مخاطرات هجوم نقدینگی

در روزهای اخیر به‌دنبال انتشار آمارهای بانک مرکزی از روند رشد نقدینگی و اطلاعات مرکز آمار از روند منفی رشد(عقبگرد) اقتصادی، نگرانی‌ها نسبت به آینده اقتصاد ایران افزایش یافته؛  همین چند عکس فوری از اقتصاد ایران نشان می‌دهد احتمالا دوران رکود تورمی اخیر طولانی‌تر از گذشته خواهد بود. این نکته‌ای است که حسین عبده تبریزی، از اقتصاددانان کهنه‌کار بر آن تأکید می‌کند.

به گزارش همشهری، حسین عبده‌تبریزی که در سومین همایش تامین مالی سخن می‌گفت، با بیان اینکه اقتصاد ایران دچار وقفه شده، توضیح داد: کاهش درآمد ملی، روند افزایش نقدینگی را در مقیاسی پیش برده که تورمی جدی ایجاد کرده؛ در نتیجه باید بپذیریم این مباحث از ویژگی‌های اقتصاد ایران در سال‌۹۹ خواهد بود.

دبیر‌کل سابق بورس با اشاره به اینکه رشد اقتصادی در طول سال‌های 97 و 98 منفی بوده اعلام کرد: در سال آینده با توجه به کاهش فروش نفت، نرخ رشد اقتصادی صفر یا کمی بالاتر از صفر خواهد بود؛ اما پیش‌بینی نرخ تورم به‌راحتی میسر نیست اما می‌توان گفت اگر اتفاق خاصی رخ ندهد، نرخ تورم از ۴۰‌درصد امسال کمتر خواهد بود و احتمالا به ۲۵‌درصد خواهد رسید‌ که البته تحقق این هدف به کنترل کسری بودجه بستگی دارد. او در تحلیل شرایط اقتصاد ایران در سال‌99 تأکید کرد: احتمالا در سال آینده رکود تورمی ادامه خواهد یافت و این پدیده باز هم در اقتصاد ایران پایدار خواهد بود. او با بیان اینکه رکود تورمی در دوره‌های مختلفی در اقتصاد ایران مشاهده شده، گفت: به‌نظر می‌رسد دوره رکود تورمی، به لحاظ شرایطی که در اقتصاد ایران حاکم است، طولانی خواهد بود.

نگرانی از مقصد بعدی نقدینگی 
در شرایطی که‌ به‌دنبال انتشار آمار رسمی بانک مرکزی از رشد 28درصدی پایه پولی، در 9‌ماه امسال، نگرانی‌ها از رشد شدید نقدینگی افزایش یافته، عبده تبریزی هشدار داد: درصورتی که نقدینگی از بورس خارج شود، نخستین مقصدش بازار ارز است. مطابق سیاست‌های دولت بخش بزرگی از نقدینگی در بورس حبس شده تا از آثار تورمی آن جلوگیری شود، اما اقتصاد‌دانان نگران روزی هستند که قیمت‌ها در بورس به سقف برسد و با خروج نقدینگی از بورس، سایر بازار‌ها رشد کنند. بر همین مبنا، حسین عبده تبریزی‌ به تبعات خطر خروج نقدینگی از بورس هشدار داد و گفت: اقتصاد ایران با خطری جدی روبه‌رو‌ست؛ به این معنا که اگر صاحبان نقدینگی به این نتیجه برسند که دیگر در بورس و مسکن، معجزه‌ای اتفاق نخواهد افتاد و قیمت‌ها رشد نخواهدکرد، نخستین مقصد نقدینگی، بازار ارز خواهد بود؛ تحقق چنین چشم‌اندازی تمام برنامه‌های دولت‌ در این چند ماه  برای کنترل بازار ارز را به هم‌خواهد ریخت. به گفته او در سال‌جاری، به اندازه کل سال‌۹۱ نقدینگی خلق شده، همه داریم از این نقدینگی وحشتناکی که در حال تولید است، فرار می‌کنیم و اثر این رویداد در رشد بازار سرمایه نمایان شده است. حسین عبده تبریزی تأکید کرد: رشد بی‌سابقه بورس، زیر پای ما را خالی می‌کند، نباید سهامداران و سرمایه‌گذاران را به این عادت دهیم که بورس ماهانه ۵ درصد رشد می‌کند. او تأکیدکرد: برخی، مشکل اصلی اقتصاد ایران را‌ تامین مالی می‌دانند، اما تامین مالی در شرایطی که نرخ بازده در بورس به ۱۱۰ درصد رسیده، ممکن نیست.

بن‌بست در بازار مسکن
مشاور سابق وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه بازار مسکن به بن‌بست رسیده، گفت: در بازار مسکن تقاضای مصرفی برای خانه‌هایی که نرخ هر مترمربع آن 30 تا 50میلیون تومان است، وجود ندارد. به باور من، تقاضاهای کنونی تقاضاهای سفته‌بازانه است، به‌عنوان مثال فردی که آپارتمانی را با نرخ هر مترمربع 70میلیون تومان می‌خرد، امیدوار است آن را با قیمت بالاتری بفروشد، زیرا ۹۹‌درصد مردم ایران امکان خرید ملک متری ۷۰‌میلیون تومان را ندارند. او افزود: بررسی‌ها نشان می‌دهد ۹۵درصد مردم ایران از توان خرید املاک، با نرخ متوسط آپارتمان در تهران، یعنی ۱۴میلیون تومان برخوردار نیستند؛ این یک بحران است و نشان می‌دهد در بازار مسکن به یک بن‌بست رسیده‌ایم. او تأکیدکرد: نوسان‌های شدید این بخش را باید ناشی از سیاست‌های معیوب اقتصاد دانست که در نتیجه آن نقدینگی پرقدرت در بخش ساختمان پناه گرفته است.

پایان اصلاحات اقتصادی
این اقتصاددان با اشاره به چشم‌انداز سیاست‌های اقتصادی دولت در سال‌99 تأکید کرد: فرض بر این است که سیاست‌های اقتصادی دولت در سال آینده، بدون تغییر باقی خواهد ماند، زیرا تصمیم‌گیری در ایران پیچیده و چند‌لایه است، به‌نظر می‌رسد دولت بدون دنبال‌کردن یک نظریه خاص اقتصادی، مثل سال‌های گذشته، سال‌۹۹ را نیز سپری خواهد کرد؛ پس کماکان روند کنترل قیمت ادامه خواهد یافت و اقتصاد بازار جایگاهی نخواهد داشت. رئیس شورای سیاستگذاری سومین همایش تامین مالی افزود: در سال‌ آینده شرایط سیاست خارجی و داخلی است که عرصه سیاستگذاری اقتصادی را تعیین خواهد کرد، بنابر‌این به‌نظر می‌رسد دوره تحریم، از دوره‌های گذشته طولانی‌تر خواهد شد و برای پیش‌بینی متغیرهای اقتصادی، لازم است روابط خارجی و دیپلماسی را مورد بررسی قرار دهیم تا در مورد آثار تحریم‌، وضعیت را دقیق‌تر پیش‌بینی کنیم. او با پیش‌بینی این نکته که دولت در یک‌سال و نیم باقیمانده از عمرخود، دیگر اصلاحات اقتصادی را دنبال نخواهد کرد، گفت: اصلاحات اقتصادی زمانی انجام می‌شود که شرایط مساعد آن موجود باشد. در شرایطی که درآمد دولت خوب نیست، زمینه برای اصلاحات فراهم نیست. عضو سابق شورای بورس توضیح داد: زمانی که دولت‌ها درآمد نفتی دارند، برای اصلاحات اقتصادی دلیلی نمی‌بینند و زمانی که درآمد نفتی ندارند، زمینه برای این اصلاحات موجود نیست. برای مثال، اصلاح قیمت برق و گازوئیل بعد از اتفاقات آبان‌ماه امکان‌ناپذیر شد. بعد از اتفاقات آبان، اصلاحات دولت در حوزه انرژی دیگر امکان‌پذیر نیست و به‌نظر می‌رسد دولت فعلی هم پرونده آنها را بسته است.

افزایش فشار مالیاتی
عبده تبریزی پیش‌بینی کرد: در سال آینده فشار مالیاتی بر بخش خصوصی بیشتر خواهد شد. او تأکید کرد:  طبق لایحه‌ای که وزارت اقتصاد تدوین کرده، عایدی سرمایه دچار مالیات جدی‌تری خواهد شد و بخش‌های مختلف عایدی سرمایه را نیز دربرخواهد گرفت، ضمن اینکه اگر پایه‌های جدید مالیاتی وجود داشته باشد، دولت به سراغ آن هم خواهد رفت. او ادامه داد: اگرچه امروز دولت می‌گوید آپارتمان بالای 10میلیارد تومان باید مالیات بدهد، اما پیش‌بینی می‌شود تا سال‌۱۴۰۰ عایدات سرمایه، مالیات پایینی داشته یا اصلا نداشته باشد، پس مالیات بر عایدی سرمایه نیز گسترش خواهد یافت. عبده تبریزی تأکید کرد: اگر دولت موافقت کند، قرار است از هر نوع پرداختی، مالیات دریافت شود. حتی اگر قرار نباشد از هر پرداختی مالیات بگیریم، باز هم مالیات بر عایدی سرمایه اتفاق خواهد افتاد.


 حسین عبده تبریزی ، دبیرکل اسبق بورس تهران:
   اگر نقدینگی از بورس خارج شود، نخستین مقصدش بازار ارز است
  آمارها نشان می‌دهد در بازار مسکن به بن‌بست رسیده‌ایم
   امسال به اندازه کل سال‌۹۱، نقدینگی خلق شده است
   در سال آینده، نرخ رشد اقتصادی صفر یا کمی بالاتر از صفر خواهد بود