جاسوسی در کاتالونیا

آرش نهاوندی_روزنامه نگار

 اسنادی به‌تازگی منتشر شده که ثابت می‌کند «جورج اورول» و همسرش «ایلین اورول» در زمان حضور در جبهه‌های جنگ داخلی اسپانیا تحت نظر جاسوسان شوروی بودند. این نظارت روی آنان به‌ویژه در زمان درگیری داخلی گروه‌های جمهوریخواه در شهر بارسلونا تشدید شده بود. جاسوسان روس بر این باور بودند که «جورج اورول» و همسرش یا با تروتکیست‌ها یا آنارشیست‌ها یا عوامل اطلاعاتی دولت ویشی فرانسه همکاری می‌کنند. به نوشته گاردین، همه جریانات حاضر در جبهه جمهوریخواهان ازجمله کمونیست‌ها و آنارشیست‌ها در زمان جنگ داخلی اسپانیا دشمنی مشترک داشتند؛ این دشمن کسی نبود جز «ژنرال فرانکو» که در فکر تاسیس رژیم فاشیستی در اسپانیا بود. با این حال دشمن مشترک باعث نمی‌شد که کمونیست‌ها و آنارشیست‌ها در جریان درگیری خود با سایر جریانات جمهوریخواه از فکر حضور عناصر نفوذی در صفوف جمهوریخواهان غافل شوند. درواقع جاسوسان این نیروها، نگاهی پارانویایی نسبت به برخی از عناصر خودی در سایر جریانات داشتند.
اکنون شواهد جدیدی به‌دست آمده که این مدعا را تأیید می‌کند. براساس مطالب مندرج در این اسناد، یکی از مشهور‌ترین مبارزان بین‌المللی حاضر، در صفوف جمهوریخواهان تحت نظارت و جاسوسی مأموران شوروی قرار داشته است که او کسی نبوده جز «جورج اورول».
جورج اورول که بسیاری از صاحب‌نظران دنیای ادب و تاریخ، کتاب «درود بر کاتالونیا»ی(1938) وی را ازجمله روایت‌های دست اول از جنگ‌های داخلی اسپانیا می‌دانند، همراه همسرش در زمان نبرد در جبهه جمهوریخواهان در شهر بارسلونا در ‌ماه مه سال1937 زیر ذره‌بین جاسوسان کمونیست قرار داشتند. اسناد درباره اقدامات این زوج در زمان جنگ‌های داخلی اسپانیا مستقیم به مسکو گزارش می‌شد. این اسناد در سال‌های پس از جنگ داخلی در مسکو آرشیو شدند. این اسناد توسط «ژیل ترمله» در زمان تحقیقاتی که برای نگارش کتاب «جوخه‌های بین‌المللی: فاشیسم، آزادی و جنگ داخلی اسپانیا» انجام می‌داد، کشف شدند. «ژیل ترمله» به تفصیل به اسناد جاسوسی از اورول در این کتاب اشاره کرده است. کتاب«جوخه‌های بین‌المللی: فاشیسم، آزادی و جنگ داخلی اسپانیا» توسط انتشارات بلومزبری در 15اکتبر (24مهر) انتشار یافته است. ژیل ترمله در گفت‌وگو با «آبزرور» می‌گوید: این اسناد دیدگاه جورج اورول را که در کتاب‌های «درود بر کاتالونیا» و سپس در «قلعه حیوانات» و «1984» نسبت به استالین منعکس شده تقویت می‌کند. بر مبنای این دیدگاه جورج اورول معتقد بود که استالین در حال تبدیل کمونیسم از یک ایده‌آل اجتماعی و سیاسی به یک حکومت استبدادی خودکامه تحت رهبری فردی است. جورج اورول یکی از 35هزار کمال‌گرای (ایده‌آلیست) بین‌المللی بود که از 80 کشور در جنگ داخلی اسپانیا به نفع حکومت دمکراتیک اسپانیا در حال مبارزه با شورشیان نظامی تحت فرمان ژنرال فرانکو بودند. در‌ ماه مه 1937 در‌گیری خونینی میان نیروهای جمهوریخواه و اعضای گروه «پوم» که از گروه‌هایی بودند که در صفوف جمهوریخواهان در برابر نیروهای فاشیست مبارزه می‌کردند، رخ داد. اعضای گروه آنارشیست پوم به‌دلیل افزایش اختلافات خود با سایر جریانات جمهوریخواه به این نتیجه رسیده بودند که شورش خونین علیه دیگر جریانات جمهوریخواه برای حذف این جریانات همان قدر اهمیت دارد که مبارزه با نیروهای ژنرال فرانکو. اورول در کتاب «درود بر کاتالونیا» جو حاکم بر بارسلونا در زمان این درگیری داخلی را جوی مملو از سوءظن، نفرت، سانسور مطبوعات، صفوف طولانی مردم برای دریافت لقمه‌ای غذا و وجود گروه‌های زیادی از مردان مسلح در سطح شهر توصیف می‌کند. در اسناد پیدا شده در آرشیو مسکو مشخص شده که گروه مبارزان انگلیسی در جنگ داخلی اسپانیا که جورج اورول هم عضو آن بود، از سوء‌ظن‌های پارانویایی جاسوس‌های روسی در امان نمانده بودند. بر مبنای این اسناد، جاسوسان روسی، اورول و همسرش و همراهانشان را نیز در زمره گروه‌هایی قرار داده بودند که احتمال همکاری‌شان هم با تروتکیست‌های مخالف استالین و نیز با آنارشیست‌ها و هم با جاسوسان فرانسوی که برای موسولینی و گشتاپو کار می‌کردند، می‌رفت.