قطار ملی مترو، نماد خودباوری خلاقیت ایرانی

علی امام- مدیرعامل شرکت متروی تهران

 یکی از ملزومات بهره‌وری حداکثری از شبکه راه‌آهن ریلی درون شهری، تأمین بموقع ناوگان حمل‌ونقلی و تعمیرات دوره‌ای قطعات مستعمل قطارهای مترویی است. از طرفی با توجه به افزایش طول شبکه و تعداد ایستگاه‌های مترو در کلانشهرها، نیاز به افزایش و همچنین تجهیز واگن‌ها، بیش از پیش احساس می‌شود. این در حالی است که به‌دلیل تحریم‌های سخت بین‌المللی در سال‌های اخیر، در عمل امکان توسعه ناوگان مربوطه و حتی در برخی موارد تعمیر و به‌روزرسانی تجهیزات قطارها از متروی کلانشهرها سلب شده و به‌نظر می‌رسد تنها راه برون‌رفت از این بحران، بومی‌سازی قطعات باشد.
در همین راستا با عنایت به لزوم تحقق ماده54 قانون برنامه ششم توسعه، از تیرماه سال1398 همکاری مشترکی بین معاونت علمی و فناوری نهاد ریاست‌جمهوری، شرکت راه‌آهن شهری تهران و حومه و صندوق نوآوری و شکوفایی شکل گرفت تا طی قراردادی 18ماهه، پروژه «قطارملی مترو» به سرانجام برسد. در این پروژه سهم 25تا 30 درصدی شرکت‌های داخلی از دانش طراحی، ساخت و تأمین قطعات قطارهای مترو به 85درصد افزایش یافت و گامی بلند در زمینه شکست انحصار تولید قطار از سوی شرکت‌های خارجی برداشته شد.
قطار ملی مترو با توجه به توانمندی‌ها و ظرفیت‌های موجود در کشور و با همکاری شرکت‌های مختلف داخلی ازجمله 18شرکت دانش‌بنیان و 4مجموعه صنعتی به نام‌های شرکت واگن‌سازی تهران، جهاد دانشگاهی، مپنا و ایریکو، با درنظر گرفتن 18زیرسیستم طراحی شده و تغییرات اعمال شده در آن، براساس تجربیات 20سال گذشته در استفاده از 3نسل واگن‌ها صورت پذیرفته است. طراحی و ساخت سیستم رانش، تهویه مطبوع، بدنه قطار، بوژی، ترمز، راهروی بین واگنی، درب‌ها، دکوراسیون داخلی و هوشمندسازی سیستم اطلاع‌رسانی ازجمله مهم‌ترین اقدامات صورت گرفته توسط شرکت‌های داخلی برای تولید قطار ملی مترو بوده است. تکمیل این پروژه ملی و در ادامه تولید انبوه قطارهای مترویی، نه‌تنها باعث کاهش وابستگی شبکه متروی کلانشهرها به محصولات شرکت‌های خارجی خواهد شد بلکه ایجاد حداقل 25هزار شغل مستقیم و غیرمستقیم، فعال شدن حدود 250شرکت داخلی در زمینه تأمین مواداولیه و همچنین سازندگان قطعات صنعت ریلی، کاهش 20تا 25درصدی قیمت تمام‌شده واگن‌های مترو، صرفه‌جویی ارزی، توسعه فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان مرتبط با این صنعت و استفاده از ظرفیت کامل 5شرکت واگن‌ساز را به‌دنبال دارد. حالا در سال جهش تولید، ‌این پروژه با هم‌افزایی شرکت‌ها و نهادهای داخلی، به ثمر نشسته و نسل چهارم قطارهای مترو متولد شده است. به این ترتیب کشورمان ایران، به یکی از معدود کشورهای توانمند در امر داخلی‌سازی‌ صنعت تولید قطار مترو تبدیل شده و به‌نظر می‌رسد حتی امکان حضور صنعتگران ایرانی در بازارهای جهانی طی سال‌های آینده وجود خواهد داشت.