رواج آدم‌ربایی مجازی در آمریکا و اروپا

سمیرا رحیمی_روزنامه نگار

ربودن و زندانی کردن افراد با هدف اخاذی، گرفتن رشوه و حتی اهداف سیاسی یا خانوادگی، یکی از جرائم بین‌المللی است که نرخ ارتکاب آن در جهان در سال‌های مختلف نوسانات زیادی را تجربه می‌کند. بخشی از این نوسان به‌دلیل رویکرد مختلفی است که سازمان‌ها برای استخراج آمار دارند یا تعاریف مختلفی که هر سازمان یا نهاد از آدم‌ربایی، ارتکاب جرم، نوع جرم و شیوه ثبت آن دارند. برای مثال سازمانی نرخ آدم‌ربایی را براساس تعداد افراد قربانی محاسبه می‌کند و سازمانی دیگر براساس دفعات وقوع جرم، فارغ از تعداد قربانیانی که درگیر جرم بوده‌اند. از این‌رو شاید نتوان اطلاعات کاملا دقیق و به روزی از نرخ آدم‌ربایی در کشورهای مختلف به‌دست آورد.

براساس گزارش شرکت مشاور «کنترل ریسک» که از سال 1975مسئولیت مشاوره دادن به صنعت بیمه جهان را به‌عهده گرفته است، بستر جهانی جرائمی مانند آدم‌ربایی در سال 2019دستخوش جهش‌هایی قابل توجه شده است. برای مثال نرخ آدم‌ربایی در خلیج‌گینه در 3‌ماه آخر سال 2019به اوج خود رسید و تنها در 2‌ماه آخر سال 9مورد آدم‌ربایی با هدف اخاذی در این منطقه رخ داده است. گفته می‌شود نرخ آدم‌ربایی در خلیج گینه به نسبت سال 2018افزایشی 60درصدی داشته است. از دیگر روند‌های درحال رشد درباره آدم‌ربایی در مقیاس جهانی، رواج یافتن آدم‌ربایی مجازی است. براساس گزارش کنترل ریسک، آدم‌ربایی مجازی در سال 2019در چندین کشور از جمله آمریکا و اسپانیا رواج پیدا کرده است و همزمان گروه‌های تبهکاری تکنیک‌های اختصاصی خود را برای این شیوه از آدم‌ربایی ابداع کرده‌اند. آدم‌ربایی مجازی شیوه‌ای از اخاذی است که در آن تبهکاران با قربانی تماس گرفته و با شیوه‌های مختلف او را قانع می‌کنند که یکی از عزیزانش را ربوده‌اند و درصورتی که پول درخواستی را پرداخت نکند، او را خواهند کشت. این سبک از آدم‌ربایی در برزیل و مکزیک آغاز شد و اکنون به کشورهای اروپایی، آمریکا و آسیا‌پاسیفیک هم سرایت کرده است. پیشرفت‌های فناورانه باعث شده تا تبهکاران شیوه‌های پیچیده‌تری از این جرم را طراحی کنند و از ابزارهای پیشرفته‌تری برای برقراری ارتباط با قربانیان بهره ببرند. برای مثال افزایش تنوع فناوری‌های دستکاری شماره‌انداز تلفن باعث می‌شود قربانی روی گوشی خود شماره معتبر یک سازمان یا شماره فردی که ادعا می‌شود ربوده شده را مشاهده کند. چنین ابزارهایی باعث می‌شود قربانی در حقیقی بودن آدم‌ربایی تردید نکند.
جدیدترین آمار آدم‌ربایی در جهان براساس گزارش جهانی جرم و جنایت سازمان ملل متحد، در سال 2017منتشر شده است. اما علاوه بر این گزارش، آمارهای دیگری از نرخ آدم‌ربایی در جهان وجود دارد که از زوایای مختلف به این جرم نگاه کرده‌اند. برای مثال پایگاه آماری «استاتیستا» در سال 2019آمار آدم‌ربایی با اهداف تروریستی را منتشر کرده است. براساس این گزارش در سال 2019در مجموع دو هزار و 895نفر با اهداف تروریستی در جهان ربوده شده‌اند که به نسبت سال 2016، سالی که بیش از 15هزار نفر قربانی آدم‌ربایی تروریستی بوده‌اند، کاهشی قابل توجه داشته است.
همچنین براساس گزارش سال 2019پایگاه آماری Knoema، یکی از پایگاه‌های آماری مرجع که با کمیسیون اروپا و بانک توسعه آفریقا همکاری دارد، نیوزیلند از بالاترین نرخ آدم‌ربایی در جهان برخوردار است. براساس گزارش این پایگاه، نرخ آدم‌ربایی در نیوزیلند تا پایان سال 2018درحدود 9.5مورد در ازای هر 100هزار نفر از جمعیت این کشور بوده‌ است. پس از نیوزیلند، پاکستان با نرخ مشابه 9.5مورد در هر 100هزار نفر رتبه دوم جهانی را داراست. کشورهای لوکزامبورگ، آلمان، اکوادور، پرتغال، کابوورده، هلند، باهاماس و مغرب در کنار نیوزیلند و پاکستان 10کشور برتر جهان از نظر نرخ آدم‌ربایی را تشکیل می‌دهند. نرخ آدم‌ربایی در نیوزیلند نسبت به نرخ دیگر جرائم رایج در این کشور بسیار بالاتر است. برای مثال نرخ قتل در این کشور 0.7مورد در ازای هر 100هزار نفر است. پاکستان هم اگرچه رتبه دوم جهانی را دارد، اما با طی کردن روندی نزولی به این رتبه رسیده است. نرخ آدم‌ربایی در این کشور از 11مورد در ازای 100هزار نفر از جمعیت در سال 2012به 9.5مورد در سال 2018رسیده است. با این‌همه در پاکستان هم نرخ آدم‌ربایی به نسبت نرخ دیگر جرائم رایج مانند قتل، بسیار بالاتر است.
دفتر جرائم و مواد‌مخدر سازمان ملل متحد اما در گزارش روند‌های جرم و جنایت خود در سال 2017بلژیک را نخستین کشور با بالاترین نرخ آدم‌ربایی در جهان معرفی کرد. البته در این گزارش هشدار داده شده است که میان تعریف قانونی جرائم مختلف در کشورهای جهان و همچنین در نحوه محاسبه و ثبت جرائم تفاوت‌های زیادی وجود دارد. این گزارش براساس آمار به‌دست آمده از 65کشور جهان تدوین شده است و براساس آن پس از بلژیک با نرخ آدم‌ربایی 10.3مورد در ازای هر 100هزار نفر از جمعیت، کشورهای کانادا، آفریقای جنوبی، پاکستان، نیوزیلند، لوکزامبورگ، بریتانیا، آلمان، بنین و اکوادور در رتبه‌های دوم تا دهم قرار گرفته‌اند. براساس همین گزارش، در سال مذکور در کشورهای سوئیس، اسلونی، مونته‌نگرو، ماکائو، لیتوانی، مجارستان، گویانا، گرنادا، فنلاند و استونی هیچ مورد آدم‌ربایی به ثبت نرسیده است.

جدیدترین آمار آدم‌ربایی در جهان براساس گزارش جهانی جرم و جنایت سازمان ملل متحد، در سال 2017منتشر شده است. اما علاوه بر این گزارش، آمارهای دیگری از نرخ آدم‌ربایی در جهان وجود دارد که از زوایای مختلف به این جرم نگاه کرده‌اند. برای مثال پایگاه آماری «استاتیستا» در سال 2019آمار آدم‌ربایی با اهداف تروریستی را منتشر کرده است