پاسخ ایمنی سلول T به ویروس کرونا
تیمی از دانشمندان، پاسخ دقیق ایمنی بدن به ویروس SARS-CoV-2 را برای تولید واکسن کووید-19 تجزیهوتحلیل کردهاند
دانشمندان در سراسر جهان برای تولید واکسنی در برابر بیماری عفونی در تلاش و رقابت هستند و از سوی دیگر اپیدمیولوژیستها نیز میکوشند تا پیشبینی کنند چگونه همهگیریهای ویروس کرونا تا زمان دستیابی به چنین واکسنی ادامه مییابد.
بهگزارش مدیکال اکسپرس، با این حال تلاش هر دو گروه با ابهاماتی احاطه شده است؛ ابهاماتی از این دست که آیا سیستم ایمنی بدن میتواند پاسخ قابلملاحظه و ماندگاری به SARS-CoV-2 بدهد و آیا قرار گرفتن در معرض ویروسهای سرماخوردگی که جزئی از ویروسهای مشترک کرونا هستند، نوعی ایمنی و محافظت در برابر کووید-19 را فراهم میکند یا خیر. الساندرو سته، دکتر بیول دانشمند و شان کروتی دکتری ایمونولوژی در مؤسسه ایمونولوژی La Jolla با همکاری یکدیگر شکاف دانش گسترده در اینباره را با خبرهای خوب برای تولیدکنندگان واکسن پر کردهاند و نخستین داده ایمونولوژی سلولی را برای کمک به تغییر در دستورالعمل توصیههای فاصلهگذاری اجتماعی ارائه دادهاند.
این مطالعه که در نسخه آنلاین Cell منتشر شده است، پاسخ ایمنی ضدویروسی قوی به SARS-CoV-2 را در گروهی متشکل از 20بزرگسال بهبودیافته از کووید-19، موردبررسی مستند قرار داده است. این یافتهها نشان داده که سیستم ایمنی بدن از بسیاری جهات قادر به تشخیص SARS-CoV-2 است و نگرانیها بابت اینکه ویروس ممکن است از تلاشهای مداوم برای ایجاد یک واکسن مؤثر جلوگیری کند را برطرف میکند.
سته پروفسور شاغل در مرکز بیماریهای عفونی میگوید: اگر فقط پاسخ ایمنی حاشیهای را دیده بودیم، نگران میشدیم. اما آنچه ما میبینیم یک پاسخ سلول T بسیار مقاوم در برابر پروتئین سنبله است که بیشترین تلاشهای ویروس کرونا برای آلوده کردن سلول سالم با آن انجام میشود و همچنین سایر پروتئینهای ویروسی. این یافتهها خبر خوبی برای تولید واکسن هستند.
کروتی که او نیز پروفسور مرکز بیماریهای عفونی است میگوید: تمام تلاشها برای پیشبینی بهترین کاندیداهای واکسن و اقدامات کنترل این همهگیری، به درک پاسخ ایمنی به ویروس وابسته است. مردم واقعا نگران بودند که کووید-19 ایمنی بدن را تحریک نکند و خبرهایی درباره ابتلای مجدد افراد به آن این نگرانیها را تشدید میکند، اما دانستن این نکته که هر فرد میتواند پاسخ ایمنی محکمی به این ویروس بدهد، باید تا حد زیادی این نگرانیها را از بین ببرد. در مطالعه قبلی، سته و تیمش از ابزارهای بیوانفورماتیک برای پیشبینی اینکه کدام قسمتهای SARS-CoV-2 قادر به فعالسازی سلولهای T انسانی هستند، استفاده کردهاند. آنها سپس در جدیدترین تحقیق در تلاش بودند تا متوجه شوند آیا سلولهای T استخراج شده از بزرگسالانی که از کووید-19 بدون مشکلات اساسی بهبود پیدا کردهاند، قطعات پپتیدها را از خود ویروس تشخیص دادند یا نه. دانشمندان پپتیدها را در 2گروه بزرگ جمع کردند: نخستین گروه که اصطلاحا به آن mega-pool میگویند شامل پپتیدهایی بود که تمام پروتئینها را توسط ژنوم ویروسی پوشانده بود، جدا از پروتئین سنبله SARS-CoV-2. دومین mega-pool بهطور خاص بر پروتئین سنبله متمرکز شده بود که روی سطح ویروس وجود دارد، زیرا تقریبا همه واکسنهای تحت تولید هماکنون این پروتئین سنبله ویروس کرونا را هدف قرارمیدهند.
سته میگوید: ما بهطور خاص افرادی را انتخاب کردیم که دوره بیماری عادی را سپری کردند و نیازی به بستری نداشتند. این کار به ما کمک میکرد تا یک معیار محکم برای آنچه یک پاسخ ایمنی طبیعی بهنظر میرسد ارائه دهیم، زیرا ویروس قادر است در بعضی افراد رفتارهای غیرعادی از خود نشان بدهد. محققان دریافتند که همه بیماران کووید-19 دارای پاسخ جامد CD4 یا یاور سلول T هستند که به تولید آنتیبادی کمک میکند. تقریبا همه بیماران CD8 اختصاصی ویروس یا سلولهای T قاتل تولید کردند که سلولهای آلوده به ویروس را از بین میبرد. دادههای ما نشان میدهد که ویروس آنچه را که یک پاسخ ضدویروسی معمولی و موفق میدانیم، القا میکند.
اگرچه این نتایج مانع از این نیست که هشدار بدهیم پاسخ ایمنی به SARS-CoV-2 ممکن است مضر هم باشد، آنها یک مبنای مهم را ارائه دادند که بنا بر آن میتوان پاسخ ایمنی افراد را با یکدیگر مقایسه کرد یا همانطور که سته دوست دارد بیان کند؛ اگر میتوانید تصویری از چیزی داشته باشید، میتوانید درمورد اینکه آنرا دوست دارید یا نه بحث کنید، اما اگر هیچ تصویری وجود نداشته باشد، پس بحثی هم باقی نمیماند.
سته در ادامه تأکید میکند: ما حالا یک پایه و اساس محکم داریم تا به سراغ این سؤال برویم که آیا در نوع پاسخ ایمنی افرادی که کووید-19 وخیمی را تجربه کردهاند و نیاز به بستری شدن دارند در مقابل افرادی که میتوانند در خانه بهبودیابند یا حتی بدون علامت هستند، تفاوتی وجود دارد یا نه؟ یافته ما به اینجا ختم نمیشود، این تحقیقات یک ابزار مهم برای تعیین میزان پاسخ ایمنی افرادی که واکسن تجربی دریافت کردهاند و شباهت آن با پاسخ ایمنی محافظتی به کووید-19 است. این تیم همچنین پاسخ ایمنی سلولهای T را در نمونههای خونی که از سال 2015 تا 2018، پیش از شیوع کرونا جمعآوری شده بود نیز بررسی کردند. بسیاری از این نمونهها دارای واکنش سلول T قابلتوجهی در برابر SARS-CoV-2 بودند، اگرچه هرگز در معرض SARS-CoV-2 قرارنگرفتند.
حالا با این روش میتوان توضیح داد چرا کووید-19 در برخی از افراد یا مکانهای جغرافیایی شدیدتر ظاهر میشود. کورتی میگوید: با توجه بهشدت بیماری همهگیر کووید-19، هر درجهای از ایمنی به ویروس کرونا میتواند تأثیر بسیار مهمی در روند کلی این بیماری داشته باشد و یک جزء مهم برای اپیدمیولوژیستهاست تا شدت تأثیر آن را بر جوامع در ماههای آینده بسنجند.