سایه دوباره بوتولیسم بر سر پرندگان میانکاله

زهرا رفیعی- خبرنگار

درحالی‌که هنوز خاطره مرگ 43هزار پرنده مهاجر در تالاب میانکاله بر اثر بروز سم بوتولیسم در سال گذشته از یادها نرفته است، دیروز لاشه 42قطعه پرنده چنگر و فلامینگو در خلیج گرگان جمع‌آوری شد. هنوز دلیل مرگ این پرندگان مشخص نیست اما مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست معتقدند که شرایط بروز بوتولیسم همچنان در این منطقه برقرار است و بدین‌ترتیب احتمال تلفات مجدد در میانکاله همچون سال گذشته برقرار است.
حسینعلی ابراهیمی کارنامی، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان مازندران، در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: دلیل نهایی و کارشناسی مرگ فلامینگوها و چنگرها را متخصصان سازمان دامپزشکی باید ارائه کنند. او در پاسخ به این سؤال که آیا شرایط و دلایل بروز بوتولیسم امسال هم برقرار است، می‌گوید: شرایط کلی خلیج گرگان مثل پارسال است و متأسفانه دسترسی خلیج گرگان و تالاب میانکاله تحت عناوینی مانند پرورش ماهی، آب‌بندان و چاه‌های غیرمجاز بسیار محدود شده است.
از مهم‌ترین دلایل بروز سم بوتولیسم شرایط بی‌هوازی است که حاصل کاهش آب در این دو زیستگاه حفاظت شده است. 147هزار حلقه چاه در استان فعال است که 60هزار حلقه فاقد پروانه است. این در حالی است که در 10سال گذشته فقط حدود 350حلقه چاه غیرمجاز پلمب شده است. علاوه بر این، حقابه این زیستگاه‌ها که متولی تعیین آن، سازمان حفاظت محیط‌زیست و تامین آن وزارت نیرو‌ست، هرگز محقق نشده است. تابستان امسال «ستاد ملی هماهنگی و مدیریت تالاب‌های کشور» تصمیم گرفت که در برنامه‌ای 5ساله این تالاب را احیا کند. در بخشی از این برنامه انجام مطالعات و اجرای عملیات تسهیل ارتباط بین دریا و خلیج گرگان گنجانده شده که قرار بود تا پایان تابستان امسال توسط مرکز ملی اقیانوس‌شناسی انجام و پس از تأیید کارگروه فنی ستاد به اجرا درآید. همچنین نیاز آبی میانکاله از 11رودخانه منتهی به این تالاب نیز در این مدت تعیین و تامین شود. اینها نکاتی است که هنوز اجرایی نشده است. حسینعلی ابراهیم کارنامی می‌گوید: تا‌کنون مطالعات تکمیلی به تصویب و اجرا نرسیده است.
خلیج گرگان که در انتهای شرقی تالاب میانکاله قرار دارد، شرایط یکسانی را ‌مانند سال گذشته تجربه می‌کند. جان این خلیج را پس‌روی آب دریای خزر و محرومیت آب از بالادست حوضه آبریز به تنگ آورده است. به‌گفته کارنامی، امسال 25درصد خلیج گرگان و تالاب میانکاله در ضلع غربی شهرستان‌های گلوگاه و بهشهر کاملا خشک شده است. لاشه‌های پرندگان امسال در میانه خلیج گرگان نزدیک گلوگاه و بندرگز جمع‌آوری شده است. البته سال گذشته شیوع بوتولیسم از مناطق غربی‌تر شروع شد و در پایان فصل به بندر ترکمن هم رسید.