نگاه/ نقش مردم در مبارزه با گرانفروشی

ایمان مهدی‌زاده- پژوهشگر توسعه پایدار

طی ماه‌ها و هفته‌های پیش، التهاب در بازار ارز موجب افزایش قیمت‌ها در داخل کشور شد. حتی کالاهایی که تولید و توزیع آن هیچ ربطی به قیمت دلار و یورو نداشت تحت‌تأثیر این التهاب دچار افزایش قیمت شد.
طی یکی دو هفته گذشته که دلار سراشیبی قیمت را طی می‌کند، بازاریان و اصناف مختلف در مقابل بازگشت قیمت‌ها اینرسی دارند و قصد همگامی با افت قیمت را ندارند. فشارهای اقتصادی یک سال گذشته در اثر شرایط پاندمی مهم‌ترین دلیل سکون قیمت‌ها در اوج است، اما مردم و مصرف‌کنندگان در مقابل چنین وضعیتی نقشی به‌مراتب بیشتر و اثرگذارتر از دولت و نهادهای نظارتی دارند. شهروندان هنوز قدر داشته‌های مالی خود را نمی‌دانند که حتی اندک دارایی‌های چند میلیون نفر روی هم اعداد و ارقام بزرگ و قابل توجهی می‌شود. شهروندان جوامع توسعه‌یافته برای گذر از چنین بحران‌هایی خود دست‌به‌کار می‌شوند و با پویش و اتحاد سراسری گرانفروشان را سر جای خود نشانده و با تحریم خرید کالای گران‌شده، فروشندگان را مجبور به عقب‌نشینی می‌کنند. یکی از بهترین نمونه‌ها در این زمینه رفتار شهروندان ژاپنی است. رشد تورم در این کشور معمولا نزدیک به منفی 2درصد است. چیزی که به‌رغم تعهد و وعده دولتمردان ما هنوز محقق نشده است. دلیل ثبات قیمت در ژاپن مردم این کشورند.
 اگر تولیدکننده‌ای بخواهد قیمت محصولش را افزایش دهد، با تحریم عمومی مواجه شده و فضای رقابت را از دست می‌دهد و درصورت دیرکرد در عقب‌نشینی از بازار حذف خواهد شد. در ایران اما متأسفانه علاوه بر بیماری نوکیسگی که باعث بی‌اعتنایی به وضعیت اقتصادی همسایگان و همشهریان می‌شود، کاهش سرمایه اجتماعی فضای این اتحاد را زایل کرده است. کما اینکه طی تحریم بزرگ خودرو، سخنان وزیر وقت و شیوه فروش اقساطی با افزایش قیمت مورد استقبال شهروندان زیادی قرار گرفت و اتحاد و همدلی شهروندان برای کاهش قیمت درهم شکسته شد.
جامعه توسعه‌یافته با شهروندان توسعه‌یافته شکل می‌گیرد و نقش مهم و پررنگ مردم به آن شهر و سرزمین، رنگ و بوی توسعه می‌دهد. شرایط اقتصادی تحت فشار تحریم و کرونا، مردم به‌ویژه مصرف‌کنندگان را بیشتر در مضیقه قرار داده و تنها راه برون‌رفت از این معضل، اتحاد شهروندان در مبارزه با گرانفروشی است. متأسفانه به کرات دیده می‌شود با کمیاب شدن و گرانی کالایی، خرید و حضور آن کالا در منزل برخی شهروندان به نوعی موجب افتخارشان می‌شود. نگاه شهروندان باید به کالای گران، افراد گران‌خر و گرانفروش تغییر کند تا گام‌های توسعه اجتماعی برداشته شود.