حضور دریابندری در‌فیلم هدیه آسمانی بود

ناهید رضایی که تجربه‌های مختلفی در عرصه سینمای داستانی به‌عنوان فیلمنامه‌نویس، منشی صحنه، دستیار کارگردان و تدوینگر داشته است، هم‌اکنون 2مستند «پیرمرد و دریا» و «لیلا» را در گروه سینمایی هنروتجربه در حال اکران دارد. رضایی در «پیرمرد و دریا» با بهره‌گیری از حضور مجموعه‌ای از بزرگان عرصه ترجمه، به تاریخچه ترجمه در ایران پرداخته و در «لیلا» کاراکتر لیلا حکیم‌الهی و زندگینامه او را برای مخاطب تشریح کرده است.

او در گفت‌وگویی با سایت هنروتجربه درباره مسائل مختلفی ازجمله انتخاب مترجمان گفته است: «خیلی‌ها بودند که در شروع کار به آنها فکر کرده بودم و دلم می‌خواست در این فیلم باشند. کسانی مانند عبدالله کوثری، خشایار دیهیمی، حسن کامشاد، لیلی گلستان، گلی امامی، احمد اخوت، نسیم خاکسار و حتی زنده‌یاد ابوالحسن نجفی – که در شروع این کار در قید حیات بودند و البته کسی را نمی‌پذیرفتند- اما براساس انتخابی که برای روایت این مستند کرده بودم، به وجه تاریخی و تأثیرات اجتماعی ترجمه متمایل شدم.

 برای همین هم از افرادی مانند کامران فانی و علی صلح‌جو در فیلم بهره بردم. آقای فانی بیشتر از آنکه مترجم باشد کتاب‌شناس و آشنا با سیر تحولات ترجمه است و آقای صلح‌جو نیز نظراتش برایم مهم‌تر از ترجمه‌هایش بود. 

در راستای روایتی که برای فیلمم انتخاب کرده بودم، در مصاحبه با آقای منوچهر انور از ایشان خواستم فقط درباره دوره انتشارات فرانکلین صحبت کند. البته ایشان حرف‌های گفتنی جذاب بسیاری داشت اما من فقط آن بخش از خاطراتش را برای فیلم نیاز داشتم.‌ ای کاش خانم گلی امامی هم در این بخش حضورش را از ما دریغ نمی‌کرد.

اهمیت حضور آقایان تقی‌زاده و دریابندری در فیلم نیز با وجود علاقه شخصی که به ایشان دارم، به‌دلیل روایت دوره مهم شروع ترجمه‌ها در شرکت نفت آبادان بوده است. البته اگر آقای صفدری هم زنده بودند این سه نفر با هم مثلث جذابی را شکل می‌دادند. بنابراین حضور مترجمانی که در فیلم می‌بینیم، فقط به‌خاطر مترجم بودن‌شان نبوده است، بلکه هر یک از این افراد در حوزه خاصی که مورد نظر من بود حرف‌هایی برای گفتن داشتند. همانطور که حضور محمدرضا جعفری برای اشاره به دوران کتاب‌های طلایی ضروری بود، حضور پدرشان عبدالرحیم جعفری نیز برای ایجاد فضایی که به‌وجود انتشارات امیرکبیر انجامید، اهمیت داشت.»

رضایی درباره تأثیر حضور نجف دریابندری هم اشاره داشته است:« ستایش من نسبت به ایشان کاملا در فیلم عیان است. در هر فیلمی اتفاقاتی می‌افتد که گویا هدیه‌ای آسمانی است. در فیلم «پیرمرد و دریا» این هدیه برای من روزی بود که آقای دریابندری همان چند کلام کوتاه را راجع به دوره‌ آبادان صحبت کرد. اعتراف می‌کنم که همنشینی با بسیاری از شخصیت‌های فیلم مرا به وجد می‌آورد و گاهی آرزو می‌کردم این فیلم با همه سختی‌هایش هیچ وقت تمام نشود و من بتوانم به بهانه آن تا همیشه سراغ این آدم‌های نازنین روزگار بروم، پای حرف‌های‌شان بنشینم و از دانش و اندیشه‌های‌شان حظ ببرم.»