مرغ و تخم‌مرغ در مسیر گرانی

علی ابراهیمی ـ دبیر گروه بازار

هشدارهای تولید‌کنندگان در مورد مشکلات تخصیص ارز، کمبود و گرانی نهاده‌های دام و طیور و کاهش جوجه‌ریزی پس از ریزش 2ماه گذشته نرخ مرغ و تخم‌مرغ موجب شد تا با کاهش عرضه، قیمت خرده‌فروشی این اقلام در بازار مصرف افزایش یابد و شکاف نرخ مصوب ستاد تنظیم بازار با قیمت‌های خرده‌فروشی این اقلام بیشتر شود. با این روند نرخ هر کیلوگرم مرغ تازه که در روزهای نخست هفته گذشته در مرز 13 تا 14هزار تومان تثبیت شده و گلایه مرغداران از زیاندهی را به‌دنبال داشت، چهارشنبه هفته گذشته به بیش از 20هزار تومان رسید و نرخ هر شانه تخم‌مرغ از مرز 30هزار تومان گذشت.

افزایش قیمت مرغ و تخم‌مرغ در شرایطی است که هرساله مصرف اینگونه اقلام با شروع فصل تابستان و گرمای هوا کاهش می‌یابد. اما امسال افت شدید قیمت‌ها و بی‌توجهی مسئولان تنظیم بازار به رشد هزینه تمام‌شده تولید ناشی از گرانی نهاده‌های دام و طیور، دارو و ریزمغذی‌ها و از سوی دیگر معدوم کردن جمعیت جوجه‌های یک‌روزه طی 2ماه گذشته، افت جوجه‌ریزی مرغ گوشتی و کشتار مرغ‌های مادر و تخم‌گذار، شرایطی را رقم زده که ستاد تنظیم بازار در نشست چهارشنبه هفته گذشته خود افزایش نرخ هر کیلوگرم مرغ گرم آماده طبخ از 12هزار و 500 تومان به بیش از 15هزار تومان را تصویب کرد. همچنین نرخ مصوب خرده‌فروشی هر شانه تخم‌مرغ در محدوده کمتر از 20هزار تومان تعیین شده تا با افزایش نسبی قیمت‌ها بخشی از هزینه تمام‌شده تولید این اقلام توسط مرغداران جبران شود . اما شکاف نرخ مصوب و خرده‌فروشی انواع مرغ و تخم‌مرغ در بازار موجب تحمیل فشار بیشتر به اقشار کم‌درآمدی شده است که تورم، زمینه کاهش یا حذف برخی اقلام پروتئینی مانند گوشت‌قرمز، مرغ و تخم‌مرغ را در سبد مصرفی آنها فراهم کرده است. آمارهای رسمی نیز از کاهش 12درصدی ارزش واردات نهاده‌های دامی و کاهش 44درصدی ارزش واردات کنجاله سویا طی 2ماه نخست امسال نسبت به ‌مدت مشابه سال گذشته حکایت دارد، به ‌نحوی که طی 2‌ماه ابتدایی امسال، ارزش واردات نهاده‌های دامی به 653میلیون و 100هزار دلار رسیده، اما در مدت مشابه سال گذشته، 741میلیون و 430هزار دلار از این اقلام وارد شده است. از نظر وزن نیز در 2ماه نخست امسال بیش از 2میلیون و 520هزار تن انواع نهاده‌های دامی به کشور وارد شده که در مقایسه با واردات بیش از 2میلیون و 537هزار تنی دو‌ماه مشابه سال گذشته، کاهش یک درصدی را نشان می‌دهد.

گرانی رسمی مرغ و تخم‌مرغ
رشد هزینه تمام‌شده تولید، گلایه‌های مرغداران گوشتی و تخم‌گذاراز زیاندهی و کاهش میزان تولید، موجب شد تا با موج تازه گرانی مرغ و تخم‌مرغ، مسئولان ستاد تنظیم بازار، نرخ مصوب خرده‌فروشی این اقلام را افزایش دهند. علاوه‌بر توقف صادرات مرغ، به گفته سرپرست معاونت بازرگانی داخلی وزارت صمت، در جلسه کارگروه ستاد تنظیم بازار (۴ تیر ۹۹)، قیمت جدید مرغ گرم آماده پخت ۱۵هزار تومان به اضافه ۵‌درصد کمتر یا بیشتر به اختیار استانداران تعیین شد. به گفته محمدرضا کلامی، در مصوبه ستاد تنظیم بازار تأکید شده است که نرخ تمام اجناس روی آنها درج شود و نهاد‌های نظارتی بر اینکه افزایش قیمت‌ها بیش از نرخ مصوب نباشد نظارت مستمر داشته باشند. مردم نیز هرگونه افزایش قیمت نامتعارف را به سازمان حمایت اطلاع‌رسانی کنند تا مورد پیگیری قرار گیرد. به گفته او قبلا قیمت هر کیلوگرم تخم‌مرغ درب مرغداری از سوی ستاد تنظیم بازار ۹هزار و ۵۰۰تومان و نرخ خرده‌فروشی هر شانه 30تایی تخم‌مرغ با وزن حدود یک‌کیلو و620گرم نیز کمتر از 20هزار تومان(19هزار و 800) تومان تعیین شده بود. همزمان با اعلام نرخ مصوب تخم‌مرغ، رضا ترکاشوند، مدیر اتحادیه مرکزی مرغ تخم‌گذار، با اعلام اینکه برای متعادل‌کردن قیمت تخم‌مرغ در بازار 2اقدام فوری انجام ‌شده است، گفت: این اقدامات شامل عرضه گسترده در سازمان میادین با قیمت مصوب سال گذشته به نرخ هرشانه 17هزار و 900تومان و متوقف کردن صادرات تا زمان متعادل شدن قیمت‌ها بوده است.

تولیدکنندگان زیر فشار رشد هزینه تولید
رئیس انجمن تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه کشور با بیان اینکه تعیین قیمت دستوری مرغ برمبنای عرضه نهاده‌های طیور با نرخ مصوب منجر به این شده که مردم تصور کنند قیمت واقعی مرغ باید کمتر از ۱۰هزار تومان باشد، گفت: اما به‌دلیل افزایش چندبرابری قیمت خوراک طیور و سایر نهاده‌های تولید، قیمت واقعی هر کیلوگرم مرغ زنده ۱۲هزارتومان و گوشت مرغ برای مصرف‌کنندگان بین ۱۸‌هزار تا ۱۹هزار تومان است. به گفته غلامعلی فاروغی، اکنون قیمت تمام‌شده هر قطعه جوجه یک‌روزه حداقل 3هزار و ۴۰۰‌تومان است، اما با وجود افزایش قیمت نهاده‌های تولید، با نرخ 2هزار تومان به فروش می‌رسد. همچنین در پی شیوع ویروس کرونا، تولید‌کنندگان بیش از ۶‌هزار میلیارد تومان، یعنی یک‌چهارم سرمایه در گردش این صنعت را متضرر شده‌اند. او افزود: از ابتدای سال تاکنون به‌دلیل نوسان نرخ دلار، تولیدکنندگان ۵۰درصد ذرت و ۳۰درصد کنجاله سویا مورد نیازشان را با قیمت‌های مصوب خریداری کرده و مابقی را اگر موفق شوند از بازار آزاد تهیه می‌کنند. از سوی دیگر، با افزایش ۵‌برابری نرخ دارو، واکسن، افزودنی‌ها و مکمل‌ها، دستمزد کارگر و انرژی روبه‌رو هستند، به‌طوری که قبلا مرغداران، متیونین را ۲۵هزار تومان و واکسن را ۱۰۰ هزار تومان خریداری می‌کردند که اکنون نرخ این اقلام به‌ترتیب ۹۰‌هزار تومان و ۵۰۰هزارتومان شده است. گلایه‌های تولید‌کنندگان از رشد هزینه تمام‌شده و کاهش تولید و سیر صعودی قیمت مرغ و تخم‌مرغ در حالی است که معاون امور دام وزیر جهاد کشاورزی از نبود هیچ کمبودی در تولید گوشت مرغ خبر داده است. به گفته مرتضی رضایی، در اردیبهشت‌ماه امسال با ۱۱۵میلیون قطعه جوجه‌ریزی هیچ کاهشی در تولید گوشت‌مرغ اتفاق نیفتاده و افزایش قیمت گوشت‌مرغ در بازار، به‌واسطه تغییر هزینه‌های تولید و نگهداری برای مرغداران است.


افزایش شکاف نرخ مصوب و بازار مرغ و تخم‌مرغ
اعلام نرخ‌های مصوب مرغ و تخم‌مرغ توسط ستاد تنظیم بازار و وعده‌های تولید‌کنندگان برای عرضه این اقلام با قیمت کمتر از نرخ مصوب برای مقابله با گرانی و گرانفروشی تخم‌مرغ در حالی است که طی 2هفته اخیر عرضه چندنرخی و افزایش قیمت انواع تخم‌مرغ بسته‌بندی، شانه و کیلویی در بازار سیر صعودی داشته و این محصول با نرخ‌هایی به مشتریان عرضه می‌شود که تفاوت چشمگیری با نرخ مصوب ستاد تنظیم بازار دارد. گزارش میدانی همشهری از قیمت خرده‌فروشی این روزهای مرغ حاکی است که هر کیلوگرم مرغ تازه که در روزهای ابتدایی هفته گذشته از 13 تا 14هزار تومان در نوسان بود، روز چهارشنبه هفته گذشته با قیمت 18 تا 21هزار تومان به مشتریان عرضه شد که این قیمت خرده‌فروشی با نرخ مصوب 15هزار تومانی ستاد تنظیم بازار در هر کیلوگرم از 3 تا 6هزار تومان فاصله دارد؛ درواقع کاهش عرضه و افزایش نرخ مصوب و خرده‌فروشی مرغ باعث رونق عرضه چندنرخی این محصول در نقاط مختلف شهر تهران شده است. بررسی نرخ مصوب و خرده‌فروشی انواع تخم‌مرغ شانه و بسته‌بندی نیز بیانگر تفاوت چشمگیر نرخ مصوب و خرده‌فروشی این اقلام است، به‌نحوی که نرخ خرده‌فروشی هر شانه 30عددی تخم‌مرغ شناسنامه‌دار ساده به مرز 30هزار تومان نزدیک شده است، این در حالی است که نرخ هر شانه تخم‌مرغ در سامانه اطلاع‌رسانی قیمت کالا و خدمات سازمان حمایت همچنان 19هزار و 800تومان درج شده است. بازار عرضه چندنرخی و گرانفروشی تخم‌مرغ در فروشگاه‌های مجازی از خرده‌فروشی‌های سطح شهر نیز داغ‌تر است، به‌نحوی که هر بسته 6عددی تخم‌مرغ رسمی رنگی تلاونگ به نرخ 26هزار تومان و بسته 20عددی تخم‌مرغ ویژه آباریس به نرخ 24هزار و 120تومان به فروش می‌رسد. این در حالی است که ستاد تنظیم بازار نرخ  مصوب هر کیلوگرم تخم‌مرغ در محل مرغداری را 9هزار و 500تومان و قیمت خرده‌فروشی هر شانه 30عددی تخم‌مرغ را کمتر از 20هزار تومان اعلام کرده است.



نبض بازار
ستاد تنظیم بازار، نرخ مصوب مصرف‌کننده هر کیلوگرم مرغ گرم آماده پخت را 15هزار تومان به اضافه 5درصد کمتر یا بیشتر به اختیار استانداران نرخ مصوب هر کیلوگرم تخم‌مرغ رادرب مرغداری 9هزار و 500‌تومان و هر شانه را کمتر از 20هزار تومان تعیین و ابلاغ کرد


سیر صعودی قیمت‌ها
گزارش میدانی همشهری از نرخ خرده‌فروشی مرغ و تخم‌مرغ در بازار حاکی است که نرخ هر کیلوگرم مرغ گرم که در روزهای ابتدایی هفته گذشته از 13 تا 14هزار تومان در نوسان بود، روز چهارشنبه هفته گذشته به 18 تا 21هزار تومان افزایش یافت که این قیمت خرده‌فروشی با نرخ مصوب 15هزار تومانی ستاد تنظیم بازار در هر کیلوگرم فاصله 3 تا 6هزار تومانی دارد