بایدن و عربستان: به دور از تغییرات ساختاری

مهران کامروا- استاد دانشگاه جورج تاون در قطر

روابط خارجی میان کشورها بر 2بعد ساختاری و شخصی استوار است. از بعد ساختاری، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به‌طور کلی و عربستان سعودی به‌طور خاص، متحد آمریکا در منطقه به‌حساب می‌آیند؛ بنابراین، اساس و بنیان روابط آمریکا با عربستان در دولت جو بایدن احتمالا تغییرات چندانی نسبت به دولت دونالد ترامپ نخواهد داشت؛ چراکه روابط میان 2کشور عمیق و چندبعدی است. اما از منظر شخصی، می‌توان حدس زد که بایدن در مقایسه با ترامپ، نگاه ایدئولوژیک را کنار بگذارد و نگاهش به کل منطقه باشد و نه فقط کشورهای عربی.
روابط ریاض و واشنگتن، در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، دیپلماتیک و نظامی تعریف شده است. از منظر اقتصادی، آمریکا سرمایه‌گذاری هنگفتی در صنایع نفت و پروژه‌های زیرساختی و توسعه‌ای عربستان انجام داده است. در حوزه سیاسی، باید پذیرفت که آمریکا بیش از مسائل حقوق بشری به موضوع ثبات سیاسی اهمیت می‌‌دهد و این واقعیت که محمد بن‌سلمان بی‌اندازه طرفدار آمریکاست، برای کاخ سفید دارای ارزش‌افزوده است. همچنین در حوزه روابط دیپلماتیک، آمریکا و عربستان به یکدیگر نیاز دارند به این دلیل که هر دو کشور اهداف دیپلماتیک و امنیتی مشابهی را در خلیج‌فارس و دیگر نقاط منطقه خاورمیانه دنبال می‌کنند؛ به‌خصوص در قبال ایران و اسرائیل.
فارغ از اینها، با توجه به خرید‌های تسلیحاتی چندین میلیارد دلاری عربستان از آمریکا، ایجاد تغییرات اساسی در روابط دوطرف در نهایت ضرر مالی بزرگی به آمریکایی‌ها وارد خواهد کرد. با توجه به این نکات، می‌توان گفت اگر دولت جو بایدن قصد داشته باشد در رویکرد آمریکا در برابر عربستان سعودی تغییری ایجاد کند، تغییر فقط در مدل روابط است و اساس و بنیان روابط را تحت‌تأثیر قرار نخواهد داد. در مدل جدید روابط آمریکا با عربستان، بعد از این کمتر شاهد حمایت بی‌‌چون‌وچرا و کورکورانه کاخ سفید از اقدامات بن‌سلمان در منطقه خاورمیانه خواهیم بود. آمریکا احتمالا طی 4سال آینده در دولت جو بایدن، یک دیپلماسی حساب‌شده و دقیق‌ در تعامل با سعودی‌ها در پیش خواهد گرفت.