تنها صداست که مانده است

  حسین عصاران     

سینمای ایران پس از طی دوره‌ای فترت (در سال‌های میان ۱۳۱۶ تا ۱۳۲۷) با ساخت فیلم «توفان زندگی» (علی دریابیگی) حیات ممتدش را باز آغاز کرد. جدا از این جایگاه تاریخی، توفان زندگی یکی از معدود فیلم‌های سینمای ایران است که داستان آن در میان کارورزان و هنرورزان موسیقی و با حضور چهره‌هایی چون روح‌الله خالقی، ابوالحسن صبا و بنان در نقش خودشان اجرا شده است؛ همچنان که داستان فیلم نیز در محل انجمن موسیقی ملی که در سال۱۳۲۲ با مدیریت خالقی تشکیل شده بود می‌گذرد. از این منظر در نبودِ حسرت‌آور تصاویری از گذشته‌ موسیقی ایران، این فیلم را می‌توان یک نمونه بی‌نظیر و چه بسا سندی تصویری از فضای موسیقی دوران خود دانست. (هر چند از این فیلم جز چند عکس چیز دیگری نمانده است.) اتفاقی نادر در سینمای ایران که نمونه‌ دیگر آن را می‌توان حضور قمرالملوک وزیری به نقش خود در فیلم «مادر» (اسماعیل کوشان-۱۳۳۰) و همچنین فیلم «بی‌قرار» (ایرج قادری -۱۳۵۲) و با تصاویر ضبط ترانه‌«لج و لجبازی» در استودیو «بل» با حضور ناصر چشم‌آذر و جهانبخش پازوکی و گروه نوازندگان سال‌ها ردگیری کرد.