• دو شنبه 28 اسفند 1402
  • الإثْنَيْن 8 رمضان 1445
  • 2024 Mar 18
دو شنبه 16 تیر 1399
کد مطلب : 104155
+
-

همشهری گزارش اخیر مرکز آمار از چهره واقعی اقتصاد ایران در روزگار بدون برجام را بررسی می‌کند

آثار تحریم به روایت آمار

کلان
آثار تحریم به روایت آمار

مرکز آمار ایران جزئیاتی از عملکرد بخش واقعی اقتصاد در بخش‌های اصلی شامل کشاورزی، صنعت و معدن، نفت و انرژی و همچنین خدمات در سال1398 را منتشر کرده که چهره‌ای واقعی از اثر منفی تحریم‌های یکجانبه آمریکا پس از خروج این کشور از برجام در ابتدای سال97 را نمایان می‌سازد.

به‌گزارش همشهری، کوچک‌تر شدن کیک اقتصاد ایران و خالی‌تر شدن سفره مردم واقعیتی است که در این گزارش رسمی به آن اشاره شده که می‌تواند مسیر آینده اقتصاد کشور را ترسیم کند تا سیاستمداران و سیاستگذاران اندیشه کنند که آب رفتن 7درصد از ارزش تولید ناخالص داخلی ایران با احتساب درآمدهای نفتی چه تأثیری بر دخل‌وخرج مردم می‌گذارد. هرچند مرکز آمار ایران روایت می‌کند که در سال گذشته، رشد بخش کشاورزی 3درصد نسبت به سال97 افزایش‌یافته اما سقوط 14.7درصدی ارزش‌افزوده ناشی از گروه صنایع و معادن ازجمله افت 35درصدی ارزش‌افزوده برآمده از استخراج نفت و گاز طبیعی تا چه اندازه اقتصاد ایران را در برابر شوک‌های بیرونی آسیب‌پذیر می‌سازد. به‌ویژه اینکه تصویری که مرکز آمار ایران از چهره واقعی اقتصاد ایران در سال98 ارائه می‌دهد، هنوز آثار ناشی از جنگ با ویروس کرونا را محاسبه و اعلام نمی‌کند.
این گزارش نشان می‌دهد که ارزش‌افزوده رشته فعالیت‌های اقتصادی ایران با قیمت‌های ثابت باوجود گشایش ناشی از برجام و رشد اقتصاد ایران در سال‌های 1395 و 1396 به‌دلیل کاهش شدید ارزش تولید ناخالص داخلی طی 2سال پایانی دولت محمود احمدی‌نژاد یعنی سال‌های 91 و 92 همچنان کمتر از ارزش‌افزوده سال90 است. به بیان روشن‌تر اندازه اقتصاد ایران در پایان سال98 حتی به‌اندازه سال90 هم رشد نکرده است.

آب رفتن درآمدهای نفتی
به‌گزارش همشهری، هرچند بخش کشاورزی ایران در سال98 رشد مثبتی را تجربه کرده، اما رشد این بخش از پایداری لازم برخوردار نیست و درصورت تکرار پدیده‌هایی چون خشکسالی و بروز کم‌آبی ممکن است دوباره تضعیف شود. اتکای اصلی اقتصاد ایران پس از جنگ تحمیلی بر درآمدهای نفتی و صادرات گاز بوده و مرکز آمار ایران می‌گوید: ارزش‌افزوده بخش استخراج نفت خام و گاز طبیعی در سال98 همچنان به روند کاهش خود به میزان منفی 35درصد ادامه داده و رشد منفی این بخش استراتژیک و درآمدزای اقتصاد کشور از پاییز سال97 همزمان با اجرای تحریم‌های خصمانه علیه کشور شروع‌ شده و نخستین نشانه اصابت تحریم‌ها به درآمدهای ارزی در همان پاییز97 با ریزش 33.5درصدی ارزش بخش نفت و گاز شروع و در زمستان همان سال رشد این بخش به منفی 26درصد رسید.
روایت فصلی مرکز آمار ایران از افول ارزش‌افزوده ناشی از بخش نفت و گاز ایران البته تکان‌دهنده و نشان از فشار سنگین بر دخل‌وخرج دولت حسن روحانی دارد؛ به این آمارها دقت کنید، رشد بخش نفت و گاز در بهار98 معادل منفی 41درصد، تابستان98 معادل منفی 47درصد و پاییز98 برابر با منفی 15.3درصد و زمستان98 منفی 26.8درصد! این واقعیتی است که شاید خیلی از منتقدان دولت و مخالفان برجام آن را نادیده می‌گیرند اما آمارهای مرکز آمار نشان می‌دهد در فصل‌هایی کـه رشد بخش نفت نسبت به میانگین رشد سایر بخش‌ها بیشتر باشد همانند دوران اوج صادرات نفتـی در سـال1395 و پـس از اجرایـی شدن برجام، اندازه اقتصاد ایران با نفت نسبت به‌اندازه اقتصاد بدون نفت بیشتر خواهـد بـود.
روی دیگر سکه افت محسوس درآمدهای ارزی ایران البته بلافاصله در بخش صنعت ایران نمایان شده به‌نحوی که در تمامی فصول سال‌های 97 تا پاییز98 بخش صنعت ایران تضعیف شده و رشد منفی مستمری را تجربه کرده و تنها در زمستان پارسال اندکی نفس کشیده و با رشد مثبت مواجه شده است.

خالی شدن سفره خانوار
گزارش مرکز آمار ایران از خالی شدن سفره مردم حکایت می‌کند چرا که رشد قیمت سبد مصرفی خانوارها باعث کاهش قدرت خرید آنها و افت رشد مصرفشان شده و رشد مصرف نهایی خانوارها به قیمت ثابت در سال98 معادل 5.4درصد کمتر شده که بیشترین سهم از این کاهش مربوط به کاهش شدید مصرف نهایی خانوارها در فصل بهار سال گذشته بوده است. مرکز آمار ایران 2دلیل را درباره کاهش مصرف نهایی مصرف خانوارهای ایرانی معرفی می‌کند؛ نخست اینکه رشد مصرف نهایی خانوار در فصل بهار سال97 مثبت و معادل 3.7درصد بوده چراکه در این فصل اقتصاد ایران نرخ تورم تک رقمی را تجربه کرده و هنوز تا آن زمان روند کاهش یافتن مصرف خانوارها به قیمت حقیقی شروع نشده بود و نرخ تورم از تابستان سال97 روندی افزایشی را تجربه می‌کند. دوم اینکه با تشدید نرخ تورم از تابستان97، رشد مصرف نهایی خانوارها به قیمت حقیقی منفی می‌شود و در پاییز سال97 با شتاب گرفتن اثرات تورمی قدرت خرید مردم افت می‌کند. به‌گزارش همشهری، با نمایان شدن آثار نرخ تورم بر سبد مصرفی مردم، دولت سیاست مهار نرخ تورم را در پیش می‌گیرد تا جلوی افت بیشتر قدرت خرید مردم را بگیرد. نتیجه اولیه این تغییر سیاست کاهش شتاب تورم در پاییز و زمستان پارسال و بهبود شاخص رشد مصرفی نهایی خانوارهاست با این توضیح مهم که همچنان رشد مصرف نهایی خانوارها منفی است.
بررسی هزینه‌های خوراکی خانوار به قیمت ثابت نشان می‌دهد با توجه به نرخ تورم در گروه خوراکی‌ها، خانوارهای ایرانی میزان مصرف کالاهای خوراکی را کاهش می‌دهند که بیشترین کاهش هزینه خانوارهای ایرانی در 3گروه غلات، نان، آرد، شیر و فراورده‌های لبنی، میوه‌ها و خشکبار مشاهده می‌شود و به‌تدریج حتی این وضعیت در سایر گروه‌های غیرخوراکی و خدمات هم نمایان می‌شود. شیوع ویروس کرونا از بهمن سال گذشته براساس روایت مرکز آمار ایران باعث کاهش محسوس مراجعه مردم به بیمارستان‌های خصوصی شده و بیمارستان‌های یادشده را با مشکلات مالی مواجه کرده و دلیل اصلی کاهش هزینه‌های بهداشت و درمان مردم در زمستان پارسال ناشی از همین مسئله و حمایت‌های دولت برای کاهش هزینه‌های ناشی از کرونا بوده است.

فشار قیمت مسکن بر اجاره‌بها
مرکز آمار ایران می‌گوید: مصرف نهایی خانوارهای ایرانی در سال گذشته در گروه مسکن، آب، سوخت و ارتباطات بیشتر شده که بیشترین هزینه خانوارها در بخش مسکن مربوط به رشد اجاره‌بهای واحدهای مسکونی بوده به‌نحوی که افزایش هزینه خانوارها در بخش مسکن به‌طور قابل ملاحظه‌ای از افزایش برآورد قیمت مسکن بوده و نه تعداد خانوارهای دارای خانه یا مستأجران.

افت شدید سرمایه‌گذاری‌

روایت مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که میزان مصرف نهایی دولت در سال گذشته 1.7درصد کمتر از سال97 بوده که نشانه‌ای از افت سرمایه‌گذاری بخش دولتی است. از منظر شاخص تشکیل سرمایه هم آمارها نشان می‌دهد که نرخ رشد تشکیل سرمایه ماشین‌آلات در سال گذشته 11.8درصد افت کرده هرچند با بهبود تولید داخلی ماشین‌آلات و تجهیزات از افت بیشتر این شاخص جلوگیری شده است. مرجع رسمی آمار کشور همچنین اعلام کرده که در سالی که گذشت ارزش صادرات کالاهای غیرنفی ایران تنها 3.7درصد افزایش داشته درحالی‌که ارزش واردات کالاها 37.5درصد افت کرده و صادرات کالاهای ایران در فصل زمستان98 بدترین عملکرد را نسبت به سایر فصل‌ها داشته که دلیل اصلی آن شیوع ویروس کرونا و بسته شدن مرزها بوده است.

این خبر را به اشتراک بگذارید