فرود نرخ مرغ؛ شاید وقتی دیگر

پرواز نرخ مرغ ادامه دارد. مشکلات تامین به موقع نهاده‌های تولید زمینه کاهش جوجه‌ریزی از 110میلیون قطعه هدف‌گذاری شده به 100میلیون قطعه را فراهم آورده؛ همزمان وزن مرغ کشتار شده نیز کاهش یافته تا زمینه کمبود و افزایش نرخ این محصول در بازار خرده فروشی فراهم‌آید.
پیش‌تر همشهری در قالب چند گزارش نسبت به بروز چنین پدیده‌ای در بازار مرغ هشدار داده بود، حالا نتایج این هشدارها و به‌ویژه هشدارهای مرغداران مبنی بر تأثیر کمبود نهاده‌های تولید بر تولید مرغ، به شکل کمبود محصول و افزایش شدید قیمت در بازار نمایان شده است. تولیدکنندگان به همشهری گفته‌اند؛ مشکلات موجود در تامین کنجاله سویا و ذرت، موجب کاهش جوجه‌ریزی، افت عرضه گوشت مرغ از 250هزار تن لازم به 190هزار تن را فراهم آورده و در نهایت نرخ هر کیلوگرم گوشت مرغ تازه را تا 37هزار تومان در بازار خرده فروشی بالا برده است.

از جوجه‌کشی تا کمبود
هنوز خاطره تصاویر و فیلم‌های منتشر شده فضای مجازی از امحای جوجه‌های یک روزه در بهار امسال و هشدارهای تولید‌کنندگان مرغ و جوجه در ذهن مصرف‌کنندگان ایرانی باقی مانده است. زمانی که مرغداران مشکلات تخصیص ارز و تامین نهاده‌های تولید از کنجاله سویا و ذرت گرفته تا مکمل‌ها و دارو را عامل کاهش اقبال به جوجه‌ریزی قلمداد کرده و نسبت به پیامدهای شرایط نامساعد تولید بر قیمت و کاهش شدید عرضه مرغ به‌خصوص در فصول سرد سال هشدار دادند. با گذشت چند ماه، هنوز مشکلات تامین نهاده‌ها رفع نشده است.

یک عدد مرغ متوسط؛ 100هزار تومان
در چند روز اخیرنرخ هر کیلوگرم مرغ تازه در مناطق مختلف 2 تا 10هزار تومان افزایش یافته است. با این روند دیروز نرخ خرده فروشی هر کیلوگرم مرغ تازه با سبقت گرفتن از قیمت هر شانه تخم‌مرغ به مرز 33 تا 38هزار تومان در نقاط مختلف شهر تهران رسید و نرخ یک عدد مرغ با وزن 2.5کیلوگرم را به مرز 100هزار تومان رساند. تولید کنندگانی که با همشهری گفت‌وگو کرده‌اند شرط کاهش قیمت مرغ در هفته‌های پیش رو را تامین نهاده‌های تولید با نرخ مصوب دولتی می‌دانند.

همه مقصران گرانی مرغ
حبیب اسدالله‌نژاد، رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی با اشاره به علل افزایش قیمت مرغ تازه در بازار گفت: در ماه‌های گذشته مرتب درباره وضعیت تأمین نهاده‌های دامی و تأثیر آن بر تولید هشدار داده بودیم‌ و چنین وضعیتی را پیش‌بینی کرده بودیم. به گفته اسدالله نژاد، حتی زمانی که در سامانه بازارگاه اصلاحاتی انجام شد و مرغداران می‌توانستند به‌طور مستقیم نهاده دریافت کنند ما از مسئولان درخواست کردیم نهاده واحدهایی را که سن گله آنها ٢٨ تا ۳۰روزه بود و در آذرماه وارد بازار می‌شدند، به‌صورت ١٠٠درصد تأمین کنند تا بازار دچار کمبود نشود. به اعتقاد او کوتاهی وزارت جهادکشاورزی و وزارت صنعت در این حوزه به کاهش تولید منجر شد.
اسدالله‌نژاد با بیان اینکه حدود ١١‌ماه است که درباره وضعیت بازار نهاده‌های دامی به مسئولان هشدار می‌دهیم، افزود: وضعیت نهاده‌های دامی به کاهش جوجه‌ریزی و کشتار مرغ در وزن پایین منجر شده و کاهش تولید را به‌دنبال داشته است.
رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی افزود: اگر دولت توان تأمین به موقع نهاده‌های دامی با نرخ مصوب را ندارد؛ سیاست آزادسازی قیمت نهاده‌ها و همچنین قیمت مرغ را اتخاذ کند و یارانه مستقیم آن را به مصرف‌کنندگان بپردازد. به گفته او مرغداران نیز از شرایط به‌وجود آمده رضایت ندارند و وضعیت برای آنان نیز دشوار و غیرقابل تحمل است، تولیدکنندگان به شرایط پایدار و بدون دردسر با حداقل سود قانع هستند اما یا با سرکوب قیمت از سوی دولت مواجه می‌شوند یا کاهش هولناک یا افزایش افسار گسیخته قیمت. در همه حالت‌ها نیز نه تولید راضی است و نه مصرف‌کننده آرامش دارد.

چرا نرخ مرغ پر کشید؟
مدیرعامل سابق و مشاور عالی اتحادیه مرغداران گوشتی در گفت‌وگو با همشهری، در مورد دلایل گرانی و چشم‌انداز بازار مرغ گفت:علت اصلی کمبود و گرانی مرغ نامطمئن بودن مرغداران از وضعیت تامین نهاده است زیرا از ابتدای امسال تا‌کنون مرغداران نگران تامین نهاده برای جوجه‌ریزی بودند که این امر موجب احیاط و کاهش جو جه ریزی شد.
محمد علی کمالی سروستانی، افزود: برخلاف سال‌های قبل با وجود افزایش قیمت مرغ، نرخ جوجه یک روزه کاهش یافته زیرا مرغداران امنیت نداشته و رغبتی به جوجه‌ریزی ندارند. کمالی سروستانی، کشتارمرغ با وزن کمتر و کاهش جوجه‌ریزی را عامل کمبود و گرانی مرغ در بازار دانست و افزود: بر اثر کمبود نهاده‌ها اگر قرار بود با 100میلیون جوجه‌ریزی 250هزار تن مرغ تولید شود، با همین حدود جوجه‌ریزی 190هزار تن مرغ تولید شده است. در واقع مرغی که باید با وزن یک کیلو و 700گرم به بازار عرضه می‌شد با وزن یک کیلوو 200 تا یک‌کیلوو400گرم به بازار عرضه شد.
مشاور عالی اتحادیه مرغداران گوشتی گفت: با هدفگذاری انجام شده در‌ماه قبل مقرر شده بود تا 110میلیون قطعه جوجه‌ریزی انجام شود اما فقط 98 تا 100میلیون قطعه جوجه‌ریزی انجام شد. او تأکید کرد، از سوی دیگر اگر جوجه‌ها با تامین به موقع و با کیفیت نهاده‌ها به اندازه کافی وزن می‌گرفت، تعداد 110میلیون قطعه جوجه‌ریزی برای تامین نیاز بازار به گوشت مرغ کافی بود اما اکنون به‌دلیل نیاز بازار و تامین نشدن به موقع کنجاله سویا و ذرت، مرغ‌های تولیدی با وزن کمتر یعنی حدود 1400گرم به‌جای حداقل 1700گرم راهی کشتار گاه می‌شود که این امر نیز در کمبود و گرانی مرغ مؤثر بوده است.

نرخ مرغ از کشتارگاه تا شمال شهر
مدیرعامل سابق و مشاور عالی اتحادیه مرغداران گوشتی گفت: دیروز، دوشنبه، متوسط قیمت کشوری هر کیلوگرم قیمت مرغ زنده در مرغداری 21هزار تومان و در کشتارگاه 29هزار تا 30هزار تومان بود که موجب شد قیمت مصرف‌کننده مرغ به 33 تا 35هزار تومان افزایش یابد. کمالی سروستانی، افزود: با این شرایط قیمت هر کیلوگرم گوشت مرغ در برخی مناطق شمال شهر به 37 تا 40هزار تومان نیز رسید اما در مناطق جنوب شهر و میادین تره بار نرخ مرغ کمتر است به‌نحوی که در میادین مرغ با نرخ مصوب مصرف‌کننده 21هزار تا 21هزارو400تومان عرضه شد.

مقدار نهاده لازم
برای تولید مرغ با 110میلیون جوجه‌ریزی مرغداران ماهانه نیازمند 460 تا 470هزار تن دان هستند. دولت قول داده بود تا 20روز پیش 80درصد ذرت و 55درصد کنجاله سویای مورد نیاز مرغداران را به نرخ مصوب تامین کند که این وعده محقق نشد.
علاوه بر آن اخیرا نیز کارگروه تنظیم بازار قیمت مصوب هر کیلوگرم ذرت را 1500 به 1700 و کنجاله سویا را از 2700 به 3200 تومان در بندر افزایش داد که با احتساب هزینه 400 تا 500تومان حمل به اضافه هزینه انبارداری قیمت هر کیلوگرم کنجاله سویا در بازار آزاد به 15 تا 17هزار تومان و ذرت به 4هزار تا 4300تومان افزایش می‌یابد. اکنون تقاضای مرغ در بازار به فصل بستگی ندارد زیرا با افزایش قیمت گوشت قرمز و تبدیل آن به کالای کاملا لوکس، مردم بیشتر مرغ مصرف می‌کنند و معمولا در 10روز ابتدای هر‌ماه که کارمندان حقوق می‌گیرند، تقاضای خرید مرغ افزایش یافته و موجب افزایش تقاضا و گرانی مرغ در بازار شده است.

 چشم‌انداز بازار مرغ
مدیرعامل سابق و مشاور عالی اتحادیه مرغداران گوشتی، تامین به‌موقع و مناسب نهاده‌های تولید را پیش شرط رشد تولید و کاهش قیمت مرغ دانست و افزود: اگر نهاده تامین شود با توجه به 124میلیون تخم‌مرغ نطفه‌دار که طی آذر‌ماه در حال تبدیل به جوجه است، می‌توان علاوه بر تامین نیاز بازار، مرغ مازاد بر نیاز مصرف داخلی را برای صادرات هم تولید کرد. کمالی سروستانی افزود: باید بپذیریم که تبدیل جوجه با وزن 56گرمی ظرف مدت 40روز به مرغ با وزن 1700 تا 2.5کیلوگرمی فقط درگرو تامین نهاده است. اما متأسفانه تا‌کنون نه‌تنها قول‌های بسیاری برای تامین نهاده محقق نشده بلکه شاهد برخی ابلاغیه‌های ضد‌و نقیض هستیم که کار را برای تامین به موقع نهاده‌ها مشکل کرده است. او افزود: از روز دوشنبه هفته جاری وارد‌کنندگان نهاده‌های دامی موظف شده‌اند تا ظرف 2‌ماه اسناد ارزی واردات این اقلام را به بانک مرکزی تحویل دهند این درحالی‌است که تا روز یکشنبه همین هفته، این مدت زمان 8‌ماه بود که باعث می‌شود  وارد‌کنندگان در واردات نهاده با مشکل مواجه شوند.