چین در گوشه رینگ سازمان بهداشت جهانی

جواد نصرتی_خبرنگار

مجمع عمومی بهداشت جهانی با درخواست‌های پرشمار اعضا برای تحقیق درباره واکنش چین به همه‌گیری کرونا شروع شد.
مجمع عمومی سازمان بهداشت جهانی، دیروز زیر سایه سنگین اتهامات غیرمستقیم به چین، درباره واکنش اولیه‌اش به همه‌گیری کرونا شروع شد و شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهور این کشور در چنین فضایی، در سخنرانی افتتاحیه، این اتهام‌ها را با فهرست‌کردن اقدامات کشورش برای شفاف‌سازی و کمک به دیگر کشورها پاسخ داد.
به گزارش سی‌ان‌ان، بیش از 100کشور دنیا، ازجمله روسیه متحد نزدیک چین، با امضای پیش‌نویس قطعنامه‌ای، بر تحقیق مستقل درباره جهان‌گیری ویروس کرونا تأکید کرده‌اند. این پیش‌نویس توسط اتحادیه اروپا ارائه شده، با این حال نخستین کشوری که خواستار تحقیق درباره شیوه برخورد چین با بحران کرونا شده استرالیا بوده است.
شی‌جین‌پینگ، دیروز بعد از ظهر به وقت تهران، در این اجلاس که به‌صورت مجازی برگزار می‌شد به‌عنوان یکی از سخنرانان افتتاحیه شرکت و از اقدامات کشورش دفاع کرد. او همچنین گفت که چین 2 میلیارد دلار برای تامین بهداشت جهانی به این سازمان کمک می‌کند. رئیس‌جمهور چین در حالی این مسئله را مطرح کرده که آمریکا، بزرگ‌ترین تامین‌کننده مالی سازمان بهداشت جهانی، یک‌ماه پیش اعلام کرد که کمک‌هایش به این سازمان را متوقف می‌کند. شی جین‌پینگ در سخنرانی‌اش گفت: «بعد از تلاش‌های طاقت‌فرسا و فداکاری‌های فراوان، توانسته‌ایم ورق را برگردانیم. در تمامی این مسیر، با شفافیت و مسئولانه رفتار کرده‌ایم.» 
به گزارش بی‌بی‌سی، قطعنامه‌ پیشنهادی اتحادیه اروپا برای تصویب به رأی دو سوم 194عضو سازمان نیاز دارد. رویترز دیروز بعد از ظهر گزارش داده بود که 116کشور از آن حمایت کرده‌اند. قرار است رأی‌گیری درباره این قطعنامه امروز انجام شود.
متن پیش‌نویسی که اتحادیه اروپا تهیه کرده، بسیار ملایم‌تر از متن پیشنهادی استرالیاست. استرالیا مشخصا به‌دنبال تحقیق درباره نقش و مسئولیت چین در همه‌گیری ویروس بود. با این حال در پیش‌نویس اتحادیه اروپا، روی چین مانور داده نشده و روی مسئله تحقیق جامع درباره عملکرد سازمان بهداشت جهانی و پاسخ به ابهامات تأکید شده است.
ویرجینی باتو- هنریکسون سخنگوی اتحادیه اروپا به بی‌بی‌سی گفته که اتحادیه اروپا به‌دنبال پرسش‌هایی است که پاسخ آنها مبهم است. او گفته است: «این همه‌گیری چطور شروع شد؟ نظرات کارشناسان درباره منشا آن چطور است؟ دانستن همه این سؤالات برای حرکت به جلو و جلوگیری از یک همه‌گیری مثل این حیاتی است.» او همچنین گفته که حالا زمان مناسبی برای  سرزنش نیست.
دکتر تدروس آدانوم گبریه‌سوس، رئیس سازمان بهداشت جهانی هم دیروز در سخنرانی افتتاحیه مجمع عمومی سازمان ملل خواستار اتحاد کشورها شد و در توییتر نوشت: «تنها راه نجات با هم بودن است.»
واکنش‌های اولیه چین به درخواست تحقیق درباره منشا همه‌گیری کرونا، بسیار تند بوده. ‌ماه پیش پن‌ونف دیپلمات ارشد چین به بی‌بی‌سی گفته بود که چنین درخواست‌هایی، انگیزه سیاسی دارند و تمرکز و منابع را از هدف مبارزه با ویروس منحرف می‌کنند. هفته گذشته هم لیو شیائومینگ، سفیر انگلیس در لندن در پاسخ به درخواست‌ها درباره تحقیق از چین گفت: «ما شفاف هستیم، چیزی نداریم که پنهان کنیم و چیزی نداریم که از آن بترسیم. ما از یک بازبینی مستقل بین‌المللی استقبال می‌کنیم، اما این کار باید توسط سازمان بهداشت جهانی انجام شود.»
تا پیش از افزایش کشورهای حامی پیش‌نویس اتحادیه اروپا، چین تلاش زیادی می‌کرد تا جلوی مطرح‌شدن این قطعنامه را بگیرد، اما سخنرانی شی‌جین‌پینگ در افتتاحیه مجمع عمومی به نوعی نشان از تغییر موضع اجباری چین دارد.
رئیس‌جمهور چین دیروز همچنین گفت که کشورش در انتشار اطلاعات ژنتیک این ویروس، سریع عمل کرده و گام‌های مستحکمی برای کمک به دیگر کشورها برداشته است. او همچنین گفت که چین بعد از مهار کامل این ویروس، به سازمان بهداشت جهانی برای بازبینی و بررسی همه‌گیری کمک خواهد کرد.
اتهام‌زنی‌ها به چین، بعد از آن اوج گرفت که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا مستقیما به چین به‌خاطر پنهان‌کاری درباره بحران کرونا حمله کرد. او و برخی رهبران دیگر چین را متهم می‌کنند که با سرکوب و پنهان‌کاری اطلاعات درباره ویروس، فرصت طلایی برای مهار آن را از دنیا گرفته است. حملات ترامپ به چین بعد از آن افزایش یافت که بحران در کشورش اوج گرفت و انتقادها از واکنش همراه با ناکارآمدی دولت او بیشتر شد. حتی کار به جایی رسید که برخی افراد در دولت او، ازجمله مایک پمپئو، وزیر خارجه، به‌احتمال تولید این واکسن در یک لابراتوار در چین اشاره کردند.
ترامپ همچنین سازمان بهداشت جهانی را هم به همدستی با چین متهم کرد و توقف کمک‌های مالی به این نهاد زیرنظر سازمان ملل، در همین زمینه صورت گرفته است.
مجمع عمومی سازمان بهداشت جهانی هر ساله در‌ماه می‌ در ژنو سوئیس برگزار می‌شود و دستور کار آن تعیین سیاست‌های کلی و بودجه سازمان و انتخاب رهبر آن است. دیروز در افتتاحیه این مجمع، آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل هم سخنرانی کرد و از کشورهای عضو خواست تا دستورالعمل‌های آن را با دقت اجرا کنند؛ «کشورهای مختلف استراتژی‌های متفاوت و حتی گاهی مغایر یا دستورالعمل‌های سازمان را در دستور کار قرار داده‌اند و ما بهای سنگینی برای آن می‌پردازیم.»