منابع طبیعی
ادعای عجیب در مورد آق‌مشهد
مدیرکل اوقاف مازندران: جنگل آق‌مشهد دست‌کاشت است
سیدمحمد فخار- خبرنگار
می‌گویند درختان جنگل آق‌مشهد را یک فرد کاشته است. می‌گویند 5600هکتار جنگل را 560سال پیش «آمیرزا عبدالله ساروی» در منطقه‌ای بایر کاشت و چون آنجا را احیا کرد، مالک شد و توانست وقف کند. این تعابیر بدین معناست که هم محلی‌ها، هم کارشناسان منابع طبیعی کشور و حتی کارشناسان یونسکو نیز سرشان در ثبت جهانی جنگل هیرکانی کلاه رفته و جنگل آق‌مشهد اصالت ندارد. حجت‌الاسلام ابراهیم حیدری، مدیرکل اوقاف استان مازندران سرانجام سکوت خود را در پرونده آق‌مشهد شکست و در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد: «موقوفه جنگل آق‌مشهد 560سال قدمت دارد و یکی از ادله‌ای که ثابت می‌کند این وقف درست است، سابقه ثبتی آن است. در این منطقه جنگل هیرکانی وجود ندارد. جنگل‌های آق‌مشهد بالاصاله نیستند و بالعرض هستند. آنجا درخت کاج کاشته‌اند و موقوفه است.» وی در پاسخ به این موضوع که جنگل آق‌مشهد ساری رویشگاه و ذخیره‌گاه گونه اندمیک شمشادهای بکر هیرکانی است، افزود: «من این‌را قبول ندارم. منابع طبیعی خودش دارد از جنگل برداشت می‌کند.» این مسئول محلی اوقاف البته در آن برنامه که ساعت 9شب از شبکه5 سیما پخش شد، هیچ سندی مبنی بر کاشت درختان کاج در جنگل آق‌مشهد آن هم در 560سال پیش ارائه نکرد.
2شاهد درباره اصالت آق‌مشهد
منطقه آق‌مشهد در قلب جنگل‌های هیرکانی شمال کشور، منطقه‌ای جنگلی است که با غنای تنوع زیستی، گونه‌های بومی نادر و منحصر‌به‌فرد گیاهی و جانوری و زیبایی حیرت‌انگیز، چشم هر بیننده‌ای را به‌خود خیره می‌کند. این جنگل‌ها نوار سبزی به طول ۸۵۰کیلومتر و مساحت یک میلیون و ۸۵۰هزار هکتار هستند که سواحل جنوبی دریای کاسپین را پوشانده و باقیمانده از جنگل‌های پهن‌برگ خزان‌کننده از دوران سوم زمین‌شناسی است که فرایند تکامل آن از ۲۵ تا ۵۰میلیون سال پیش به شکل طبیعی و پیوسته ادامه یافته است. براساس وقف‌نامه «آمیرزاعبدالله ساروی» که 5600هکتار جنگل عمومی را در تملک او قرار داده و عبدالله ساروی آن‌را وقف کرد، آمده است: «مایتعلق موقوفه اعم از «توت‌زار»، «تلیوار»، «انهار»، «اشجار مثمره و غیرمثمره»، «اراضی خشکی و آبی»، «مراتع گاوی و گوسفندی» که شامل محلات «گلیج خیل» و «کمر خیل» نیز است، وقف امامزاده حارث و مراسم مذهبی و تعمیر و روشنایی بقعه متبرکه کرده است و برابر سوابق ثبتی ۶ دانگ قریه مزبور به پلاک۵۵ اصلی از سوی متولیان وقت مشخص شده است.»
پیگیری پرونده وقف جنگل‌های آق‌مشهد همچنان از سوی مراجع عالی اوقاف مسکوت مانده است. طی 2هفته اخیر، مسئولان سازمان اوقاف و امور خیریه به هیچ‌یک از تماس‌های خبرنگار روزنامه همشهری پاسخ نداده‌اند و خبرنگار همشهری تاکنون ده‌ها تماس با تلفن همراه حجت‌الاسلام خاموشی رئیس سازمان اوقاف و امورخیریه، لهراسبی مدیر روابط‌عمومی آن سازمان و خاکی‌زاده مسئول ارتباط با رسانه‌های سازمان اوقاف برقرار کرد که هیچ‌یک از آنها به‌منظور درج نظرات سازمان اوقاف و امور خیریه در پرونده آق‌مشهد موفق نبود.
دستگاه قضا درحال بررسی است
حجت‌الاسلام محمدصادق اکبری، رئیس‌کل دادگستری مازندران اما درخصوص پرونده آق‌مشهد به همشهری می‌گوید: از سال۱۳۸۲ این پرونده طرح دعوا شد و طی 17سال نیز رأی وقف آق‌مشهد 2بار تأیید شد که اخیرا به محض اطلاع رئیس قوه قضاییه، دستور رسیدگی مجدد به پرونده آق‌مشهد توسط آقای رئیسی صادر شد و حسب دستور، بنده و چند تن از مسئولان از این منطقه بازدید داشتیم و پرونده اکنون در دستور بررسی مجدد است. او اعلام کرد: چنانچه به این نتیجه برسیم که این رأی برخلاف شرع مقدس و قانون صادر شده، قطعا اعمال مجدد ماده۴۷۷ از طریق دستگاه قضا صورت می‌گیرد تا درصورتی که محرز شود رأی وقف آق‌مشهد، برخلاف شرع مقدس و قانون صادر شده است، اعمال مجدد ماده۴۷۷ از طریق دستگاه قضایی انجام شود.
نگرانی از قطع درختان هیرکانی
تیرماه1398 بود که ۳۱۰هزار هکتار از جنگل‌های هیرکانی به‌عنوان دومین میراث طبیعی ایران پس از «بیابان لوت» در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. اصالت جنگل آق‌مشهد نیز طی این رأی تأیید شد. نکته حائز اهمیت آنکه عرصه‌های ثبت‌شده در فهرست یونسکو باید کاملا بکر باشند و از تخریب، جاده‌سازی و فعالیت‌های معدنی مصون مانده باشند. در عین حال به همشهری خبر رسیده است که «حسینعلی خادمی» متولی وقف آق‌مشهد، درخواست بهره‌برداری و قطع درختان منطقه را به منابع طبیعی استان مازندران ارسال کرده است.
پیش‌بینی می‌شود در این شرایط که سازمان بازرسی کل کشور، قوه قضاییه و سازمان جنگل‌ها با جدیت در حال بررسی مجدد پرونده وقف 5600هکتار جنگل هیرکانی آق‌مشهد هستند، اداره کل منابع طبیعی استان مازندران پیشنهاد بهره‌برداری از جنگل آق‌مشهد توسط متولی وقف این منطقه را رد کند.
