بایدن و چین: ادامه سیاست مهار

فن هونگدا- استاد دانشگاه مطالعات بین‌المللی شانگهای

در دوره 4ساله حضور دونالد ترامپ در قدرت، جهان شاهد تشدید سرکوب چین از سوی آمریکا بود؛ تا جایی که روابط میان دوطرف در این دوره به‌عنوان بدترین دوره از زمان برقراری روابط دیپلماتیک دوجانبه در اول ژانویه1979 معرفی شد. با این حال، نمی‌توان به تغییر موضع واشنگتن در قبال پکن با انجام تغییرات در کاخ سفید امیدوار بود؛ چراکه سمت‌وسوی سیاست خارجی آمریکا در برابر چین را ساکن کاخ سفید تعیین نمی‌کند، بلکه این روند مربوط به تغییر قدرت 2کشور است که تعیین‌کننده روابط دوطرف است. سطح توسعه کشورها را براساس تولید ناخالص داخلی آنها می‌سنجند. در سال‌های 1990، 2000، 2010 و 2019 تولید ناخالص داخلی چین به‌ترتیب حدود 1.6درصد، 3.6درصد، 9.2درصد و 16.3درصد از مجموع تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل داده است؛ درحالی‌که تولید ناخالص داخلی آمریکا در این سال‌ها به‌ترتیب حدود 26.3درصد، 30.4درصد، 22.6درصد و 24.4درصد بوده است. این ارقام به وضوح نشان می‌دهد که فاصله تولید ناخالص داخلی بین چین و آمریکا در حال کاهش است. در سال گذشته میلادی، بحران کرونا اقتصاد جهان را به لرزه درآورد، اما چین تنها کشور جهان است که به رشد اقتصادی مثبت دست یافت. اثرات کرونا بر اقتصاد آمریکا، شکاف میان تولید ناخالص داخلی 2کشور را کمتر هم می‌کند. توسعه سریع اقتصاد در چین باعث پیشرفت آموزش، علم و فناوری، قدرت نظامی و سایر زمینه‌ها شده است. در چنین شرایطی، آمریکا که به ایجاد دشمنان خارجی برای خود عادت کرده، مدت‌هاست که چین را تهدید جدی برای خود تصور می‌کند. واشنگتن صعود سریع چین را چالشی برای هژمونی آمریکا در جهان می‌داند؛ به همین دلیل سیاست مهار چین را به اجرا گذاشته است. این رویکرد آمریکا نزدیک به 3دهه است که ادامه دارد؛ بنابراین مهم نیست که ساکن کاخ سفید چه‌کسی باشد، اصل بر ادامه سیاست یادشده است. در شرایطی که مهار روند رشد اقتصادی چین به‌عنوان یک موضوع محوری در آمریکا مورد اجماع قرار گرفته، می‌توان گفت که سیاست دولت بایدن در مقایسه با دولت ترامپ در قبال پکن تغییرات عمده‌ای نخواهد داشت و سرکوب و مهار چین همچنان هسته اصلی سیاست دولت آمریکا خواهد بود. فقط در ظاهر به‌نظر خواهد رسید که روابط آمریکا با چین دیگر مانند دوران دونالد ترامپ نامطلوب نخواهد بود.