مجازات شدید برای کارفرما
از ابعاد حقوقی حوادث ناشی از کار چه می‌دانید؟
بارها پیش آمده کارگری که در یک کارگاه مشغول کار است، ناگهان دچار حادثه شود و در جریان آن انگشت یا دست و پای خود را از دست بدهد. در این حالت مسئول کیست و خسارت وارده چگونه جبران خواهد شد؟ برای پاسخ به این سؤال باید چند موضوع بررسی شود:
اول: تعریف حادثه و حادثه ناشی از کار
بند ۸ ماده ۲ قانون تامین اجتماعی حادثه را چنین تعریف کرده است: حادثه اتفاق پیش‌بینی نشده‌ای است که تحت‌تأثیر عامل یا عوامل خارجی در اثر عمل یا اتفاق ناگهانی رخ می‌‌دهد و موجب صدماتی بر جسم یا روان بیمه شده می‌گردد. در ماده ۶۰ نیز حادثه ناشی از کار، حادثه‌ای دانسته شده است که حین انجام وظیفه و به سبب آن برای بیمه شده اتفاق می‌افتد. منظور ازحین انجام وظیفه تمام اوقاتی است که بیمه شده در کارگاه یا مؤسسات وابسته یا ساختمان‌‌ها و محوطه آن مشغول کار باشد و یا به دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه عهده‌دار انجام ماموریتی باشد. اوقات مراجعه به درمانگاه و یا بیمارستان و یا برای معالجات درمانی و توانبخشی و اوقات رفت و برگشت بیمه شده از منزل به کارگاه، اوقات انجام وظیفه محسوب می‌شود مشروط بر اینکه حادثه در زمان عادی رفت و برگشت به کارگاه اتفاق افتاده باشد. حوادثی که برای بیمه شده حین اقدام برای نجات سایر بیمه‌شدگان و مساعدت به آنان اتفاق می‌افتد نیز حادثه ناشی از کار محسوب می‌شود. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اما حادثه ناشی از کار را چنین تعریف کرده است؛ حادثه ناشی از کار عبارت است از اتفاق یا پیامدی که در جریان انجام کار پدید آمده و با صدمات شغلی مرگبار یا غیرمرگبار همراه باشد.
دوم: مسئولیت کارفرما
از مهم‌ترین وظایف کارفرمایان ایجاد محیط مناسب، امن و بهداشتی در کارگاه‌هاست تا خطر آسیب به کارگران به حداقل برسد. اگر کارفرمایان این وظایف را انجام ندهند، مقصر شناخته می‌‌شوند. کارفرمایان علاوه بر حفظ ایمنی لازم و اقدامات بهداشتی، باید آموزش‌های لازم را نیز به کارگران در این خصوص بدهند. تامین تجهیزات به‌روز و غیرفرسوده، استفاده از کارگرانی که مهارت متناسب با هر بخش را دارند، نصب دستورالعمل‌‌ها در کارگاه، برگزاری دوره‌های آموزشی و… از وظایف کارفرمایان محسوب می‌شود.
سوم: مقصر شناخته شدن کارفرما یا کارگر
کارفرما در چه صورت مقصر است؟ ۱- تقصیر در استخدام و به‌کارگیری (نیروی متخصص را استخدام نکرده است.) و ۲- تقصیر در تامین تجهیزات لازم: برای مثال وسایل کار فرسوده و ناایمن را استفاده کرده است. ۳- تقصیر در نظارت: کارفرما باید بر کار کارگران نظارت داشته باشد. اگر ثابت شود کارفرما تمام اقدامات لازم را انجام داده است و کارگر مقصر است تنها به همان میزان بیمه خسارت جبران می‌شود، اما اگر تقصیر کارفرما نیز ثابت شود علاوه بر مبلغ بیمه، دیه و مجازات‌های پیش‌بینی شده نیز در انتظار کارفرما خواهد بود. هرگونه اختلاف نیز به هیأت حل اختلاف کار ارجاع داده می‌شود و آنجا تصمیم‌گیری می‌کنند. درباره کارگران زیر ۱۵سال چون به‌کارگیری افراد زیر ۱۵سال به‌طور کلی ممنوع است، کارفرما در هرحال مسئول است و مجازات می‌شود. مطابق تبصره۳ ماده۲۹۵ قانون مجازات اسلامی اگردر این موارد قتل و ضرب و جرحی وارد شود که اگر مقررات مربوطه رعایت می‌شد این اتفاق نمی‌افتاد، قتل، ضرب و جرح در حکم شبه عمد خواهد بود. و باید دیه پرداخت شود و البته هر مورد نیز به‌تشخیص قاضی ممکن است حبس نیز داشته باشد. مطابق ماده۶۶ قانون بیمه اجتماعی نیز اگر ثابت شود وقوع حادثه مستقیما ناشی از رعایت نکردن مقررات حفاظت فنی و بروز بیماری ناشی از رعایت نشدن مقررات بهداشتی و احتیاط لازم از طرف کارفرما یا نمایندگان او بوده است سازمان تامین خدمات درمانی و سازمان تامین اجتماعی هزینه‌های مربوط به معالجه و غرامات و مستمری‌ها و غیره را پرداخت و از کارفرما مطالبه و وصول خواهد کرد.
