نقشه فرار از پیک چهارم

حمیدرضا بوجاریان- خبرنگار

تعداد شهرهای آبی کم می‌شود. تغییر رنگ از آبی به زرد و از زرد به نارنجی و قرمز خبر خوبی برای این روزها نیست. علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا می‌گوید: قبل از اینکه به‌دنبال نوع ویروس و رفتار آن باشیم، باید مراقب رفتار خود باشیم، 7شهر خوزستان قرمز شده ‌‌که مسئولان بهداشت و درمان می‌گویند ناشی از کاهش رعایت پروتکل‌ها و رسیدن سطح رعایت به ۲۰ درصد است. اما غیر از خوزستان و شهرهای قرمزش، شمار شهرهای نارنجی هم به ۳۹ شهر افزایش یافته است. نارنجی یعنی، اگر رعایت پروتکل‌ها کاهش پیدا کند، پیک چهارم قطعا اتفاق خواهد افتاد. با افزایش خطرها و ابراز نگرانی‌ها درباره شروع پیک چهارم بیماری، خبرنگار همشهری با متخصصان درباره اینکه چه اتفاقی رخ داده‌ که رنگ شهرها به سمت خطر نزدیک شده است، به گفت‌وگو نشسته ‌و این متخصصان پیشنهادهایی را برای مقابله با پیک چهارم طرح کرده‌اند.

منع ترددهای بین‌شهری راهکار جلوگیری از شیوع کرونا
گرچه بسیاری بر این باورند که برای جلوگیری از اوج‌گیری دوباره شیوع ویروس‌ کرونا در کشور باید اجرای مقررات سختگیرانه مانند آنچه در 2ماه گذشته اعمال شده است، اجرا شود اما، مدیرگروه اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی اراک با این موضوع مخالف است و می‌گوید: تجربه اعمال محدودیت در کسب‌وکارها و تعطیل‌کردن فعالیت‌های عادی روزانه کمکی به جلوگیری از شیوع ویروس در کشور نکرده است: بررسی میدانی در مراکز بیمارستانی نشان می‌دهد، بیشترین دلیل ابتلای افراد به ویروس، در جمع‌های خانوادگی بوده ‌و تعطیلی اجباری کسب‌وکارها کمک چندانی به کاهش اپیدمی درجامعه نکرده است. آنطور که رحمت‌الله مرادزاده به همشهری می‌گوید، برخلاف تعطیلی کسب‌وکارها منع ترددهای بین‌شهری کمک بزرگی به جلوگیری از شیوع ویروس کرونا می‌کند: سوابق قبلی نشان می‌دهد هر‌چه ترددهای بین‌شهری کاهش پیدا کرده‌، از گردش ویروس در جامعه نیز جلوگیری شده است. اگر مسئولان به فکر کاهش شیوع بیماری هستند و نمی‌خواهند تجربه قبل در اوج‌گیری بیماری را دوباره تکرار کنند، باید با سختگیری‌های شدید در صدور مجوز ترددهای بین‌شهری به‌گونه‌ای عمل کنند که ناقلان یک بیماری از یک منطقه به منطقه دیگری سفر نکنند. این استاد  اپیدمیولوژی، با بیان اینکه اکنون شاهد افزایش مراجعه سرپایی بیماران به مراکز درمانی هستیم و این موضوع نشان می‌دهد، سفر کرونا در کشور دوباره آغاز شده است، می‌گوید: با ادامه این روند تا 2هفته آینده باید شاهد افزایش بستری بیماران مبتلا به کرونا در بخش مراقبت‌های ویژه و در اواسط یا  اواخر اسفند شاهد افزایش آمار جان‌باختگان از این ویروس باشیم. اگر نمی‌خواهیم چنین اتفاقی شدت بیشتری به‌خود بگیرد، باید ترددهای بین‌شهری ممنوع شده و با سختگیری در اجرای پروتکل‌های بهداشتی مانع از تکمیل زنجیره انتقال ویروس به افراد دیگر شویم.

منتظر نتیجه واکسن نباشیم
در حالی که اپیدمیولوژیست‌ها معتقدند‌ افزایش تعداد بیماران سرپایی مراجعه‌کننده به بیمارستان‌ها گواهی بر کاهش سختگیری مسئولان در تدوین سیاست‌های محدود‌کننده است،یک  فوق تخصص مراقبت‌های ویژه بیمارستان مسیح دانشوری می‌گوید، مردم نباید به استناد وجود واکسن، پروتکل‌های بهداشتی را که در یک سال گذشته رعایت کرده‌اند، نادیده بگیرند: متأسفانه بسیاری ازمردم تصور می‌کنند با ورود واکسن به داخل کشور، مشکل کرونا و اپیدمی آن برطرف شده است. آمارها نشان می‌دهد، رعایت پروتکل‌های بهداشتی بعد از تزریق واکسن به نخستین دریافت‌کنندگان آن رو به کاهش است که باعث نگرانی جدی است. محمدرضا هاشمیان به همشهری می‌گوید: افراد کمی تاکنون واکسن دریافت کرده‌اند و تزریق این مقدار واکسن کمکی به کاهش خطر ویروس کرونا نمی‌کند. کارایی واکسن در بدن افراد دریافت‌کننده آن 2‌ماه بعد مشخص می‌شود. برای اینکه واکسن کارایی خود را نشان دهد، باید 70درصد جمعیت واکسینه شود که با توجه به برنامه زمانبندی دولت برای انجام واکسیناسیون عمومی تا زمستان سال آینده، مردم باید اولویت خود را در رعایت بهداشت فردی، استفاده از ماسک و پرهیز از حضور در مراکز پرتجمع قرار دهند.

تعطیل نکنیم؛ مدیریت کنیم
هاشمیان در ادامه با اشاره به نزدیکی سال نو و حضور مردم در خیابان‌ها برای تهیه اقلام مورد نیاز شب عید با بیان اینکه نمی‌توانیم از کسبه بخواهیم مغازه‌های خود را تعطیل کنند، تأکید می‌کند شهروندان اصولی را برای خریدهای نوروزی خود تدوین کنند: کسبه باید برای حفظ سلامتی خود و کسانی که از آنها خرید می‌کنند، قوانینی را تعریف کنند. نوبتی‌کردن حضور مشتریان در مغازه، جلوگیری از ورود افراد بدون ماسک، تقویت سیستم‌های تهویه مطبوع در واحدهای صنفی و نیز طراحی سیستم‌های نوبت‌دهی الکترونیک برای ورود افراد به داخل واحدهای صنفی می‌تواند از شیوع ویروس تا حدود زیادی جلوگیری و از تعطیلی واحدهای صنفی نیز جلوگیری کند. این فوق تخصص مراقبت‌های ویژه بیمارستان مسیح دانشوری تأکید می‌کند: معلوم نیست کرونا در چه وضعیتی قرار دارد. باید شرایط را طوری مدیریت کنیم که هم امکان تجارت و کسب‌وکار فراهم باشد و هم مردم بتوانند خرید ایمنی داشته باشند. ایجاد چنین وضعیتی نیازمند تبیین این واقعیت است که هرگونه کم‌توجهی در اجرای چنین قوانینی می‌تواند بهای سنگینی برای مردم و جامعه داشته باشد.

انتقال بیماران مبتلا به کرونا به تهران اشتباه است
آنطور که این فوق‌تخصص مراقبت‌های ویژه خبر می‌دهد، برخی اقدامات نسنجیده از سوی اطرافیان برخی بیماران و انتقال بیماران شهرستانی به تهران برای ادامه روند درمان اکنون به یکی از چالش‌‌های انتقال ویروس از شهری به شهر دیگر تبدیل شده است که باید جلوی آن گرفته شود: متأسفانه در هفته‌های اخیر، شاهد انتقال بیماران مبتلا به کرونا برای گذراندن سیر درمان خود به بیمارستان‌های پایتخت هستیم. این اقدام درست نیست. همان پروتکل‌های درمانی، داروها و خدماتی که در بیمارستان‌های تهران به بیماران مبتلا به کرونا ارائه می‌شود، در بیمارستان‌های شهرهای دیگر در حال ارائه است. باید مانع ‌از چنین نقل‌و‌انتقال‌هایی در مراکز بیمارستانی شد چرا‌که می‌تواند خطر انتقال ویروس را به دیگر افراد افزایش دهد.

پیام عادی‌سازی‌ ندهند
گرچه در ماه‌های اخیر سیاست‌های محدود‌کننده و قاطعی برای مقابله با شیوع ویروس از سوی مسئولان در دستور کار قرار گرفت و مردم نیز با وجود مشکلات با آن همراهی کردند، اما با بهبود ظاهری اوضاع کرونایی کشور و کاهش تعداد ناقلان و جان‌باختگان، محدودیت‌ها هم ‌کاهش خواهد یافت؛ کاهشی که متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران آن را غیرقابل‌قبول می‌داند و می‌گوید: پیام‌هایی از سوی مسئولان به مردم داده می‌شود که نشان می‌دهد می‌توانند برخی محدودیت‌ها را نقض   و برخلاف پروتکل‌های بهداشتی عمل کنند. درحالی‌که چنین پیام‌هایی نباید به جامعه داده شود چرا‌که مردم را به اشتباه انداخته و سبب بروز رفتارهایی از سوی شهروندان می‌شود که به پهن‌شدن سفره کرونا در کشور منجر خواهد شد. حمید عمادی با تأکید بر اینکه زبان و عمل مسئولان در اتخاذ سیاست‌ها و راهبردهای مقابله با کرونا یکی نیست، می‌افزاید: هنگامی که سالن‌های پذیرایی و باشگاه‌های ورزشی بازگشایی می‌شود و در این مکان‌ها به شکل شبانه‌روزی مراسم‌های عروسی و ورزشی برگزار می‌شود، مردم با دیدن چنین صحنه‌هایی تصور می‌کنند وضعیت عادی شده است و کمتر به مسائل و پروتکل‌های بهداشتی عمل می‌کنند. او با انتقاد از اینکه نباید در موضوع مقابله با کرونا مردم به‌تنهایی در میدان حاضر باشند و سیاست‌های دولتی و حمایتی نیز باید جهتی در راستای مقابله با بیماری داشته باشد، می‌گوید: اگر همین امروز سختگیری‌ها آغاز شود و مردم نیز همراهی کافی را داشته باشند، شاید بتوانیم قبل از بیدار‌شدن دوباره کرونا و آغاز سراسری بازگشت پیک بیماری   کرونا را مدیریت کنیم.
در چنین شرایطی، نوروز امسال می‌توانیم شرایطی مشابه آنچه امروز با آن روبه‌رو هستیم، داشته باشیم. این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، با بیان اینکه به‌نظر نمی‌رسد مردم در شرایط کنونی همراهی چندانی در رعایت پروتکل‌های بهداشتی داشته باشند، ادامه می‌دهد: اگر روند رعایت‌نشدن پروتکل‌های بهداشتی در سطح نازل کنونی ادامه پیدا کند، در هفته‌های آینده تعداد افراد مبتلا به شکل سرپایی افزایش بیشتری پیدا خواهد کرد. این افزایش در هفته بعد به افزایش بستری‌شدگان در بیمارستان‌ها منجر می‌شود و بین 2تا 3هفته آینده شاهد افزایش تعداد جان‌باختگان خواهیم بود.