هشدار نسبت به کاهش زادآوری ماهیان خزر

عضو هیأت علمی گروه شیلات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری گفت: با وجود سازه‌های مختلف در مسیر رودخانه‌ها مهاجران خزر خانه‌ای برای زادآوری ندارند.

حسن رحمانی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به بررسی اثر سدهای متعدد بتنی، خاکی و بادی در مسیر رودخانه‌های محل کوچ ماهیان دریای خزر، افزود: هر نوع دخل ‌و تصرف در محیط طبیعی پیامدهای منفی به‌دنبال دارد هرچند می‌تواند حامل پیامدهای مثبت هم باشد؛ اما بخشی از جمعیت ماهیان دریای خزر رودکوچ هستند که به مهاجرت در طول رودخانه‌ها نیاز دارند. درواقع این‌گونه‌ها، در زمانی که به سن تولید مثل می‌رسند برای بقای نسل خود به مهاجرت‌هایی با هدف تولیدمثل نیاز دارند.

او با اشاره به اینکه تمامی سازه‌های خاکی، بتنی و بادی در مازندران وجود دارد، گفت: همه این موانع مصنوعی ایجاد شده در بستر رودخانه، در گام نخست مانع مهاجرت این‌گونه‌های مهاجر برای تولید مثل به نواحی و زیستگاه مناسب تولید مثل آنها می‌شود.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه تمامی ماهیان اقتصادی دریای خزر اعم از خاویاری، سفید، کپور، کلمه، سیاه کولی و شاه کولی درشمار ماهیان مهاجر قرار دارند، گفت: در پشت تمامی این سازه‌های ساخته شده، درصد قابل‌توجهی آب باقی می‌ماند و موجب تغییر سیستم طبیعی رودخانه از نظر میزان دبی زیستی می‌شود. به‌عنوان مثال، از پایین‌دست پل تجن به سمت دریا، عملا قسمت‌های زیادی از رودخانه بی‌آب است و بخش اعظمی از آب وارد شده از سد سلیمان تنگه تا پایین‌دست برای مصارف کشاورزی و آبزی‌پروری استفاده می‌شود. این کار با مهاجرت تمامی این ماهیان همزمان شده و در عمل احداث سد علاوه بر اینکه مانع مهاجرت ماهیان می‌شود، در ادامه مانعی برای تعادل دبی رودخانه شده و دبی رودخانه را از حد نرمال و طبیعی به صفر می‌رساند.

وی افزود: در کشورهای پیشرفته فرایند سدسازی را 50تا 100سال پیش پشت سر گذاشتند و به این نتیجه رسیدند که احداث سد بدون درنظر گرفتن نیازهای زیستی موجودات آبزی مؤثر نیست.

رحمانی با اشاره به اینکه اگر سدی احداث می‌شود باید فکری برای موجودات آبزی که به‌صورت مستقیم می‌تواند نیاز غذایی ما را برآورده کند، بشود، تأکید کرد: باید کانال و پلکان ماهی‌رو را تعبیه کرد تا ماهی بتواند از این پلکان به سمت بالادست مهاجرت و زیستگاه تولید مثلی خود را پیدا کند و پس از تولید مثل از همان طریق به مسیر اصلی خود برگردد.

 استاد دانشگاه گروه شیلات دانشگاه علوم کشاورزی ساری افزود: در کشورهای اروپایی حدود 25سال پیش ماهیان را پیش از سدسازی صید و پس از ساخت سد رهاسازی می‌کردند تا تخم‌ریزی صورت گیرد. در منطقه پل تجن ساری نیز مکانی با عنوان پلکان درنظر گرفته شد اما در همان سال اول از رسوبات پر شد و هم‌اکنون آبی در آن جریان ندارد.