چه‌کسی چراغ‌ها را خاموش‌کرد؟

  محمود مولایی- خبر‌نگار

محدودیت‌های تردد شبانگاهی با خاموشی چراغ‌های معابر اصلی و بزرگراه‌های شهر تهران همراه شده، رویه ای که از زمان تصمیم‌گیری تا اجرا بدون اطلاع‌رسانی بوده و باعث بروز مشکلات بسیاری برای شهروندان و غافلگیری آنهایی شده که مجوز تردد در ساعات 9شب تا 4صبح دارند. 
اما ماجرای تعدیل بخشی از روشنایی شهر تهران چیست؟ مصطفی رجبی‌مشهدی، معاون شرکت توانیر و سخنگوی صنعت برق درباره علت خاموشی چراغ‌های معابر اصلی و بزرگراه‌ها در ‌زمان اعمال محدودیت‌های تردد به همشهری می‌گوید: «هم‌اکنون مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته و روند افزایش مصرف نگران‌کننده است، زیرا نیروگاه‌های ما برای تامین برق از سوخت گاز استفاده می‌کنند، افزایش مصرف در سوخت‌رسانی به نیروگاه‌ها تأثیرگذار بوده و ما مجبور هستیم که از سوخت دوم استفاده کنیم.» 
اما این اتفاق چرا اطلاع‌رسانی نشده است؟ در شب های گذشته خودروهایی که ساعت 9شب به بعد تردد می‌کنند، به‌یکباره با معابر و بزرگراه‌های تاریک روبه‌رو می شوند، موضوعی که انتقادهای بسیاری را از سوی شهروندان و مسئولان شهری به همراه داشته است.کورش جدی‌ثانی، مدیرعامل شرکت کنترل ترافیک شهر تهران نسبت به این موضوع گلایه دارد و به همشهری می‌گوید: «صحبت ما این است که وقتی دوستان ما در وزارت نیرو و شرکت توانیر تصمیم گرفتند، باید ما را هم در جریان می‌گذاشتند. به هر حال، ما مسئول تردد در معابر شهر تهران هستیم و حوزه معاونت حمل‌ونقل و ترافیک باید پاسخگو باشد. اگر تصمیم در سطح کلان گرفته شده، باید ما هم مطلع می‌شدیم.»‌ او ادامه می‌دهد: « با خاموشی چراغ‌ها عدم‌دید کافی جهت تردد خودروها در بزرگراه‌ها اتفاق می‌افتد که منجر به تصادف خودرو با عابر، خودرو با خودرو و واژگونی می‌شود. همچنین افزایش سرقت تجهیزات متعلق به شهرداری را شاهد هستیم، به‌خصوص در مورد تجهیزات هوشمند یا دستبرد به فیبر‌نوری و غیره. افزایش تخریب تجهیزات شهرداری را نیز داریم. همچنین مخاطراتی که برای شهروندان اتفاق می‌افتد شامل عدم‌امکان تردد عابران پیاده است؛ چه در سطح معابر و چه در سطح تقاطع‌ها.» 

بی‌اطلاعی از طرح تعدیل روشنایی معابر و بزرگراه‌ها
طرح کاهش یا تعدیل روشنایی معابر و بزرگراه‌ها چگونه به مرحله اجرا رسیده است؛ هنگامی که مسئولان شهرداری تهران درباره این موضوع اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند و پلیس راهور هم اعلام کرده مخالف اجرای این طرح است. جدی‌ثانی از مخالفت شهرداری تهران خبر می‌دهد و عنوان می‌کند: «در ماه‌های اخیر هم روشنایی چندین معبر شهر مانند بزرگراه آزادگان و امام‌علی خاموش شده است. که این مهم به‌خصوص در بزرگراه آزادگان باعث ایجاد بحران جدی شده است. ما این موضوع را به مراجع ذیصلاح هم اعلام کردیم و نامه‌ای هم از طرف معاونت حمل‌ونقل و ترافیک برای آنها فرستادیم، چون بزرگراه آزادگان مسیر و شریان‌ رینگ پیرامونی شهر تهران است و اکثرا در آنجا تردد خودروهای سنگین را داریم و به طور حتم قطعی برق در معابر اینچنینی می‌تواند خیلی خطرناک باشد.» 
تردد در معابر و بزرگراه‌هایی که تاریک است و شباهت به یک شهر متروک دارد، جز غافلگیری و نگرانی چیزی برای شهروندان نداشته است. 
معاون شرکت توانیر درباره این غافلگیری چنین پاسخ می‌دهد: «ببینید ما هم از مصرف سوخت گاز مردم واقعا غافلگیر شدیم و مصرف خیلی افزایش یافته است. در واقع امکان‌پذیر نیست که تصمیمات جدید را اجرا نکنیم. اگر در روزهای آینده مجبور شویم که برق خانه‌های مردم را هم در این شرایط کرونایی قطع کنیم، وضعیت خیلی سخت می‌شود. به هر حال، سوخت‌رسانی یک محدودیت‌هایی دارد که در این راه باید به همدیگر کمک کنیم تا این مسئله در این یکی دو‌ماه پیش‎‌رو حل و فصل شود. به‌نظر من، اگر 10درصد کاهش مصرف برق و گاز داشته باشیم که با اقدامات ساده میسر است، این مشکلات به‌طور کلی برطرف می‌شود. راهکار هم این است که مردم یک درجه از دمای خانه یا محیط کار خود را کم کنند که این تا 6درصد مصرف انرژی تأثیرگذار خواهد بود. فقط کافی است که ما یک مقدار لباس گرم‌تر بپوشیم ودرجه  وسایل گرمایشی را هم کمی کمتر کنیم، قطعا تأثیر مناسبی خواهد گذاشت تا بار دیگر به شرایط عادی برگردیم.» او درباره اینکه انتقاد نسبت به اجرای طرح خاموشی چراغ‌ها زیاد است، می‌گوید: «میزان روشنایی که هم‌اکنون وجود دارد، به لحاظ امنیتی کفایت می‌کند. البته ما برق کوچه و خیابان‌ها را که قطع نکرده‌ایم، در واقع ما روشنایی معابر اصلی را قطع کردیم که در ساعات ممنوعیت تردد، تنها خودروها تردد می‌کنند که چراغ دارند.»‌
وحید نوروزی، کارشناس مدیریت شهری اما چنین نظری ندارد و تأکید می‌کند: «یقین دارم دستور خاموشی چراغ‌های معابر و بزرگراه‌های تهران رأس ساعت۲۱ ازجمله تصمیم‌ها و اقدامات هیجانی است که حتی دو صفحه مطالعه و توجیه منطقی و فنی ندارد. مثل روز، روشن است که این تصمیم عجولانه و سطحی، موجب کاهش دید رانندگان و افزایش تصادفات می‌شود.» 

مدیریت یکپارچه شهری
مدیریت یکپارچه شهری یکی از مسائلی است که اغلب در کشورهای توسعه‌یافته اجرا می‌شود و نتیجه‌ روشنی داشته است. در ایران اما بحث مدیریت یکپارچه شهری سال‌هاست که مطرح است و لایحه آن نیز به مجلس شورای اسلامی ارسال شده، اما تاکنون به تصویب نرسیده‌است. درحالی‌که با اجرای مدیریت یکپارچه، شهر باهمکاری و هماهنگی همه نهادهای مسئول و توسط مدیریت شهری اداره می‌شود. اجرای طرح کاهش روشنایی معابر و بزرگراه‌ها و به‌طور کلی تصمیماتی از این دست بدون هماهنگی با مدیریت شهری، نشان می‌دهد که اجرای مدیریت یکپارچه شهری می‌تواند تحول بزرگی باشد. معاون شرکت توانیر در این رابطه می‌گوید: «ما تصمیم در سطح کلان گرفتیم. در واقع هماهنگی لازم را با وزارت نفت، مسئولان امنیتی و حتی قضایی کشور انجام دادیم و در جلسه‌ای به این شکل تصمیم گرفتیم.» جدی‌ثانی، مدیرعامل شرکت کنترل ترافیک شهر تهران اما تأکید می‌کند: «من فکر نمی‌کنم که دوستان امنیتی و قضایی این قضیه را تأیید کنند، زیرا در زمان خاموشی چراغ‌های معابر و بزرگراه‌ها تخلفات چندین برابر می‌شود و پلیس هم اعلام کرده که با آنها هماهنگ نشده است.» 
طرح تعدیل روشنایی معابر چه زمانی اجرا نخواهد شد. رجبی‌مشهدی می‌گوید: «به‌محض اینکه مصرف گاز خانگی کاهش پیدا کند، سهم گاز نیروگاه‌ها افزایش یابد، قدری هم هوا گرم‌ شود، محدودیت‌ها برطرف خواهد شد. البته اگر رعایت نکنیم، شاید روزهای آینده سخت‌تر باشد.»

   پلیس با قطع برق بزرگراه‌ها مخالف است
سردار محمدحسین حمیدی، رئیس پلیس راهور تهران: چند روزی است که روشنایی محورهای بزرگراهی از ساعت 9شب تا 4صبح قطع می‌شود و عده‌ای گمان می‌کنند این کار توسط پلیس انجام می‌شود. پلیس وظیفه‌ای در قطع و وصل‌کردن برق ندارد و قطعا صددرصد با این کار مخالف هستیم. مسئولان توانیر نامه‌ای ارسال کرده و در آن ذکر کرده‌اند که در تامین برق مشکل دارند و زیرساخت‌ها نیاز به بازسازی دارد و از این‌رو در زمان‌های مشخص چراغ‌های برخی از معابر را خاموش می‌کنند. این کار حتما معضلات ترافیکی و... درپی خواهد داشت و میزان حوادث را افزایش می‌دهد و مشکلات متعددی برای مردم به‌وجود می‌آورد و از این‌رو پیگیر هستیم تا این مشکل هرچه سریع‌تر مرتفع شود. به‌طور کلی یکی از مشکلات شهر تهران، عدم‌تامین روشنایی کافی در برخی از معابر پرتردد است، مانند اطراف بزرگراه‌ها‌ که به‌دلیل نوع پوشش عابران، منجر به حوادث می‌شود و پلیس هم به‌عنوان مدافع حقوق مردم همیشه به‌دنبال این است که میزان روشنایی در سطح شبکه معابر تهران به حداکثر برسد. به همین ‌دلیل در برخی ‌حوادث که ناشی از عدم‌تامین روشنایی است، مسئولان سازمان‌ها و متولیان را به‌عنوان مقصر در تصادفات به مراجع قضایی معرفی کرده ایم و این کار را همچنان انجام می‌دهیم. در مورد خاموشی‌های اخیر به هر حال مسئولان توانیر معذوریت دارند و برای تقویت زیرساخت‌ها این کار لازم است که سعی می‌کنیم همکاری داشته باشیم تا هرچه زودتر این مشکل رفع شود.