شهر دوستدار دوچرخه

محمدمهدی گوهری- روزنامه‌نگار و دوچرخه‌سوار

شاید در نگاه بسیاری از ما دوچرخه، وسیله‌ای صرفا برای تفریح باشد، اما امروز دوچرخه در کشورهای توسعه‌یافته پا را فرا‌تر از این تعریف نهاده و تبدیل به بخشی از سبک حمل‌ونقل عمومی مردم شده است. همینطور دوچرخه تبدیل به راه‌حلی برای حفظ سلامت شهروندان و شهر شده است.
مدیران شهری در کشورهای توسعه‌یافته با درک این مسئله در تلاش برای هر چه بیشتر کردن سرانه استفاده دوچرخه در حمل‌ونقل شهری هستند؛ مسئله‌ای که در ایران توجه شایسته‌ای به آن نمی‌شود. یکی از راه‌های توسعه دوچرخه‌سواری در شهر پرترافیک، ایجاد مسیر‌های ایمن است تا افراد با خیالی آسوده‌تر پا در رکاب وارد خیابان‌های شهر شوند.
اولین آشنایی پایتخت ایران با مسیرهای ویژه دوچرخه در زمان ریاست غلامحسین کرباسچی بر شهرداری تهران اتفاق افتاد. در آن زمان، مسیری در قلب تهران برای دوچرخه احداث شد که دانشگاه تهران را به کوی دانشگاه متصل می‌کرد، اما این پروژه به دلایل مختلفی موفق نبود. تا زمانی که پیروز حناچی، شهردار تهران سوار بر دوچرخه در خیابان‌های تهران دیده شد. دوچرخه سوارشدن هفتگی یک مدیر دولتی خبری امیدوار‌کننده بود و باعث شد نگاه جدی‌تر به دوچرخه در مدیریت شهری شکل بگیرد.
یکی از اقداماتی که در دستور کار قرار گرفت، توسعه مسیرهای دوچرخه بود؛ مسیرهایی که با وجود مشکلات و کاستی‌های فراوان، امیدبخش تغییر نگرش مدیران شهری است. این مسیرها در مقایسه، با نمونه‌های بین‌المللی خود فاصله زیادی دارند. توسعه دوچرخه‌سواری در شهر خودرومحور تهران که شهروندانش را طی سالیان متمادی به استفاده از خودرو تشویق کرده، کاری سخت و نیازمند فعالیت‌های جدی است. وارد شدن دوچرخه در سبک حمل‌ونقل شهروندان تهران، کار سختی است، اما غیرممکن نیست و تنها نیازمند اراده‌ای قوی است.
در کشورهایی که دوچرخه نقش بسزایی در سرانه حمل‌ونقل دارد، انتخاب این وسیله توسط شهروندان فارغ از تمام شعار‌های زیبایی که در استفاده از آن داده می‌شود، یک انتخاب اقتصادی است. در این کشورها شهروندان با مشوق‌های مالی و امتیازهای متنوعی به استفاده از آن تشویق می‌شوند.
حال تهران برای تبدیل شدن به یک شهر دوستدار دوچرخه راهی طولانی دارد و این اتفاق رخ نمی‌دهد مگر با تغییر نگاه به دوچرخه به‌عنوان یک راه‌حل مهم. هر یک از ما با انتخاب دوچرخه در بخشی از سبک حمل‌ونقلی خود می‌توانیم به این تغییر شتاب بدهیم و پا در رکاب به امید شهری سبز با هوایی پاک باشیم.