مشارکت داوطلبانه اهالی محله راه‌آهن در اجرای طرح کاپ نتیجه داد
افزایش 35برابری تفکیک زباله از مبدا
فاطمه عسگری نیا
حدود 2 ماه می‌شود که اجرای طرح کاپ در مناطق مختلف شهری تهران در دستور کار شهرداری قرار گرفته و این طرح در 3 منطقه 6، 22 و 21 به‌صورت آزمایشی آغاز شده است. اما در این بین مناطقی هم بودند که داوطلبانه بدون برخورداری از هیچ‌گونه اعتبار و امکاناتی صرفاً با تکیه بر مشارکت مردمی خواستار اجرای این طرح در محله‌های خود شدند. منطقه 11 از جمله این مناطق بود که شروع طرح کاپ را به‌صورت آزمایشی در محله راه‌آهن و طویل‌ترین کوچه این محله تحت عنوان کوچه مقدسی آغاز کرد و بعد از گذشت یک ماه نتایج خوبی کسب کردند، به‌طوری‌که مسئولان شهری برآن شدند تا با اهدای هدایای از مشارکت اهالی محله قدردانی کنند.
حدود 6 ماه پیش بود که گلایه‌های مردمی از وضعیت کوچه مقدسی و رها شدن زبالهها در ورودی هر کوچه سوژه گزارش ما شد. به میان مردم رفتیم، پای گلایه‌ها نشستیم و این مسائل و مشکلات را منتقل کردیم. برای حل این مشکلات ابتدا گروه مشورتی مجازی با حضور تمامی اهالی محله راه‌آهن توسط شورایاری محله به راه افتاد و شورایاری محله خبر از طرحی نو برای رفع این مشکلات داد. دیری نپایید که با استقرار گل و گلدان‌های تهیه‌شده از مواد بازیافتی در کوچه، فضای سبز جای زباله‌های تلنبارشده را گرفت. اما این، پایان کار در کوچه مقدسی نبود؛ کوچه‌ای که داوطلب اجرای طرح کاپ در منطقه 11 شد و به همه ثابت کرد بدون بودجه، با مشارکت مردم و تکیه بر توان محلی می‌توان کارهای بزرگی انجام داد.
دبیر شورایاری محله راه‌آهن در این‌باره میگوید: «اجرای طرح کاپ از 22 شهریور در کوچه مقدسی با ارائه آموزشی‌های اولیه به 700 خانوار ساکن در این کوچه آغاز شد. قبل از اجرای این طرح مردم بدون توجه به زمان قانونی قرار دادن زبالهها در ساعت 9 شب عمده زباله‌های خود را در طول روز بیرون قرار می‌دادند و این مسئله سیمای محله را زشت می‌کرد. این در حالی است که با اجرای طرح کاپ در محله حجم زباله‌های تری که مردم شب‌ها ساعت 9 شب بیرون قرار می‌دهند از 150کیلو به 650کیلو در هر شب رسیده است.»
درست است که در گام نخست، جمع‌آوری زبالهها به هر شکل و شمایلی مسئله مهم بود، اما موضوع مهم دیگر مشارکت اهالی در تفکیک از مبدأ زبالهها بود؛ موضوع مهمی که اهالی محله راه‌آهن سال‌های سال است در قالب طرح جاده دوطرفه دنبال می‌کنند و تجارب خوبی هم در این حوزه داشته‌اند. «علی‌اصغر فراهانی» در این‌باره میگوید: «در روزهای نخست، میزان زباله‌های تفکیکی جمع‌آوری شده، 24کیلو در ماه بود که این میزان در پایان یک ماه که از اجرای طرح کاپ می‌رسد به 871کیلو رسید؛ امر مهمی که حاصل مشارکت 80 نفر از اهالی محله در این طرح بود.» او با اشاره به کسب نتایج موفق از اجرای طرح کاپ در کوچه مقدسی میگوید: «این طرح از این پس در 4 کوچه محله، یعنی کوچه‌های زارعی، نعیمی، شارعی و مقدسی اجرا می‌شود و با اضافه شدن تعداد کوچه‌ها شمار خانوارهای تحت پوشش به بالغ بر هزار خانوار افزایش خواهد یافت.»
فراهانی یادآور می‌شود: «پایان هر ماه با قرعه‌کشی بین اهالی مشارکت‌کننده هدایایی به آنها اهدا می‌کنیم تا ضمن جلب مشارکت بیشتر شعارمان را هم مبنی بر این که «حاصل مشارکتم هدیه برای خودم» را اجرایی کنیم.»
ارتقای کیفیت زندگی در محله
بعد از گذشت یک ماه از اجرای طرح و کسب نتایج رضایت‌بخش، مسئولان شهرداری منطقه 11، ناحیه 4 و شورایاری محله کوشیدند تا به پاس مشارکت اهالی محله راه‌آهن در طرح کاپ، از محل فروش زباله‌های تفکیکی جمع‌آوری و فروخته‌شده هدایایی را به قید قرعه به اهالی تقدیم کنند. آقای”آشنا» یکی از اهالی کوچه مقدسی است که به قید قرعه در میان مشارکت‌کنندگان طرح کاپ توانست یکی از این گلدان‌های کاکتوس را از آن خود کند. او درباره مشارکت خود و خانواده‌اش در طرح کاپ میگوید: «مدت‌ها بود معضل زباله‌های رهاشده در خیابان، زندگی را برای ما به کابوسی در کوچه تبدیل کرده بود، اما امروز در سایه مشارکت همه اهالی و راهنمایی‌های شورایاری و مسئولان منطقه، شاهد رفع بخش قابل توجهی از این مشکلات و بهبود فضای زندگی‌مان هستیم.» او میگوید: «خوشبختانه امروز مردم محله ما مشارکت مطلوبی در اجرای طرح کاپ دارند و این مسئله باعث شده تا دیگر در هر ساعت از روز شاهد رها شدن زبالهها در کوچه‌پسکوچه‌ها نباشیم.» «افسری» یکی دیگر از اهالی کوچه مقدسی که صاحب گلدان زیبایی به خاطر مشارکت در طرح کاپ شده هم در این‌باره میگوید: «سال‌های سال است که صدا و سیما و رسانه‌های دیگر درباره قرار دادن زبالهها رأس ساعت 9 شب فرهنگسازی می‌کنند، اما به نتیجه مورد نظر نرسیده‌اند.
این در حالی است که در محله راه‌آهن و خاصه در کوچه مقدسی جلب مشارکت مردمی به‌صورت چهره‌به‌چهره انجام شد و اجرای طرح در قالب محله کمک کرد تا به سرانجام برسد و هر روز به تعداد خانوارهایی که به این طرح می‌پیوندند، اضافه می‌شود.»او معتقد است، مردم اگر نتیجه اجرای یک طرح را در کوچه و محله خود لمس کنند داوطلبانه در اجرای چنین طرح‌هایی مشارکت می‌کنند. بانوان محله راه‌آهن و کوچه مقدسی از همان ابتدا مشارکت مؤثری در اجرای طرح کاپ داشتند. «شهربانو شیخیان» یکی از این بانوان است که خود و خانواده را موظف کرده، رأس ساعت 9 زبالهها را بیرون از خانه قرار دهند. او میگوید: «اگر همه مردم این نکته را رعایت کنند، دیگر در هر ساعتی شاهد انباشته شدن زباله‌های رهاشده در معابر شهری نخواهیم بود.
ما در 2 ماه اخیر به چشم دیده‌ایم که اجرای طرح کاپ چه تأثیر مثبتی در کیفیت زندگی شهروندان، برخورداری اهالی از محیط زندگی سالم و به دور از هر‌گونه آلودگی داشته است.» درست است بخش قابل توجهی از مشارکت‌کنندگان در اجرای طرح کاپ منطقه 11 را پدر و مادرها تشکیل می‌دهند، اما در این میان نمی‌توان بر سهم کودکان و نوجوانان محله چشم بست. «سینا دلیلی» یکی از آن داوطلب‌های فعال در منطقه 11 است که به قول دبیر شورایاری محله راه‌آهن، پای ثابت کاپ در محله بوده و است و برای مشارکت مردم خیلی تلاش کرده است. او میگوید: «عاشق کار داوطلبانه‌ام و دوست دارم محله‌ام پاک و پاکیزه باشد.» از روزی که طرح کاپ در محله شروع شده او هر شب ساعت 9 در کوچه مقدسی حاضر می‌شود و به اهالی یادآور می‌کند که وقت قراردادن زبالهها خارج از خانه است.
از توان مردم بهره بردیم
معاون خدمات شهری و محیط‌زیست شهردار منطقه 11 هم با قدردانی از مشارکت اهالی کوچه مقدسی در اجرای طرح کاپ میگوید: «طرح کاپ به‌صورت داوطلبانه و بدون برخورداری از امکانات در اختیار منطقه‌های پایلوت، در منطقه 11 شروع شده و با نتایج دلگرم‌کننده‌ای هم همراه بوده است. تلاش می‌کنیم این طرح را تا زمستان امسال در ناحیه 4 منطقه 11 و تا پایان سال در کل منطقه تعمیم دهیم.» «کوروش خرد» میگوید: «تجربه ثابت کرده است که وقتی امور به مردم سپرده می‌شود نتایج مطلوب‌تری حاصل می‌شود. پیش بردن اهداف و برنامه‌های شهرداری در قالب پروژه‌های محلی و جلب مشارکت مردم سرعت اجرای پروژه‌ها و طرح‌ها را دوچندان می‌کند.»
در همینه زمینه :