مهار اختلال اضطراب در بحران کرونا

مهرداد فلاطونی ـ  روانشناس

شیوع بیماری کرونا ممکن است برای افراد استرس‌زا باشد. ترس و نگرانی در مورد یک بیماری می‌تواند بسیار زیاد باشد و باعث ایجاد اختلالات اضطرابی شود. اضطراب هم عنصر شناختی و هم عاطفی دارد. وقتی مضطرب هستید احساس می‌کنید اتفاق وحشتناکی روی خواهد داد که قدرت تغییر آن را ندارید. بعد بر نگرانی‌های درونی خود تمرکز می‌کنید و درباره احتمال خطر یا تهدید، گوش به زنگ یا بیش از حد مراقب می‌شوید.
معمولاً انواع حاد اضطراب راحت‌تر قابل‌کنترل است، اما نوع مزمن، به‌دلیل ترشح کورتیزول، علاوه بر اینکه می‌تواند منجر به بیماری‌های زیستی شود، معمولاً با اختلالات روانی دیگر نیز همپوشانی دارد و افراد با توجه به سبک زندگی در گذشته و حال اعم از نوع تغذیه، سن، جنسیت، درون‌گرایی و برون‌گرایی و... می‌توانند بیشتر و یا کمتر در معرض بیماری قرار‌گیرند.
 در شرایط همه‌گیری بیماری کرونا، افرادی که ممکن است شدیدتر نسبت به استرس این بحران واکنش نشان دهند به قرار زیر هستند:
- افراد مسن و مبتلا به بیماری‌های مزمن به‌خصوص ریوی
- کودکان و نوجوانان (ناقلان مناسب کرونا)
- افرادی که بنا بر ضرورت شغلی در معرض بیماری کووید-19قرار‌دارند مانند پزشکان، پرستاران، روانشناسان و سرویس‌دهندگان خدمات عمومی
- افرادی که به هر دلیل اختلالاتی در نقص سیستم ایمنی خود دارند
در اینجا با توجه به اینکه بر اساس اکثر منابع فعلی ممکن است مجبور به زندگی‌کردن با کرونا به‌مدت نامعلوم باشیم، لازم است نکاتی را به‌عنوان راهکارهای عملی یادآوری کنیم: 
- دستورات بهداشتی برای حفظ سلامت و تعادل در جامعه ارائه می‌شود، نه برای ایجاد ترس، دلهره و اضطراب. بنابراین بهتر است به جای تمرکز بر این سه مورد، بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی متمرکز باشیم.
- سبک زندگی (life stile) مناسب یکی از مهم‌ترین عوامل برای غلبه بر تمام مشکلات به‌خصوص بیماری‌های اپیدمی است. تغذیه سالم، ورزش‌کردن، تمرینات تنفسی، حرکات کششی و تصویرسازی ذهنی (ترسیم بدن در وضعیت سلامت کامل) به آرامش ما کمک فراوان می‌کنند.
- امروزه در تحقیقات جدید مشخص شده که نقش شادی و نداشتن اضطراب و استرس در سلامت بدن مؤثرترین راه است (ACTH در بدن کاهش می‌یابد و سیستم ایمنی دفاعی بالا می‌رود). سعی کنید از تمام کارهایی که همواره در زمان مشغله‌های زندگی وقت آن را نداشته و به‌دنبال وقت آزاد بودیم، لذت ببرید.
- جمع‌آوری اطلاعات از سایت‌های معتبر و اجتناب از به ‌اشتراک ‌گذاشتن مطالبی که مورد‌تأیید انجمن‌های علمی نیستند.
- جدول علایق خود را بنویسید که شامل 2ستون است:
1- چه کارهایی بلدیم؛ 2- از انجام چه کارهایی لذت می‌بریم؟ آنها را اولویت‌بندی کنید و با توجه به شرایط و پروتکل‌ها به انجامشان بپردازید.
- با توجه به نکات بهداشتی و رعایت مسائل ایمنی با افراد به‌صورت کلامی (حتی به‌صورت مجازی) زمان بگذارید و سعی در ایجاد ارتباط با افرادی که از آنها مطمئن هستید، داشته باشید.
- بیماری را درونی نکنید. یادمان باشد عامل این بیماری خارجی است و قطعاً به‌صورت پایدار نخواهد بود و این موضوع جهانی است، پس از کلماتی که احساس تقصیر و گناه را به ما می‌بخشد، اجتناب کنید.
- نزدیک‌شدن اعضای خانواده به یکدیگر. انتقادپذیر باشید و سعی در بازنگری مشکلات خانوادگی در جمعی دوستانه کنید.
- با فرزندان خود بازی کرده و به خواسته‌های آنان اهمیت دهید. این تعامل دوطرفه است و شما را به شناخت بهتری می‌رساند.
- تقویت روحیه مبارزه‌طلبی و توکل بر خداوند. این یک تجربه جدید است. مشکلات به هرحال حل خواهند شد و در بحران‌هاست که اکتشافات و اختراعات شکل می‌گیرند و انسان را به تکامل می‌رسانند.
- از مشاور امین جهت بررسی و رفع مشکل و استرس کمک بگیرید. مشاور، مسائل شما را از ابعاد مختلف بررسی کرده و به‌دلیل تخصص، می‌تواند راهکارهایی را به شما ارائه دهد.
نوع نگرش ما می‌تواند مسائل را سخت و پیچیده و یا سهل و روان کند. این بیماری را می‌توان از جنبه‌های مثبت نگریست؛ به‌عنوان مثال اینکه باعث همدلی جمعی، نزدیک‌ترشدن افراد خانواده به یکدیگر، رعایت نکات بهداشتی که شاید در خیلی موارد از آن فاصله گرفته بودیم،  تقویت نگرش معنوی و فاصله‌گرفتن از دنیای مادی شده است.