روزهای التهاب و انتظار دلار

افزایش 400تومانی قیمت فروش نقدی هر دلار آمریکا دست‌کم تا ساعت 17دیروز همه را در شوک فرو برده و کارشناسان، رشد تا 10درصدی قیمت دلار آمریکا در یک روز را غیرمنطقی و غیرقابل دوام ارزیابی کردند. با ‌شدت گرفتن نوسان قیمت ارز در بازار آزاد ارزی ایران جبار کوچکی‌زاده، یکی از نمایندگان مجلس از تصمیم بیش از 100نماینده مجلس برای سؤال از رئیس‌جمهور خبر داده و حسام‌الدین آشنا، مشاور حسن روحانی، رئیس‌جمهور در روزی که همه دولتمردان و مقامات ارزی بانک مرکزی سکوت کرده بودند، نوشت: ارز ارزان می‌شود اما نه با مماشات با محتکران جسوراسکناس و قاچاقچیان قهار اربیل و استانبول. اشاره این مقام نزدیک به رئیس‌جمهور به شکل‌گیری پدیده قاچاق فیزیکی ارز از ایران به بازار ترکیه و اقلیم کردستان عراق و تلاش گسترده برخی برای تبدیل دارایی‌های خود به ارزهای خارجی است.

به گزارش همشهری، ثبت رکوردهای تازه ارزهای خارجی در ایران این سؤال را به همراه داشته که آیا بانک مرکزی باید برای پایین آوردن قیمت ارز سیاست عرضه بیشتر را دنبال کند تا به‌صورت مصنوعی التهاب قیمت‌ها فروکش کند؟ رصد رفتار ارزی بانک مرکزی در دولت حسن روحانی نشان می‌دهد که سیاستگذار ارزی در روزهای پرالتهاب بازار هرگز در دام عرضه برای پوشش تقاضای سفته‌بازی گرفتار نشده ولیکن این روزها فشار و انتقاد از بانک مرکزی به اوج رسیده است. سامانه سنا دیروز میانگین قیمت فروش هر دلار آمریکا تا ساعت 17را 4941تومان و هر یورو را 6110تومان اعلام کرد؛ درحالی‌که در بازار آزاد قیمت فروش نقدی هر دلار آمریکا به 5545تومان و هر یورو به 6550تومان رسیده بود.



بانک مرکزی ارزان فروشی نکند

سید کمال سید‌علی، معاون اسبق ارزی بانک مرکزی با اشاره به شتاب نرخ ارز در روز گذشته به همشهری می‌گوید: سرعت رشد قیمت ارز در بازار آزاد منطقی نبوده و به‌نظر ناشی از تقاضای کاذب است و حتی اگر بانک مرکزی هم هیچ ارزی به بازار تزریق نکرده باشد، این میزان افزایش نرخ ارز مفهوم نداشت و به‌نظر می‌رسد که بیشتر جو روانی و تقاضای سفته‌بازی ناشی از نوسان قیمت‌ها بر بازار حاکم شده است. وی افزایش نرخ ارز در یک روند بلندمدت را قابل دفاع می‌داند و می‌گوید: واقعیت این است که بخشی از تقاضای فیزیکی برای اسکناس ارزی ناشی از تقاضاهای شکل گرفته به‌دلیل افزایش روانی قیمت‌هاست و باید بانک مرکزی همچنان سیاست مدیریت تقاضای ارز را متناسب با منابع ارزی دنبال کند و هرگز سیاست تزریق ارز با قیمت پایین‌تر را در پیش نگیرد. وی پیشنهاد می‌کند بانک مرکزی برای تأمین نیاز فیزیکی ارز برای مسافرت و یا خدمات را از طریق اتاق مبادلات ارزی و در گیت‌های فرودگاهی در پیش بگیرد چرا که تزریق ارز از طریق صرافی‌ها به‌دلیل اختلاف قیمت ارز باعث تشدید سفته‌بازی شده و برخی با وارد شدن به بازار ارز درصدد خرید ارز با قیمت پایین‌تر از صرافی‌ها و فروش آن به دیگران هستند و برخی هم نگران از نوسان قیمت‌ها به تبدیل پس‌اندازشان به ارزهای خارجی اقدام می‌کنند.

معاون اسبق ارزی بانک مرکزی فشار به بانک مرکزی برای تزریق بیشتر ارز جهت پایین آوردن قیمت‌ها را قابل دفاع نمی‌داند و می‌گوید: تزریق ارز تنها به جو روانی حاکم می‌افزاید و عملا یک فراخوان عمومی برای خرید ارز خواهد بود و بهتر است بانک مرکزی به تقاضای واقعی ارزهای مسافرتی پاسخ دهد و به هیچ عنوان نباید ارز با قیمت پایین‌تر در اتاق مبادلات ارزی به فروش برسد. سیدعلی درخصوص دلیل متوقف شدن عرضه ارز مبادله‌ای به دانشجویان هم اظهار کرد: این تصمیم بانک مرکزی منطقی است چرا که وقتی قیمت ارز دچار پرش می‌شود، برخی که قبلا نیازی به ارز نداشتند با هدف کسب درآمد از شکاف قیمتی دوباره متقاضی ارز می‌شوند؛ درحالی‌که در شرایط عادی بازار چنین تقاضایی وجود نداشت. این کارشناس ارزی با اشاره به نقش دولت در ایجاد ثبات اقتصادی و ارزی درباره تصمیم احتمالی رئیس‌جمهور آمریکا درباره برجام و اثر آن بر نرخ ارز گفت: همیشه اثر خبرها زودتر از اتفاق در بازارها نمایان می‌شود و پیش‌بینی می‌شود که حتی پس از اعلام موضع دونالد ترامپ قیمت ارز روندی معکوس پیدا کند و در این شرایط اولویت نخست دولت و بانک مرکزی باید ادامه سیاست ثبات ارزی باشد.



چشم‌انداز قیمت ارز و بازی ترامپی

احمد حاتمی یزد، مدیرعامل اسبق بانک صادرات و کارشناس ارشد اقتصادی هم با اشاره به تقاضای ارزی در ایران اظهار کرد: تقاضای ارزی برای خرید کالاهای خارجی و نیازهای خدماتی بیش از 70درصد از سبد تقاضای ارزی ایران را شکل می‌دهد که از طریق بانک‌ها و کانال‌های رسمی صورت می‌گیرد و کاملا قابل نظارت و کنترل است. وی با اشاره به نیاز ارزی برای  واردات کالای قاچاق تأکید کرد: قاچاقچیان کالا نیاز ارزی‌شان را از طریق صرافی‌ها با قیمت بالاتر تأمین می‌کنند اما تقاضای دیگر ارزی به تبدیل دارایی‌ها از سوی برخی افراد به‌دلیل احساس ناامنی شکل می‌گیرد که بیشتر ماهیت فرار سرمایه‌ها را دارد. حاتمی یزد با بیان اینکه جمع تقاضای ارزی ایران حتی به میزان درآمد ارزی کشور هم نیست و افزایش نرخ ارز هیچ دلیل اقتصادی ندارد می‌گوید  از زمانی که ترامپ اعلام کرد ممکن است از برجام خارج شود، برخی سرمایه‌داران در کشور فکر کردند مانند زمانی که تحت فشارهای شدید قبل برجام بودیم باید ثروتشان را به ارز تبدیل کنند و به خارج از کشور ببرند. البته این افراد تعدادشان کم اما پولشان زیاد است. این کارشناس ارشد اقتصادی فشار به دولت و بانک مرکزی برای پوشش دادن به تقاضای ارزی کسانی که درصدد تبدیل دارایی‌های خود به ارز خارجی هستند را مورد انتقاد قرار داد و افزود: بهتر است که دولت همه پس انداز ارزی خود را در اختیار آنها نگذارد زیرا پس از مدتی آنهایی که در کشور می‌مانند، بیشترین فشار را باید تحمل کنند. وی خاطرنشان کرد: ما نباید به کسانی که نسبت به هموطنانشان بی‌مهر هستند خیلی باج دهیم زیرا اینها بودند که نرخ ارز را در چندماه گذشته بالا بردند وبه تبع آنها گروه سوم یا همان سفته بازان هم در داخل ارز می‌خرند برای اینکه گران شود و بفروشند.



مردم با دولت همراهی کنند

حاتمی یزد تصریح کرد: اگر ما حس وطن پرستی قوی‌ای داشتیم حتما برعلیه کسانی که می‌خواهند ثروتشان را از کشور خارج کنند موجی راه می‌انداختیم تا همه ارز را خارج نکنند اما متأسفانه بخش اعظم این جو در اختیار همین قشر است که به راحتی می‌توانند فضایی حاکم کنند تا با متقاعد کردن باقی جامعه به آنها بقبولانند که دولت بد عمل می‌کند و تا جایی که ما دچار بی‌ثباتی اقتصادی هستیم بانک مرکزی نمی‌تواند نظارتی داشته باشد.

این کارشناس اقتصادی در عین حال تأکید دارد که این ناامنی را ترامپ ایجاد کرده است و با تعیین ضرب‌الاجل 20اردیبهشت برای خروج از برجام، قطعا بازی ارز و دلار ادامه خواهد داشت و نرخ ارز هم افزایش بیشتری می‌یابد. البته رئیس‌جمهور آمریکا شخص بی‌ثباتی است و ممکن است از برجام خارج نشود اما تصمیم دارد تا اقتصاد ما را به‌هم بریزد و وقتی که ناامنی باقی بماند نوسان ارز هم به قوت خودش خواهد ماند.



دانشجویان ارز مبادله‌ای نمی‌گیرند

تازه‌ترین خبر اینکه بانک مرکزی با هدف کاهش فهرست خدمات و کالاهای مشمول ارز مبادله‌ای و اجرای برنامه یکسان‌سازی‌ نرخ ارز، به تازگی تخصیص ارز به دانشجویان آزاد در خارج از کشور را از فهرست دریافت‌کنندگان ارز رسمی حذف کرده است. به گزارش ایرنا براساس بخشنامه 28اسفندماه بانک مرکزی تخصیص ارز مبادله‌ای به امور دانشجویی، فروش، انتقال یا پرداخت ارز دانشجویان بورسیه با ارائه درخواست وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت درمان و آموزش پزشکی با امضای ذی حساب یا مدیر امور مالی و معاونان مربوطه هر یک از وزارتخانه‌ها به نرخ رسمی همچنان مانعی ندارد و ادامه می‌یابد.



با این تصمیم فروش و انتقال ارز به قیمت آزاد بابت شهریه دانشجویان آزاد خارج از کشور از مقطع فوق لیسانس به بالا با ارائه درخواست متقاضی در مقابل تأیید وزارتخانه ذی‌ربط مبنی بر شاغل به تحصیل بودن دانشجو در خارج و ارائه صورتحساب دانشگاه مربوطه به میزان مبلغ مندرج در آن و حداکثر در سقف 15هزار دلار در سال در وجه مؤسسه یا دانشگاه ذی‌ربط با اعلام کتبی متقاضی مبنی بر صحت هزینه انتقال یافته به نرخ آزاد و تنها از طریق بانک‌های عامل تجارت و سامان بلامانع است.براساس این بخشنامه، فروش، انتقال یا پرداخت ارز با نرخ آزاد بابت هزینه‌های اقامت دانشجویان آزاد به میزان حداکثر ماهانه هزار دلار برای هر نفر و برای هر عضو خانواده ماهانه حداکثر 500دلار و تنها از طریق بانک‌های عامل منتخب سامان و تجارت بلامانع است.

رئیس مجلس شورای اسلامی هم از مأموریت کمیسیون اقتصادی مجلس و جلسه با وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی برای رسیدگی به نوسانات ارزی خبر داد. به گزارش خانه ملت، علی لاریجانی دیروز در صحن علنی مجلس اظهار کرد: کمیسیون اقتصادی مجلس دوشنبه هفته جاری نشستی را با وزیر اقتصاد و رئیس‌کل بانک مرکزی برگزار خواهد کرد. همزمان با افزایش بی‌سابقه قیمت ارزهای خارجی در بازار آزاد ارز ایران برخی شرکت‌های عرضه‌کننده کالای خارجی سیاست فروش محصولات خود را تغییر داده‌اند و نگران آینده هستند. یکی از فعالان اقتصادی و مدیر یکی از شرکت‌های ایرانی عرضه‌کننده کالاهای خارجی در گفت‌وگو با همشهری اظهار کرد: به‌دلیل نوسان شدید قیمت‌ها تا اطلاع ثانوی و بازگشت آرامش ارزی به بازار عرضه محصولات به‌صورت فروش نقدی صورت می‌گیرد. فعال اقتصادی دیگری هم خبر داد که سیاست فروش کالا تنها براساس یورو انجام خواهد شد و فروش کالا به‌صورت ریالی متوقف شده است. وی تأکید کرد برخی شرکت‌های اروپایی به‌ویژه آلمان از همکاری با شرکت‌های ایرانی در قالب گشایش اعتبار اسنادی خودداری می‌کنند و تنها به فروش کالا در قالب ارز حواله‌ای حاضر به همکاری هستند.




   سکه از دلار هم سبقت گرفت

بازار سکه و طلا هم دیروز تحت‌تأثیر جو روانی قیمت ارز با حباب قیمت‌ها مواجه شد؛ به‌گونه‌ای که هر سکه طرح جدید بهار آزادی حدود 8درصد رشد قیمت را تجربه کرد و با 137هزار تومان افزایش یک میلیون و 920هزار تومان به‌صورت عمده دادوستد شد و هر سکه بهار آزادی طرح قدیم هم با 60هزار تومان افزایش یک میلیون و 800هزار تومان خرید و فروش شد. رئیس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر از افزایش قیمت بیش از 100هزار تومانی قیمت سکه، متأثر از افزایش قیمت ارز طی روزهای اخیر خبر داد. محمد کشتی‌آرای افزود: از آنجا که قیمت سکه متأثر از قیمت ارز و قیمت‌های جهانی است، اما این بار با توجه به تعطیلی بازار و اقتصاد جهانی در 2روز اخیر، به‌دلیل افزایش قیمت ارز، با رشد بیش از 100هزار تومانی قیمت سکه مواجه هستیم.کشتی آرای درباره پیش‌بینی خود از آینده بازار سکه، اظهار داشت: به اعتقاد من به‌دلیل نوسان و افزایش لحظه‌ای قیمت سکه، هم‌اکنون نمی‌توان پیش‌بینی درباره این بازار ارائه کرد.