برکناری سودمند

روزنامه گاردین منچستر در 2نوامبر 1925(11آبا ن1304) به نقل از خبرگزاری رویترز در گزارش بلندی به برکناری احمدشاه از پادشاهی و انقراض سلسله قاجاریه با تیتر «شاه پارس در یک اقدام سودمند برای کشورش برکنار شد.» در ابتدای مطلب بدون اشاره به آنچه پیش از رای‌گیری رخ داد و بدون پرداختن به  اظهارات نمایندگانی نظیر آیت‌الله مدرس و دکتر محمد مصدق به این اشاره شد که مجلس شورای ملی ماده واحده‌ انقراض سلسله قاجاریه را با 80رای مثبت، تصویب کرد. در این مطلب همچنین به این اشاره شد که تعداد رأی‌دهندگان در این روز تاریخی در مجلس شورای ملی 85نفر بوده‌اند. در ادامه این مطلب به متن این ماده واحده اشاره شد و آمده بود که برمبنای متن ماده واحده، خاندان حاکم قاجار از حکومت خلع و حکومت به‌طور موقت براساس قوانین و مقررات موضوعه به رضاخان نخست‌وزیر تفویض شد. تعیین نوع حکومت آینده نیز بر این اساس به مجلس شورای ملی واگذار شده بود و نمایندگان مجلس شورای ملی باید درباره ایجاد تغییرات در مواد 36، 37، 39و 40قانون اساسی تصمیم می‌گرفتند. در ادامه این گزارش نیز به اتفاقات روزهای قبل از انقراض قاجاریه پرداخته و به این مسئله اشاره شده بود مخبر رویترز در تهران، پیش‌تر نیز در تلگرامی از اوضاع متلاطم سیاسی در کشور خبر داده بود. براساس گزارش مخبر رویترز، چندی پیش از تشکیل جلسه مجلس شورای ملی به‌منظور تعیین سرنوشت سلسله قاجار، احساسات ملی علیه این سلسله به غلیان درآمده بود. از ایالت‌ها تلگرام‌های تهدید‌آمیزی به مجلس ارسال می‌شد. به‌خاطر همین مسائل، مجلس جلسه‌ای اضطراری تشکیل داد تا راه‌حلی منطبق بر خواسته‌های ملی و پایان‌دادن به بحران نارضایتی سیاسی پیدا کند. در جریان جلسه‌ای هم که به این منظور در مجلس تشکیل شده بود، تعدادی گلوله به‌طور تصادفی در بیرون از ساختمان مجلس شلیک شد. در ادامه این مطلب همچنین به این مسئله اشاره شد که برکناری احمدشاه قابل انتظار بود؛ چرا که رضاخان نخست‌وزیری که مانند کرامول ایران را اداره می‌کرد(مقایسه رضاخان با کرامول که پس از جنگ‌های داخلی انگلیس در سده هفدهم بر سلطنت‌طلبان غلبه کرد و مدتی پس از اعدام چارلز اول به‌عنوان لرد محافظ انگلیس زمام امور حکومت را در این کشور در دست گرفت و به‌صورت استبدادی کشور را تا زمان مرگش اداره کرد) پیش‌تر دوبار، یک‌بار در جریان کودتای سوم اسفند 1299و یک‌بار نیز در جریان جمهوری که به فرجامی نینجامید تلاش کرده بود  احمدشاه را برکنار و سلسله قاجار را نیز منقرض کند.