رشتی ایتالیایی ‎شده

این نقد نیست، بلکه یک جستار به معنی دقیق کلمه است. جستاری در بهمن محصص، نه صرفا به‌عنوان یک نقاش، به‌عنوان یک دوست نقاش. آل‎احمد که فارسی را چنان می‎نوشت که می‎توانست به قول روزنامه‎نگاران آن زمان، طرف را «دراز» کند، این بار با لطافتی که از شخصیت زمخت او بعید است درباره دوست خود و آثار دوست خود نوشته است. اجازه دهید بار دیگر تأکید کنیم که این نقد نیست و گامی فراتر گذاشته و بگوییم حتی جستار، به آن معنی امروزی هم نیست، بلکه نوشتاری برای یادآوری دوستی‎ها و تلاش برای ادراک این هنرمند پیچیده است. این نوشته را از نوشته‎های مهم دهه 40 می‌دانیم، زیرا تصویری که آل‎احمد از محصص می‎سازد، دقیقا همان تصویری است که در مستند «فی فی از خوشحالی زوزه می‎کشد» به کارگردانی میترا فراهانی می‎بینیم. آل‎احمد در این یادآوری و مرور آثار، به فهمی عمیق و دقیق از محصص نایل می‎شود. شیوه‎ای که اگر آل‎احمد برای دشمنان خود هم به‌کار می‎برد، حاصل «نقد» و تعریفی تازه از نقد که می‎توان آن را کوششی نوشتاری در فهم آثار دانست. همان‎طور که حاصل گفت‌وگوی بهمن محصص با نوشتار جلال آل‎احمد، طرحی‎هایی برای کتاب «نون والقلم» اوست که نمونه‎هایی از آن را می‎بینید.