گلایه دانشآموزان، دانشجویان و اهالی فرحزاد از نبود کتابخانه در محله
بی خانمانی یار مهربان
حسن حسنزاده
اگرچه در سالهای اخیر نام محله فرحزاد با مشکلات و آسیبهای اجتماعی حاشیه روددره فرحزاد همراه بوده و این معضل به نگرانی اصلی اهالی این محله تبدیل شده اما تأمین امکانات رفاهی، شهری و آموزشی هم از مهمترین خواستههای اهالی فرحزاد از مدیریت شهری و نهادهای مسئول است. زیرا تأمین امکانات آموزشی و فرهنگی مناسب برای جوانان محله، نقش مهمی در مقابله و از میان رفتن آسیبهای اجتماعی موجود در فرحزاد دارد. این میان، دانشآموزان، دانشجویان و اهالی کتابخوان فرحزاد سالهاست با معضل نبود کتابخانه عمومی دست و پنجه نرم میکنند. مسئلهای که با توجه به وجود معابر پلکانی و دسترسی نامناسب بخشهای زیادی از محله به وسایل حملونقل عمومی، دسترسی به کتابخانههای عمومی محلههای دیگر را هم دشوار کرده است. سری به محله فرحزاد زده و در گفتوگو با شورایاران، دانشآموزان و دانشجویان محله ابعاد این مشکل را بررسی کردهایم.
از روزگاری که فرحزاد یکآبادی کوچک و کم جمعیت بود چند دهه میگذرد و فرحزاد طی سالهای اخیر با مهاجرت اقوام مختلف به محلهای پرجمعیت تبدیل شده است. محلهای که در دل بافت فرسوده قرار گرفته و ساکنان آن با انواع مشکلات و محدودیتهایی مثل کمبود امکانات رفاهی، تفریحی، آموزشی و... دست و پنجه نرم میکنند. این میان، یکی از مهمترین نیازها و دغدغههای دانشآموزان، دانشجویان و کتاب دوستان محله فرحزاد، نبود یک کتابخانه عمومی در این محله پرجمعیت است. اگرچه در بوستان 15خرداد فرحزاد یک کتابخانه عمومی برای استفاده دانشآموزان، دانشجویان و اهالی محله وجود داشت اما اکنون چند سالی از تعطیلی آن کتابخانه و سرگردانی دانشجویان و کتابدوستان این محله میگذرد. «مریم سلامت» شورایار محله فرحزاد میگوید: «یک دهه پیش در سوله بوستان 15 خرداد، یک کتابخانه عمومی با بیش از 6 هزار جلد کتاب داشتیم. کتابخانهای نسبتاً مجهز که علاوه بر امانت دادن کتاب، امکاناتی مثل قرائتخانه، اتاق استراحت و... داشت. همچنین به دلیل وجود کتابهای کمکآموزشی، به پاتوق دانشآموزان و دانشجویان محله تبدیل شده بود. اما با تصمیم مسئولان شهرداری، این کتابخانه تعطیل شد و جای خود را به مرکزی برای توانمندسازی و حرفهآموزی داد.» با وجود گذشت چند سال از تعطیلی کتابخانه قدیمی فرحزاد هنوز خبری از تأسیس یک کتابخانه دیگر در این محله نیست. «احمد فرحزادی» دبیر شورایاری فرحزاد میگوید: «سوله بوستان 15 خرداد در مسیر حاشیه روددره فرحزاد و محل تردد معتادان و انواع آسیبهای اجتماعی قرار دارد. به دلیل نگرانی خانوادهها از رفتوآمد دانشآموزان و دانشجویان قرار بود کتابخانه، تعطیل و به محل دیگری منتقل شود. اما هنوز خبری از تأسیس کتابخانه جدید نیست.»
تعطیلی کتابخانه کوچک سرای محله
پس از تعطیلی کتابخانه بوستان 15 خرداد یکی از طبقات ساختمان سرای محله فرحزاد مدتی بهعنوان کتابخانه در دسترس دانشآموزان و دانشجویان قرار گرفت. اما طولی نکشید که کتابخانه جدید محله هم به دلیل انتقال شمار زیادی از کتابها به کتابخانههای دیگر تعطیل شد. سلامت میگوید: «پس از تعطیلی کتابخانه بوستان 15 خرداد و درخواست دانشجویان و دانشآموزان برای استفاده از کتابها، کتابخانهای کوچک در یکی از طبقات ساختمان سرای محله فرحزاد راهاندازی شد. کتابها با وجود محدودیت فضا در چند قفسه دستهبندی شدند. تا مدتی امکان امانت گرفتن کتاب از این کتابخانه کوچک وجود داشت. اما این کتابخانه کوچک هم به دلیل انتقال شمار زیادی از کتابها به کتابخانههای دیگر تعطیل شد و اکنون فقط یک قفسه کوچک از آن کتابها در ساختمان سرای محله باقی مانده است.» پس از تعطیلی کتابخانه محله، شورایاران پیگیریهایی برای راهاندازی یک کتابخانه جدید در ساختمان حوزه علمیه فرحزاد انجام دادند. سلامت ادامه میدهد: «هماهنگیهایی با مسئولان حوزه علمیه فرحزاد انجام دادیم تا در یکی از طبقات حوزه علمیه در کنار کتابهای حوزوی و مذهبی، امکان وجود کتابهای دیگر هم، فراهم و شرایط برای استفاده عموم از کتابخانه مهیا شود. هرچند با وجود درخواست دانشآموزان و دانشجویان محله، تا امروز این پیگیریها هم نتیجهای نداشته است.»
مشکلات دسترسی به نزدیکترین کتابخانه
مشکلات نبود کتابخانه در فرحزاد و دسترسی نامناسب به نزدیکترین کتابخانه عمومی را باید از زبان دانشآموزان و کتابخوانهای این محله شنید. علاوه بر اینکه در بافت فرسوده فرحزاد و کوچههای کمعرض و پلکانی آن امکان تردد خودرو وجود ندارد، یکی از معضلات اصلی این محله، نبود وسیله حملونقل عمومی است؛ مسئلهای که با توجه به دوری مسافت نزدیکترین کتابخانه عمومی، امانت گرفتن کتاب و استفاده از کتابهای مرجع و کمکآموزشی را برای دانشجویان و دانشآموزان محله دشوار کرده است. «زهرا بیگ وردی» دانشآموز مقطع اول متوسطه میگوید: «من و دوستانم از امسال خودمان را برای کنکور سراسری آماده میکنیم و نیاز به فضایی برای مطالعه کتاب و همفکری داریم. اما نزدیکترین کتابخانه به محله ما، کتابخانه میدان کاج سعادتآباد است که فاصله زیادی با فرحزاد دارد. دوری مسافت و هزینه رفتوآمد خیلی از دانشآموزان را از امانت گرفتن کتاب و استفاده از محیط کتابخانه عمومی منصرف میکند.» مشکلات دسترسی به نزدیکترین کتابخانه عمومی به همینجا ختم نمیشود. نبود وسایل حملونقل عمومی مانع دیگری بر سر راه دانشآموزان و دانشجویان قرار میدهد. «آگرین عزیزی» یکی از دانشآموزان فرحزاد میگوید: «از آنجایی که در خیابانهای محله ما ایستگاه اتوبوس وجود ندارد، باید حدود 10 هزار تومان کرایه تاکسی بدهیم تا به نخستین ایستگاه اتوبوس در بلوار امامزاده صالح(ع) برسیم. از طرفی فرحزاد به سعادتآباد خط مستقیم اتوبوس ندارد و اتوبوسها برای رسیدن به میدان کاج از چند محله دیگر هم عبور میکنند. در نتیجه علاوه بر خستگی، زمان زیادی را هم برای رسیدن به کتابخانه از دست میدهیم.»
فضای مناسب برای کتابخانه جدید داریم
شورایاران فرحزاد در سالهای اخیر پیگیر تأسیس یک کتابخانه جدید و جانمایی مکانی برای راهاندازی کتابخانه بودهاند. فرحزادی از معرفی ساختمان قدیمی سرای محله به شهرداری برای راهاندازی یک کتابخانه جدید میگوید: «پس از تأسیس ساختمان جدید سرای محله در خیابان شهید لآلیها، ساختمان قدیمی سرای محله در بوستان گلپاد تخلیه شد و همچنان بدون استفاده مانده است. از آنجایی که راهاندازی کتابخانه عمومی در محله یکی از نیازهای اساسی دانشآموزان و دانشجویان است، یکی از طبقات این ساختمان را برای تأسیس کتابخانه به شهرداری پیشنهاد کردهایم. این ساختمان هنوز قابل استفاده است و فضای مناسبی برای راهاندازی قرائتخانه دارد. امیدواریم با همکاری شهرداری زودتر یک کتابخانه عمومی، فضایی برای مطالعه و همفکری دانشآموزان و دانشجویان در اختیار این قشر قرار بگیرد.»