تغییر کاربری املاک محدوده بازار تجریش چهره این محله را تغییر داده است
هر که آمد عمارت نو ساخت
زهرا کریمی
اینجا میدان تجریش است؛ میدانی که سر به هر سو بچرخانی نوستالژی‌های محلی را می‌بینید. رودخانه مقصودبیک، خیابان پرچنار ولی‌عصر(عج)، امامزاده صالح(ع)، خیابان دربند و بازار قدیمی تجریش. اما هرچه می‌گذرد و ساخت‌وسازها در این محدوده منطقه بیشتر می‌شود دیگر مجالی برای هویت قدیم باقی نمی‌ماند. ساخت مراکز تجاری مدرن و بزرگ مانند تندیس، قائم و ارگ و سایر برج‌های مسکونی همه مزید بر علت شده‌اند که دیگر به راحتی نمی‌توان کوه‌های دربند و توچال و گلدسته‌های امامزاده صالح(ع) را دید. با اهالی محله درباره اهمیت حفظ هویت قدیمی محله تجریش گفت‌وگو کرده‌ایم.
ضلع جنوب حرم امامزاده صالح(ع) بنای جدید مسجد همت واقع شده است. بین مسجد و حرم فضای خالی وجود دارد که این روزها بهترین جای پارک برای خودروهاست. «غلامحسین شاهدی» از اهالی محله تجریش درباره حفظ هویت محله تجریش می‌گوید: «برای تهیه گزارش از حفظ هویت محله تجریش دیر آمده‌اید. ما، اهالی این محله طی سال‌ها شاهد تغییرات بسیاری بوده‌ایم که دیگر زمان برای اصلاح وجود ندارد. اطراف حرم امامزاده صالح(ع) به دلیل حضور زائران و پاخوری که اینجا دارد برقی در چشم سودجویان شده است. اگر شما توانستید دستفروشان این اطراف را جمع‌آوری کنید آن وقت می‌توانید با این گزارش قدمی در منع ساخت‌وسازهای اطراف بازار هم بردارید.»
چهره تجریش ناهمگون است
هر کجای ضلع جنوب میدان تجریش مقابل امامزاده صالح(ع) که بایستید اسم پاساژ قائم را روی دیوار سیمانی بلند پاساژ مشاهده می‌کنید؛ پاساژی که دیوار به دیوار بازار قدیمی تجریش بنا شده است. «ریحانه ناجی» از زائران پای ثابت امامزاده صالح(ع) است. او می‌گوید: «قبل از اینکه شهرداران سابق نگاه مدرن شدن به خیابان‌های قدیمی تهران و به‌خصوص میدان تجریش بیندازند به راحتی می‌توانستیم از داخل حرم کوه‌ها را ببینیم. اما از وقتی پاساژهای قائم، ارگ و تندیس و ساختمان‌های بلند مسکونی در اطراف این میدان و کوچه‌پسکوچه‌ها ساخته شد دلتنگ محله قدیمی تجریش شده‌ایم. ای کاش هویت محله‌ها برحسب سلیقه افراد دستخوش تغییر نمی‌شد. افسوس دیگر فایده‌ای ندارد و چهره تجریش ناهمگون شده است.»
طرفدار خرید از پاساژها هستیم
دختران جوان از پاساژ قائم به سمت بازار قدیمی تجریش می‌آیند تا روغن کنجد و سیاه دانه تهیه کنند. «مهسا تبار» 19 ساله ساکن زعفرانیه است. او درباره هویت محله تجریش می‌گوید: «من و دوستانم از وقتی که یادمان می‌آید پاساژهای قائم، ارگ و تندیس اینجا وجود داشتند. قبل از آن را یادمان نمی‌آید. ما از طرفداران خرید در مراکز خرید و پاساژها هستیم و چندان اهل خرید از بازارهای سنتی و قدیمی نیستیم. بازارهای قدیمی تنوعی در اجناسشان ندارند. اما اگر پاساژهای جدید مثل قائم کنار بازارهای قدیمی ساخته شوند نیاز همه برطرف می‌شود و می‌توان اقلامی را که در پاساژهای جدید وجود ندارد در بازار قدیمی تهیه کرد.»
هویت محله‌ها در حال فراموشی است
«علی فاتحی» یکی از شاگردان مغازه پلاستیک‌فروشی در بازار قدیمی تجریش می‌گوید: «بازار تجریش به دلیل شلوغی و نامرتبی مغازه‌ها هم زیبایی خاصی دارد و هم برای همه خوشایند نیست و به نوعی موجب سردرگمی می‌شود. همین باعث می‌شود بیشتر مراجعه‌کنندگان خرید از پاساژ قائم را به بازار قدیمی ترجیح بدهند. اما ساخت‌وسازهایی که در حریم امامزاده در حال وقوع است به نوعی دلیل می‌شود تا هویت قدیمی به فراموشی سپرده شود در صورتی که این روزها هویت‌ها نادیده گرفته می‌شود.»
شهرداری با تخلفات ساخت‌وساز قاطعانه برخورد می‌کند
شهرداری ناحیه 7 منطقه یک ضمن شکایت‌هایی که اهالی به موضوع ساخت‌وساز پاساز قائم درباره گذر عمومی داشتند با پیگیری و بررسی پرونده‌های موجود درباره موضوع در جایگاه مسئول پاسخگو شد. «آرش قربانی» شهردارناحیه 7 منطقه یک با شناختی که از ساخت‌وساز پروژه ساختمان پاساژ قائم در ناحیه 7 دارد می‌گوید: «مالک این ملک در مدیریت قبلی شهرداری منطقه یک در سال 1397 ضمن تملک املاک مجاور و براساس مجوز تخریب و تجهیز کارگاه املاک مسکونی موجود اقدام به تخریب بافت فرسوده کرده است. همچنین به علت ناپایداری و احتمال ریزش آوار و پیشگیری از هرگونه حوادث ناگوار احتمالی نسبت به صدور مجوز کمیسیون رفع خطر اقدامات لازم را انجام داده است که متأسفانه ذینفعان در ادامه عملیات ایمن سازی، ساخت‌وساز غیرمجاز انجام داده‌اند و شهرداری با توجه به محدودیت ورود به ملک ضمن دریافت دستور قضایی از مقام دادستانی و با ابلاغ همکاری به ذینفعان به توقف عملیات ساختمانی و تخریب بخش ساخته شده و پلمب مجموعه اقدامات لازم طبق ضوابط دستور داده است.» قربانی افزود: «با توجه به تأکید شهردار منطقه یک و انتظارات شهروندان از مدیریت شهری، شهرداری برخورد با هرگونه ساخت‌وساز بدون پروانه در محدوده در هر مقیاس چه در بازار قائم و چه در نهاد ریاست جمهوری و غیره باشد طبق ضوابط و مقررات در دستور کار خود دارد.»
رسیدگی به بافت فرسوده جدی گرفته شود
نگرانی تعدادی از شهروندان درباره توسعه مجتمع تجاری قائم در میدان تجریش در مجاورت بازار قدیمی تجریش و امامزاده صالح(ع) موجب شد برای پیگیری موضوع همراه شهردار ناحیه 7 منطقه یک و مدیر پاساژ قائم از محدوده بازار قدیمی و داخل و پشت‌بام پاساژ قائم بازدیدی کوتاه داشته باشیم.
«حسن واعظی» مدیر پاساژ قائم با اقداماتی که برای رسیدگی به شکایت‌ها انجام داده است می‌گوید: «املاک اطراف پاساژ فرسوده‌اند و هیچ سابقه تاریخی ندارند و عمر بناها کمتر از 70 سال است. پروانه‌های صادره قبلی قبل از آیین‌نامه‌های نظارت بر ساخت‌وسازها در حریم بافت‌های تاریخی است. ضمن آنکه تأکید کنم این پلاک‌ها تاریخی نیستند.» مدیر پاساژ قائم از شکایت‌ها درباره ناایمنی عملیات و ایجاد خطر برای عابران می‌گوید: «با توجه به ایمن‌سازی بافت‌های فرسوده در محل و جلوگیری از هرگونه خسارت به ساختمان‌های مجاور و همچنین ایجاد ناایمنی برای عابران طی هماهنگی‌های لازم، برای تخریب مجوز گرفته شده و آواربرداری و استحکام‌سازی در محل انجام شده است. با توجه به تخلف پیمانکار مربوطه، مدیریت پاساژ ضمن همکاری با عوامل شهرداری در رفع تخلف، نسبت به پلمب مجموعه اقدام کرده و در حال پیگیری برای دریافت مجوزهای قانونی لازم است.» او درباره ادعای تصرف گذر عمومی می‌گوید: «این گذر اختصاصی ورودی به بازار قائم است و استفاده عام ندارد و از نظر رعایت ضوابط و قوانین به‌طور روشن نیز عنوان شد که در صورت تجمیع پلاک‌ها گذر مشترک به مالکان همان پلاک‌ها با دریافت هزینه واگذار می‌شود. بنابراین اقدامات لازم صورت گرفته و در حال رسیدگی و در مرحله تشریفات قانونی برای واگذاری قانونی است. درباره شایعه‌پراکنی‌ها در فضای مجازی به‌زودی با این افراد برخورد قانونی انجام می‌شود. همچنین در بافت فرسوده محدوده و بازار تجریش متأسفانه چندین آتش‌سوزی صورت گرفته که با توجه به تجهیزات اطفای حریق موجود در بازار قائم نسبت به اطفای آن و جلوگیری از سرایت به املاک مجاور کارهای لازم انجام شد و شایسته است مدیریت شهری با در نظر گرفتن تسهیلات به نوسازی محدوده بپردازد و رسیدگی به بافت فرسوده جدی گرفته شود.»
