاص ازجمله لباس‌های مخصوص در اختیارشان قرار داده‌ایم تا از کووید-19 در امان باشند. اما متأسفانه یک‌نفر جان باخته و 20نفر هم مبتلا شده‌اند.» قرارگرفتن نیروهای این بخش در اولویت واکسن کرونا، درخواستی است که توسط مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران مطرح می‌شود: «علاوه بر زباله‌های خانگی، زباله‌های بیمارستانی و پزشکی هم باید جمع‌آوری و امحا شوند. بنابراین نیروهایی که در این بخش و مرکز آرادکوه مشغول کار هستند بیش از دیگران در معرض خطر قرار دارند و لازم است برای دریافت واکسن کرونا در اولویت قرار گیرند.»
توقف 3ماهه تفکیک زباله
مدیریت شهری با همه‌گیر شدن کرونا برای دست‌یافتن به راهکار مناسب و پروتکل‌های مؤثر به‌مدت 3ماه بحث تفکیک زباله از مبدأ را متوقف کرد؛ کاری که علیپور معتقد است در آن برهه زمانی بهترین تصمیم بود. او می‌گوید: «اوایل پروتکل‌های مشخصی وجود نداشت و لازم بود احتمالات را هم در نظر بگیریم، به همین دلیل تفکیک زباله‌ها از مبدأ و حتی در مرکز آرادکوه را ممنوع کردیم. پس از اعلام پروتکل‌ها و مکاتباتی که با سازمان بهداشت جهانی داشتیم، به این نتیجه رسیدیم تفکیک زباله و جمع‌آوری آنها با رعایت پروتکل‌ها و استفاده از دستکش و ماسک امکان‌پذیر است که این کار پس از 3ماه دوباره شروع شده و چون گذشته تفکیک هم توسط مردم و هم در آرادکوه انجام می‌شود.»
کاهش پسماند در سایه کرونا
بر اساس آمار، پایتخت‌نشینان از ابتدای سال96 روزانه بیش از 7500تن زباله تولید می‌کردند و آمارهای امروز نشان می‌دهد این حجم از تولید پسماند به 5300 تا 5400تن در روز رسیده است. صدرالدین علیپور این آمارها را تأیید می‌کند و می‌گوید: «کاهش پسماند با مشارکت شهروندان از رویکردهای مدیریت شهری است و اجرای طرح کاپ مهم‌ترین کاری است که در این حوزه انجام شده است. هرچند قبل از کرونا تولید پسماند در تهران به کمتر از 5هزار تن در روز رسیده بود و استفاده از اقلام بهداشتی و وسایل یکبارمصرف مانند لیوان و... حجم زباله‌ها را افزایش داد اما در مقایسه با سال‌های گذشته بازهم شاهد کاهش تولید پسماند در تهران هستیم.» می‌توان در این روزهای کرونازده سبک زندگی را تغییر داد و با استفاده درست و بهینه میزان تولید زباله را کاهش داد؛ حرفی که مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند در قالب انتظار بیان می‌کند: «بنده و همه نیروها در سازمان پسماند به وظایفمان عمل کرده‌ایم و همچنان هم به کارمان ادامه می‌دهیم و انتظار چندانی از مردم و مسئولان نداریم، چون خود را خدمتگزار شهروندان می‌دانیم. همراهی مردم قطعاً ما را در خدمت‌رسانی مطلوب به شهروندان یاری می‌کند.»
کاهش درآمد و افزایش هزینه‌ها
این روزها سراغ هر سازمان و نهادی که بروید از خسارت و آسیب‌هایی که کووید-19 به آنها وارد کرده است، می‌گویند. سازمان مدیریت پسماند هم مستثنی از این امر نبوده و صدرالدین علیپور از خسارت 30درصدی می‌گوید: «انجام کارهایی چون ضدعفونی‌کردن معابر، تهیه اقلام بهداشتی مانند ماسک و دستکش برای نیروها، انجام تست برای اطمینان از سلامتی کارگران و توقف 3ماهه تفکیک پسماند، از یک‌سو سبب کاهش درآمد و از سوی دیگر افزایش هزینه شده‌اند. قراردادن این موارد در معادلات ریاضی، خسارت‌های کرونا به سازمان را نشان می‌دهد. خسارت‌ها را شاید نتوان به ریال بیان کرد اما در مقایسه با عملکرد سال‌های قبل به جرأت می‌توان گفت که کرونا 30درصد خسارت وارد کرده است. البته تلاش می‌کنیم این مسائل وقفه و خللی در خدمت‌رسانی ما ایجاد نکنند.»
آسیب‌های کرونا به سازمان پسماند
20 نفر مبتلا 1 نفر فوتی 30 درصد خسارت
