اختراع متفاوت دانش‌آموز نخبه ساکن مبارک‌آباد برای مقابله با ویروس کووید0 ۱۹
ساختن شیلد خودکار
پریسا نوری
نخستین بار در سنین خردسالی بدون اینکه نام و مفهوم رباتیک را بداند، فعالیت‌های رباتیک را تجربه کرد. وقتی در ۵ سالگی قطعات اسباب‌بازی‌هایش را جدا کرد و جرثقیل اسباب‌بازی‌اش را با کمک یک سرنگ به سیستم کنترل هیدرولیکی مجهز کرد؛ یا وقتی با کار گذاشتن یک قرقره، ماشین اسباب‌بازی کوچکش تبدیل به جرثقیل شد، پدر و مادر تصمیم گرفتند او را در دوره آموزش رباتیک ثبت‌نام کنند.
حالا ۱۰ سال از آن روزها گذشته و این نوجوان علاقه‌مند با کسب مهارت و تلاش فراوان، افتخارات بسیاری در زمینه رباتیک و هوش مصنوعی به دست آورده است. آخرین ساخته‌های او یک پرینتر دوستدار محیط زیست و شیلد خودکار است. به این بهانه به پژوهش‌سرای آفرینش در منطقه ۴ رفتیم و با «محمد مدینه‌ای» مخترع نوجوان ساکن محله مبارک‌آباد گفت‌وگو کردیم.
- اختراع ۳ دستگاه برای مقابله با کرونا
«محمد» که شاگرد ممتاز دبیرستان احسان است چند ماه پیش از فرصت پیش آمده در دوره تعطیلی مدارس به دلیل شیوع کرونا، استفاده کرد و بنا به ضرورت و نیازسنجی جامعه موفق به ساخت ۳ دستگاه ابتکاری برای مقابله با بحران کرونا شد. نخستین ساخته او شیلد خودکار است که طلق جلو آن بدون لمس کردن و فقط با تکان دادن دست بالا و پایین می‌رود.
دومین ابداع این نوجوان ساخت دستگاه خودکار ضدعفونی‌کننده موبایل است، این وسیله طوری طراحی شده که وقتی گوشی را روی آن می‌گذاری، نقاله حرکت کرده و دو طرف گوشی را ضدعفونی می‌کند. سنسور خاموش و روشن‌کننده کلیدهای آسانسور بدون دخالت دست هم سومین وسیله‌ای است که این نخبه نوجوان هم‌محله‌ای ساخته است.
او درباره ابداعات و ساخته‌هایش می‌گوید: «با توجه به اینکه در شرایط فعلی و وجود بیماری کرونا همه ما از لمس کردن و دست زدن به اشیا خودداری می‌کنیم و سعی داریم کمترین تماس را با اشیا داشته باشیم به فکر ساخت این وسایل افتادم.» به گفته «دیبا سعیدی‌نیا» مدیر فرهنگسرای پژوهش در منطقه ۴، کارهای اداری و مقدمات ثبت اختراعات محمد در حال پیگیری است و به‌زودی انجام می‌شود.»
- درخشش در رقابت‌های بین‌المللی
دانش‌آموز پرتلاش هم‌محله‌ای که در کنار فعالیت‌های درسی، دوره‌های مکانیک، الکترونیک و برنامه‌نویسی رباتیک را گذرانده، برای ربات‌هایی که می‌سازد، برنامه می‌نویسد و با آنها در مسابقات رباتیک جهانی شرکت می‌کند. کسب رتبه اول مسابقات بین‌المللی «رباتیک و هوش مصنوعی»، رتبه اول مسابقات جهانی «استیم کاپ» و رتبه دوم رقابت‌های بین‌المللی «ربات‌های غول آسا» از افتخارات چند ساله اخیر این مخترع نوجوان است.
او در این‌باره می‌گوید: «در مسابقات رباتیک و هوش مصنوعی یک ربات دونده را طراحی کرده بودم که در مسابقه دو برنده شد، در رقابت‌های استی کاپ هم یک بازوی ربات ساخته بودم که با آبرنگ نقاشی می‌کرد، در رقابت ربات‌های انسان نما، ربات من در بخش پله‌نوردی رتبه دوم را به دست آورد.»
- ساخت پرینتر دوستدار محیط‌زیست
ناگفته پیداست که برای ساخت ربات و وسایل هوشمندی که نمونه‌شان در بازار نیست، قطعات و وسایل جدیدی لازم است که بیشتر آنها در هیچ بازار مکاره‌ای پیدا نمی‌شود، اما این موضوع باعث نشد که محمد بی‌خیال ساخت اختراعاتش بشود. او معتقد است نیاز مادر اختراع و ابتکار است. برای همین تصمیم گرفت قبل از هر چیز یک دستگاهی بسازد که با کمک آن قطعات مورد نیازش را با کمترین قیمت تهیه کند.
«پرینتر سه بعدی» همان چیزی بود که محمد لازم داشت پس دست به کار شد و نخستین پرینتر سه بعدی داخلی دوستدار محیط‌زیست را البته برای مصرف شخصی ساخت: «پرینتر سه بعدی ساخت داخل نداریم، نمونه‌های خارجی هم بسیار گران است برای همین خودم با چند قطعه ام. دی. اف یک پرینتر سه بعدی ساختم و با یک نوع پلاستیک از جنس نشاسته که برای طبیعت مضر نباشد همه کیت‌ها و اجزای مورد نیازم را با آن می‌سازم.»
- از فضای مجازی برای رشد بهره‌ببریم
این نوجوان نخبه که پایه دهم رشته ریاضی و فیزیک تحصیل می‌کند، در کنار درس و فعالیت‌های رباتیک، روزی ۲ ساعت در فضای مجازی و صفحات مرتبط با فناوری‌های جدید هوش مصنوعی می‌گذراند، و قصد دارد تحصیلش را در رشته الکترونیک و هوش مصنوعی تا مدارج بالا ادامه دهد.
او به نوجوانان علاقه‌مند به این رشته می‌گوید: «در سال‌های اخیر در بیشتر مدارس دوره آموزش رباتیک برگزار می‌شود، از طرفی پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی هم دوره‌های تخصصی رباتیک برگزار می‌کنند، پس علاقه‌مندان این رشته به راحتی می‌توانند با کمک این دوره‌ها و همین‌طور ظرفیت فضای مجازی دانش و مهارتشان را بالا ببرند. من به دوستانم توصیه می‌کنم که از ظرفیت فضای مجازی برای رشد استفاده کنند نه اینکه با غرق شدن در سرگرمی‌های این فضا از درس و تحصیل هم جا بمانند.»
- دیبا سعیدی نیا/مدیر پژوهش‌سرای آفرینش/کرونا پژوهش را تعطیل نکرد
تحول بنیادین در آموزش و پرورش با رویکرد پژوهش محور ایجاد شده است تا بتوان دانش‌آموزانی متفکر، پژوهشگر و متخلق به اخلاق اسلامی تربیت کرد. ما در پژوهش سرای آفرینش بر این باوریم توسعه و بالندگی علمی، عزت و اقتدار ایران اسلامی در سایه اندیشه‌های والا و پویایی فرزندان خوب و شایسته میسر است. بر همین اساس با حمایت مسئولان منطقه، همراه و همگام با مدارس درجهت کشف، رشد و شکوفایی استعدادهای کودکان و نوجوانان گام برمی‌داریم. در پژوهش‌سرای آفرینش با بسیج تمام امکانات موجود تلاش کردیم در دوره شیوع کرونا و تعطیلی فعالیت‌های حضوری، در کنار دانش‌آموزان باشیم و زمینه فعالیت علمی و پژوهشی آنها را به‌صورت آنلاین و آفلاین و البته همراه با ایجاد شوق و لذت یادگیری در فضای مجازی ادامه دهیم.
خوشبختانه در منطقه ۴ دانش‌آموزان خوش فکر و پژوهشگر متعددی شناسایی شدند که با ارائه پروژه‌های قوی در سطح کشور و حتی در سطوح بین‌المللی افتخار آفریدند. «محمد مدینه‌ای» دانش‌آموز پژوهنده، تلاشگر و عضو فعال و ثابت پژوهش‌سرا، تنها یک نمونه از این نخبگان است که بسیار خلاقانه و هوشمندانه با دقت و مشاهده عمیق و نیازسنجی موفق به اختراع ۳ دستگاه هوشمند برای پیشگیری از کرونا شد. او ایده‌های ناب دیگر در ذهن دارد و تلاش می‌کند در کنار درس و مدرسه آنها را عملیاتی کند و نام خود را در دفتر مخترعان کشور ثبت کند. علاوه بر این نخبه نوجوان، دانش‌آموزان منطقه ۴ افتخارات زیادی در مسابقات کشوری و جهانی کسب کرده‌اند.
از جمله در مسابقات طبیعی‌دانان جوان، تیم‌های اعزامی ما توانستند در بین چندین کشور جهان رتبه برتر را کسب کنند. در نخستین دوره مسابقات بوت کمپ اینترنت اشیا و هوشمندسازی هم رتبه اول کشوری را کسب کرده‌ایم. افتخارات دیگری هم کسب کرده‌ایم که در اینجا مجال گفتن همه آنها نیست. امیدوارم با علم و دانایی که اقتدار حقیقی هر مجموعه‌ای است، بتوانیم با تجارب، تخصص وتوانمندی‌های موجود مسیر توسعه و تعالی را طی کرده و به سوی اهداف ترسیم شده حرکتی شایان داشته باشیم.
