تصویر«شهر امن» از نگاه زنان هنرمند

مرضیه نورعلی_خبرنگار

روی بوم نقاشی تعدادی از دختران، نمایی از سیاهی معابر به تصویر کشیده شده است؛ برخی هم سعی کرده‌اند که محله‌ای قدیمی از تهران را نقاشی کنند که دیوارهایشان پر از رنگ و شادی شده است. دخترانی هم سوژه‌شان مادران بوده که در لابه‌لای آنها نقاشی مادری با فرزند در آغوش خودنمایی می‌کند؛ مادری که پوشش خود را جلو کشیده تا از تاریکی اطراف مصون بماند. و البته یک نقاشی از تصویر زنی که از پشت پنجره خانه گویی با حسرت به خیابان نگاه می‌کند نیز جالب توجه است. آن طرف‌تر برخی با پارچه‌های سفید مشغول ساختن حجم‌های گرد و مجسمه  هستند که معلوم نیست در پایان کار چه خواهند شد. تحریر کلمه «فاطمه»، «مادر»، طراحی آثار حجمی با موضوع «یادبود ۱۷هزار زن شهید، جانباز و آزاده»، ریسه‌‌بافی و نمایشگاهی از عکس زنان و شهر بخشی از رویداد هنری بانوان با موضوع «تهران، شهری برای همه زنان» و 6گذر نمایشگاهی «جان زندگی» است؛ رویدادهایی که همزمان با میلاد حضرت فاطمه زهرا(س)، روز زن و گرامیداشت مقام مادر در فرهنگستان هنر و 6نقطه از شهر تهران (برج میلاد، میدان شهدا، افسریه، تئاتر شهر، میدان آزادی و پارک ملت) با محتوای فرهنگی و اجتماعی مرتبط با بانوان بر پا شده است. از این میان، رویداد نمایشگاهی و کارگاهی «تهران، شهری برای همه زنان» دیروز پس از 4روز فعالیت در فرهنگستان هنر به‌کار خود خاتمه داد اما بازارچه‌های جان زندگی و دستاوردهای زنان و مادران تا 22بهمن برقرار خواهد بود.

تلاش برای همصدایی
زنان هنرمند، در کارگاهی که با حضور 105نفر از هنرمندان در نمایشگاه «تهران، شهری برای همه زنان» برگزار شد، به خلق آثاری پرداختند که قرار است نیازهای زنانه شهر و روایت‌شان از شهر تهران را در قالب اثر هنری به نمایش دربیاورد. به همین منظور، مجموعه فرهنگی هنری صبا در فرهنگستان هنر، از 14بهمن، میزبان زنان هنرمندی شد که با تصویرسازی به زنانه‌تر شدن چهره شهر کمک‌ کند.
در این نمایشگاه هر هنرمندی در فاصله تعریف شده مشغول به‌کار شد. سیم، کاغذ، پارچه، یونولیت، خمیر، رنگ، چکش، اره، قیچی، نخ، سوزن، گچ و تابلوهایی که هنوز آثار روی آن تکمیل نشده، بیشترین چیزهایی هستند که در اینجا به چشم می‌خورد.
اینجا صرفا یک نمایشگاه ساده و بی‌سر و صدا نیست. اغلب آثاری که زنان تصمیم گرفته‌اند در این رویداد خلق کنند، پیچیده‌اند و شامل یک تعریف انتزاعی می‌شوند. چند مدل کفش زنانه که قرار است روی آن اثری خلق شود، تندیسی که در دل آن چهره هنرمندی بیرون می‌آید، سیم‌هایی که با کاغذهای بازیافتی قرار است تبدیل به مجسمه شوند، همگی نشان از تفکری دارند که قرار است به ایده‌ای برای زنانه و مادرانه‌تر شدن شهر تهران ختم شود. گروه زیادی از زنان هم چیزی که چهره شهر برای زنانه شدن به آن نیاز دارد را از دل رنگ‌ها بیرون می‌کشند تا با قلم‌شان تابلویی برای بیان مشکلات خلق کنند.
در این نمایشگاه پیشکسوتان عرصه هنر، در کنار دانشجویانی که آمده‌اند تا تجربه کسب کنند منظره چشم‌نوازی را ساخته‌اند. ‌ساعت‌های اولیه افتتاحیه هر کسی مشغول به‌کار خودش بود و تعاملی بین افراد دیده نمی‌شد اما در روز پایانی باتجربه‌ترها به تازه‌واردها کمک کردند و جوان‌ترها هم ایده‌های خلاقانه خودشان را با پیشکسوتان‌شان در میان می‌گذارند.
در این رویداد، علاوه بر کمکی که باتجربه‌ترها به جوان‌ترها می‌کنند، برای هر رشته هنری یک سرپرست درنظر گرفته شده تا در تعامل کامل با هنرمندان باشد. فاطمه کرکه آبادی، سرپرست کارگاه گرافیک در رویداد «تهران، شهری برای همه زنان» گفت: «از بین آثار منتخب، نمایشگاهی در خانه هنرمندان برپا می‌شود. ایده برگزاری نمایشگاه در قالب ورکشاپ ایده بسیاری خوبی بود. زنانی که هنرمند پیشکسوت هستند در کنار جوان‌ترها کار می‌کنند و روی یکدیگر تأثیر می‌گذارند. من مطمئن هستم ایده‌های خوبی از دل این نمایشگاه بیرون می‌آید.»
هرکدام از زنان صبح تا عصر در این نمایشگاه مشغول به پایان رساندن کار خود هستند تا درنهایت بتوانند آثاری که خلق کرده‌اند را در خانه هنرمندان تهران به نمایش بگذارند. هر تیشه‌ای که به چوب‌ها زده می‌شود، هر فرزی که سنگ‌ها را می‌برد، هر قلمی که طرحی روی بوم می‌زند، همگی یک هدف دارند؛ اینکه صدای زنان شهر خود باشند.

گذری با محتوای فرهنگی اجتماعی
همزمان با رویداد«تهران، شهری برای همه زنان» در 6 نقطه از شهر تهران نیز نمایشگاهی با عنوان «گذر جان زندگی» به همت اداره کل امور بانوان شهر تهران طراحی و اجرا شده است.
این نمایشگاه در 6 پایگاه و دربرج میلاد تهران، میدان شهدا، افسریه، تئاتر شهر در چهارراه ولیعصر، میدان آزادی و پارک ملت با محتوای فرهنگی و اجتماعی مرتبط با بانوان بر پا شده است. در نمایشگاه «گذر جان زندگی» مخاطبان با بخش‌های متفاوتی روبه‌رو می‌شوند که هر بخش نمایانگر توانمندی زنان ایرانی است.
 دیدگاه اصلی این نمایشگاه تزریق ابعاد متفاوت از نگاه زنان به جامعه است و بیشتر به مشارکت بانوان اشاره دارد. این نمایشگاه از بخش‌های متفاوتی تشکیل شده که در قسمتی از آن عکس زنان و شهر  به نمایش گذاشته شده که حضور زنان در شهر را به‌تصویر کشیده است. بخش دیگری از این نمایشگاه ازجملاتی تشکیل شده است که نقش زن در کلام بزرگان را نشان می‌دهد.
یکی دیگر از بخش‎‌های نمایشگاه «گذر جان زندگی» از بریده روزنامه‌هایی از زنان موفق ایرانی که پس از انقلاب تیتر روزنامه‌ها شده‌اند، تشکیل شده است. در این بخش شهروندان با نقش زنانی که در طول تاریخ 40ساله انقلاب توانسته‌اند تیتر یک جراید را به‌خود اختصاص دهند بیشتر آشنا می‌شوند.
بخش دیگری از نمایشگاه به زنان الهام‌بخش اختصاص داده شده است. در این قسمت مخاطبان می‌توانند قصه‌های تصویرسازی شده از این زنان را تماشا کنند. زنانی که در مسیر زندگی با تحمل ابعاد متفاوتی از سختی، نمودی از استقامت را به تصویر کشیده‌اند و توانسته‌اند از سختی‌ها پلی برای موفقیت بسازند.
بخش دیگر از این نمایشگاه نیز با اختصاص عنوان «هنر تعاملی»، این فرصت را در اختیار بانوان قرار داده که با حضور در این بخش دیواره‌ای را با گل و آویزهای درخشان به سلیقه خود تزئین کنند. در کنار تمام این بخش‌ها، دیواره‌ای نیز به دلنوشته‌های شهروندان خطاب به مادران اختصاص داده شده که مخاطبان این جملات را در داخل پاکت گذاشته و در نهایت به بهترین جملات هدایایی اهدا می‌شود. زهرا بهروز‌آذر، مدیرکل امور بانوان شهرداری تهران، درباره هدف از این گذر گفت: «هدف کلی ما در این برنامه‌ها افزایش آگاهی بانوان نسبت به نقش تأثیرگذار آنان در مدیریت و تحکیم بنیان خانواده است. این برنامه‌ها با تأکید بر رویکرد زن و معنویت، زن و تحکیم بنیان خانواده، زن و گفت‌وگوی بین خانواده، زن و انقلاب اسلامی، زن و تاب‌آوری، زن، نشاط، ورزش و سلامتی، زن و مشارکت اجتماعی، زن و کارآفرینی و اشتغال، برگزار می‌شود.»
از سوی دیگر به مناسبت دهه فجر بازارچه‌های جان زندگی در مناطق یک، 3، 7، 9، 11، 12، 17 و 22 شکل گرفته است؛ بازارچه‌هایی که در آنها دست‌سازه‌های زنان شهر با عنوان «جان زندگی» به نمایش عموم گذاشته شده تا ضمن فروش به دیده شدن آثار بانوان هنرمند سرپرست خانوار کمک کنند.

برپایی 6بازارچه از دست‌سازه‌های مادران
در هر یک از این بازارچه‌ها به‌طور میانگین 160زن سرپرست خانوار با نمایش مهارت‌های خود و با عنوان کار در منزل توانسته‌اند هنر دست خود را به فروش برسانند. همچنین اداره کل امور بانوان مسیر ویژه دیگری با عنوان مراکز کوثر نیز برای بانوان سرپرست خانوار تدارک دیده است. یکی از بازارچه‌ها با نام «دستاورد مادران تهران» در بوستان ملت افتتاح شده تا در آن کسب‌وکارهای خانگی در قالب ۲۰غرفه از دست‌سازه‌های مادران عرضه شود. کاظم کمالی‌نسب، معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری منطقه3 در این رابطه گفت: «در این بازارچه دست‌سازه‌های مادران تهرانی از قبیل زیورآلات، صنایع‌دستی، گل‌های تزئینی، محصولات خانگی خوراکی، خشکبار و... عرضه می‌شود. بازارچه یک فرصت شغلی و حمایتی برای این افراد به شمار می‌رود که به‌مدت ۱۰روز از ۱۲ تا ۲۲بهمن از ساعت ۱۰صبح تا ۱۹ در پارک ملت برپاست. این بازارچه نخستین نمایشگاه خوداشتغالی زنان سرپرست خانوار است که با حضور ۱۰۰زن سرپرست خانوار به‌صورت پایلوت در بوستان ملت برپا شد.» به‌گزارش همشهری در نمایشگاه «جان زندگی» یک گذر ویژه زنان تزئین شده و هدایایی متناسب با روحیه زنان به این قشر از جامعه اهدا می‌شود.