رسانهها زیرذرهبین امنیتیهای آمریکا
وزارت امنیت داخلی آمریکا بهدنبال ایجاد یک پایگاه بزرگ اطلاعاتی جامع از جزئیات فعالیت رسانهها و روزنامهنگاران داخلی و خارجی است
تصمیم وزارت امنیت داخلی آمریکا برای جمعآوری اطلاعات روزنامهنگاران، وبلاگنویسان و چهرههای سرشناس رسانهای باعث نگرانی فعالان مدنی و رسانههای این کشور شده است.
برنامه این نهاد امنیتی در دولت آمریکا پس از آن خبرساز شد که وبسایت بلومبرگ در گزارشی خبر داد دولت آمریکا پروژه رصد رسانهها را به مناقصه گذاشته است. این پروژه شامل ایجاد یک پایگاه اطلاعاتی جامع آنلاین برای ذخیره و جستوجوی اطلاعات کامل روزنامهنگاران و وبلاگنویسان تأثیرگذار در فضای رسانهای آمریکا همراه با حوزهکاری، آدرس و شماره تلفن و همچنین رصد بیش از 290هزار منبع خبری چاپی، آنلاین، رادیویی و تلویزیونی از 100زبان در کشورهای مختلف دنیا و ترجمه آنها به زبان انگلیسی است.
پس از انتشار این خبر و واکنشها به آن در فضای رسانهای آمریکا، وزارت امنیت داخلی این کشور تلاش کرد ایجاد این پایگاه اطلاعاتی را اقدامی عادی معرفی و از طرح خود دفاع کند. تیلور هولتون، سخنگوی این وزارتخانه در پستی توییتری نوشت: «با وجود آنچه که برخی خبرنگاران میگویند، این طرح چیزی بیش از رصد معمولی رویدادهای منتشر شده در رسانهها نیست. هرچیزی بیش از این گفته شود، دامن زدن به تئوری توطئه است.»
سخنگوی وزارت امنیت داخلی آمریکا از ارائه توضیحات بیشتر به رسانههای آمریکایی خودداری کرده است اما با بررسی اسناد 6صفحهای مناقصه روی وبسایت این وزارتخانه، میتوان به این نتیجه رسید که پروژه مدنظر این نهاد امنیتی، یک پروژه بزرگ و حسابشده است. براساس این اسناد، شرکت پیمانکار باید در 6حوزه خدمات نظارتی بر رسانهها را بهصورت آنلاین در اختیار وزارت امنیت داخلی آمریکا و افرادی که از سوی این نهاد مشخص میشوند قرار دهد. پلتفورم ایجاد شده باید توانایی رصد 290هزار منبع داخلی و خارجی خبری و ترجمه همزمان آنها را داشته باشد. بر رسانههای عربی، چینی و روسی تأکید بیشتری شده است. اطلاعات رصد شده باید همچنین بهصورت «زنده» براساس کلیدواژهای مشخص، علاوه بر خبرهای منتشر شده، پستهای شبکههای اجتماعی و کامنتها را هم در بر بگیرد. این اطلاعات باید براساس فیلترهای مختلف ازجمله فیلترهای موضوعی، جغرافیایی، زبانی و ضریب نفوذ امکان محدود شدن داشته باشند. اطلاعات پایگاه اطلاعاتی باید علاوه بر یک پلتفورم آنلاین، براساس سطح دسترسیهای مختلف در قالب یک اپلیکیشن رمزگذاری شده موبایل و همچنین در قالب ایمیل ارائه شوند. تهیه فهرست از روزنامهنگاران، وبلاگنویسان و چهرههای رسانهای براساس حوزه فعالیت موضوعی و جغرافیایی و اطلاعات کامل شغلی آنها، افرادی که با آنها تبادل نظر میکنند و همچنین حوزه نفوذ هر یک از افراد بخش دیگری از پایگاه اطلاعاتی مدنظر وزارت امنیت داخلی آمریکاست. به متقاضیان یک هفته فرصت داده شده تا فهرست تواناییهایشان را به این وزارتخانه ارسال کنند.
نظارت بر رسانهها؛ ترامپ در مقابل روزنامهنگاران
وزارت امنیت داخلی طرح مذکور را برای حفظ امنیت آمریکا و همچنین حفاظت از «زیرساختهای سایبری» این کشور ضروری دانسته است؛ موضوعی که باعث شده بار دیگر نگاهها را به سمت دعوای میان روسیه و آمریکا بر سر تلاش مسکو برای دخالت در انتخابات ریاستجمهوری سال 2016ببرد. با این حال، خبر تصمیم مسئولان امنیتی دولت آمریکا برای افزایش نظارت بر عملکرد رسانهها و روزنامهنگاران در حالی منتشر میشود که دونالد ترامپ طی 15ماه حضورش در کاخ سفید رابطه خوبی با فعالان رسانهای نداشته است. بنابراین بسیاری این اقدام را تلاشی برای محدود کردن دامنه نفوذ و تأثیر رسانهها در جامعه و کنترل افراد مؤثر در فضای رسانهای این کشور میدانند. ترامپ بارها در طول مبارزات انتخاباتیاش رسانههای جریان اصلی را رسانههای منتشرکننده «خبر جعلی» معرفی کرد و در نشستهای مختلف با روزنامهنگاران آنها را با تندترین الفاظ مورد خطاب قرار داد. او سال گذشته حتی طی سخنانی بیسابقه، روزنامهنگاران را «دشمن مردم» خطاب کرد و عملکرد آنها را بهخاطر زیرسؤالبردن اقدامات دولتش مورد انتقاد قرار داد. تلاش برای افزایش کنترل و نظارت بر روزنامهنگاران پیش از این هم سابقه داشته است. سال گذشته، جیم لوکاس، نماینده جمهوریخواه کنگره پیشنهادصدور مجوز فعالیت برای روزنامهنگاران را مطرح کرد که در مجلس رأی نیاورد. او دیروز ضمن اعلام حمایت از طرح وزارت امنیت داخلی آمریکا گفت که باید راهی برای نظارت بر فعالیت روزنامهنگاران پیدا کرد. تلاشهای اخیر، خاطره جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا از شهروندان آمریکایی را در دوران ریاستجمهوری باراک اوباما و افشای آن از سوی ادوارد اسنودن زنده کرده است. درصورت نهایی شدن طرح مدنظر دولت آمریکا، تقابل میان دونالد ترامپ و رسانههای آمریکایی وارد مرحلهای تازه خواهد شد.
پیش از آنکه دیر شود، ترامپ را مهار کنید
مادلین آلبرایت، وزیر خارجه آمریکا در دوره ریاستجمهوری بیل کلینتون دیروز در یادداشتی که در روزنامه نیویورکتایمز منتشر شد، ضمن هشدار درباره گسترش زمینههای رشد فاشیسم در جهان، این وضعیت را طی سالهای بعد از جنگ جهانی دوم بیسابقه توصیف کرده و حضور دونالد ترامپ در قدرت را عامل مؤثر در آن دانسته است. آلبرایت در این یادداشت نوشته است:
73سال قبل ایتالیاییها جسد دیکتاتور سابق این کشور یعنی بنیتو موسولینی را نزدیک یک پمپ بنزین آویزان کردند. 2روز بعد، آدولف هیتلر در پناهگاه مستحکم خود که زیر خیابانهای برلین ساخته شده بود، خودکشی کرد. آن زمان بهنظر میرسید با مرگ این دو، فاشیسم هم مرده است. بازماندگان جنگ جهانی دوم، سازمان ملل را بنیان نهادند؛ سالهای بعد دیوار برلین فروپاشید و سپس در مناطق مختلف جهان، دیوار دیکتاتوریها و حکومتهای استبدادی یکی پس از دیگری ترک برداشت. امروز اما بار دیگر طوفان فاشیسم از راه رسیده و تهدید ناشی از آن، جدیتر از هر زمان دیگری بعد از جنگ جهانی دوم است. قدرت گرفتن احزاب اقتدارگرا در مجارستان، فیلیپین، لهستان و ترکیه نشانهای از این وضعیت است. گروههای خشمگین مخالف ایده اروپای واحد در بسیاری از کشورهای اروپایی و غربی هواداران زیادی پیدا کردهاند. در آلمان آنها حتی در ساختار قدرت وارد شدهاند. در ونزوئلا، یک حاکم مستبد بار دیگر در یک قدمی قدرت قرار دارد و در چین، رئیسجمهور یک ریاست مادامالعمر برای خود دستوپا کرده است. بهار عربی با خیانت چهرههای قدرتطلبی همچون عبدالفتاح السیسی بینتیجه مانده است و در آفریقا فاسدترین سیاستمداران بر مسند قدرت تکیه زدهاند. ریاستجمهوری بیثبات دونالد ترامپ نیز عامل تقویت این آشفتگی شده است. ترامپ با آنچه به زبان آورده و آنچه انجام داده، جایگاه جهانی آمریکا را متزلزل کرده است. ترامپ در زمینههای مختلف از تجارت و محیطزیست گرفته تا دیپلماسی و توافقهای بینالمللی، آمریکا را در موضع ضعف قرار داده است. رهبران دیکتاتور جهان از سخنان ترامپ برای توجیه اقداماتشان استفاده میکنند. در زمینه سیاست خارجی، موضع او در قبال کرهشمالی هر لحظه تغییر میکند و تلاش دارد آمریکا را از توافق هستهای با ایران خارج کند؛ توافقی که به امنیت جهانی کمک کرده و خروج آمریکا از آن مایه بیاعتباری آمریکا خواهد بود. در داخل او نظام انتخاباتی را با چالش جدی مواجه کرده و بارها به اقلیتها، دادگاهها و رسانهها حمله کرده است؛ رسانههایی که فعالیتشان برای تضمین آزادی در جامعه ضروری است. ترامپ به اقداماتی دست میزند که احتمالا بعد از این، مهار آنها از عهده هیچکس برنمیآید.