مهرشاد کاظمی / پژوهشگر، دکترای تاریخ و رئیس ستاد گردشگری شهرداری تهران
شمیران؛ بام تهران
هویت امروز تهران ریشه در روستاهای چند صد ساله آن دارد که برخی از آنها حتی سابقه مکتوب تاریخی بیش از تهران دارند. اما همای سعادت زمانی بر سر تهران نشست که شاه طهماسب صفوی به چند دلیل بهخصوص از بعد نظامی و موقعیت جغرافیایی به دور این روستا حصارکشید. رشد و توسعه این شهر پس از چند صد سال به گونهای شد که از هسته اولیه شکلگیری خود با قدمت چند هزار ساله پیشی گرفت.
حتی روستای سرسبز شمیران در دامنه جنوبی البرز که ییلاق مردم این شهر محسوب میشد را در خود ادغام کرد و تبدیل به ابرشهر امروز شد؛ ابرشهری با مردمی از اقوام گوناگون ایران بزرگ که مجموعهای از فرهنگ، هنر، آداب و رسوم کهن خود را در سبک و مکتب مخصوصی بنیان نهاد که امروز آن را به نام مکتب تهران میشناسیم و بن مایههای آن از مکاتب خراسانی، آذری و اصفهانی وام گرفته شد تا این شهر، خود را که بر پایه سنت و نمای مدرن شکل گرفته است به جهانیان معرفی کند.
شمیران از جمع تعداد زیادی روستا شکل گرفته که به تعبیری از کن و سولقان در غرب تا لویزان و دارآباد در شرق امتداد دارد؛ گرچه پهنه شمیرانِ بزرگ به مراتب گسترهتر بود و از کرج تا دماوند را شامل میشد.
شمیران مهماننواز که در توسعه امروزی ابرشهر تهران نقش و سهمی قابل توجه دارد دیر زمانی تفرجگاه اهالی تهران و پذیرای مردم فراری از انواع بیماریهای واگیردار آن روزگار بود. زمانی دیگر میزبان و نقطه وصل عاشقان و پیروان اهلبیت(ع) در زیارتِ امامزادگانش به حساب میآمد و در برههای دیگر تأمینکننده انواع میوههای خوش آب و رنگ بود. امروز با وجود قابلیت بسیاری که در این منطقه شاهد هستیم از جمله وجود اماکن طبیعی، گردشگری، فرهنگی، دانشگاهها و مؤسسات آموزشی، کاخموزهها و حضور نخبگان و اهالی فرهنگ و هنر در این منطقه، شایسته است که بیشتر مورد توجه و معرفی قرار گیرد.
جای بسی خوشحالی است که امسال شروع هفته تهران با روز شمیران آغاز شد و جا دارد به مدد حمایت سازمانها، ادارهها، نهادها و مراکز علمی دانشگاهی با حضور و مشارکت مردمی روزی خاطرهانگیز و پویا را شاهد باشیم تا بلکه بتوانیم با بهرهگیری از ظرفیت جغرافیای طبیعی و هویت تاریخی و باز زندهسازی بخشهایی از آن هویت فراموش شده، زنگار از آینه حافظه تاریخی و اذهان همشهریان خود و مردم ایران بزداییم.
امید است بتوانیم با برگزاری نشستهای مختلف با حضور اندیشمندان به بررسی ابعاد تأثیرات آن در سبک زندگی مردم و توسعه شهر بپردازیم.