دیپلماسی در سایه کرونا

در روزهایی که کرونا به موضوع اول جهان و ایران تبدیل شده، سفر دیپلماتیک به تهران آن هم از 2 کشور اروپایی حکایت از اهمیت تحولات دارد؛ وزیر خارجه هلند در سفری کم‌سابقه دیروز در تهران بود تا با مقامات کشورمان رایزنی کند. علاوه بر این وزیر خارجه اتریش هم حامل پیام اروپایی‌ها به مقامات ایرانی است.

استف بلوک، وزیر امور خارجه هلند که در راس هیأتی به تهران سفر کرده است بعدازظهر دیروز با محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفت‌وگو کرد.
در این دیدار طرفین با اشاره به روابط سنتی 2 کشور خواهان گسترش روابط دوجانبه شدند.
دور دوم گفت‌وگوهای 2 مقام با تبادل نظر درخصوص مهم‌ترین مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی ادامه یافت.‌ برجام، اینستکس، ابعاد ترور سردار شهید سلیمانی، شرایط جاری در عراق، افغانستان، یمن و سوریه و نیز سانحه سقوط هواپیمای اوکراینی از مهم‌ترین محورهای گفت‌وگوی ظریف و بلوک بود. وزیر خارجه هلند با ظریف دیداری خصوصی هم داشته ‌است.
این مقام هلندی همچنین با حسن روحانی، رئیس‌جمهور هم دیدار کرد.

هلند از جمله کشورهای اروپایی است که اعلام کرده از سازوکار اینستکس استفاده خواهد کرد اما سفر وزیر خارجه این کشور در روزی انجام شد که ایران در لیست سیاه FATF قرار گرفت؛ اروپایی‌ها پیش‌تر راه‌اندازی اینستکس را نه به‌طور صریح اما به‌صورت ضمنی به رعایت الزامات FATF گره زده بودند و به‌نظر می‌رسد با تحولی که درخصوص FATF رخ داد اینستکس هم که تا‌کنون هیچ اقدام عملی را سامان نداده بود عملا بی‌خاصیت‌تر از قبل شده باشد.
هلند و ایران در ماه‌های اخیر چالشی هم بر سر یک پرونده قدیمی مرگ کلاهی از عوامل تروریستی انفجار دفتر حزب جمهوری در اوایل انقلاب داشتند که البته این پرونده از سوی هلندی‌ها مختومه شد؛ هرچند با اخراج چند دیپلمات ایرانی و سپس عمل متقابل ایران روابط دو کشور شکرآب شد، اما سفر وزیر خارجه این کشور می‌تواند تحولی مهم در روابط 2 کشور باشد. در مهرماه 1394برت کوندرس، وزیر امور خارجه هلند در رأس هیأتی به ایران سفر و با روحانی رئیس‌جمهور، لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی و ظریف وزیر امور خارجه دیدار کرد. آخرین بار هم اسفند سال 96سیگرید کاخ، وزیر امور خارجه و تجارت خارجی هلند به ایران سفر کرده بود. وزیر خارجه اتریش هم امروز در تهران با مقامات ایرانی رایزنی می‌کند.
سفر وزیر خارجه اتریش در چارچوب یک سفر دوره‌ای است که علاوه بر ایران، قرار است امارات و عربستان را هم در بر بگیرد.

الکساندر شالنبرگ، وزیر امور خارجه اتریش هفته گذشته پس از دیدار با هایکو ماس، همتای آلمانی‌اش در برلین گفت که پس از دیدار با جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، برای انتقال پیامی از جانب اروپا به تهران سفر خواهد کرد. پیش از این گفته شده بود پیام اروپایی‌ها در چارچوب اعلام تعهد آنان برای حفظ برجام است اما از سوی دیگر گفته می‌شود قرار گرفتن نام ایران در لیست سیاه FATF با پیگیری کشورهای اروپایی در کنار تلاش آمریکا، عربستان و رژیم صهیونیستی محقق شده است. اتریش از کشورهای اروپایی است که روابط خوبی با ایران داشته و در به نتیجه رسیدن مذاکرات برجام هم با ایفای نقش میزبانی رویکردی تسهیل‌کننده داشت. جوزپ بورل، هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز به توصیه اتریش و با هدف حفظ برجام 2 هفته قبل به تهران سفر کرده بود. نشریه اتریشی «دی پرسه» در گزارش خود درباره سفر شالنبرگ به ایران نوشته است که او اخیرا در جریان سفر خود به واشنگتن با مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا نیز درباره تصمیم خود مبنی بر سفر به ایران و تلاش برای میانجیگری بین ایران و آمریکا گفت‌وگو کرده است. 

روحانی در دیدار وزیر خارجه هلند:

به‌دنبال پایان برجام نیستیم
رئیس‌جمهور روز شنبه در دیدار استف بلوک، وزیر امور خارجه دولت پادشاهی هلند با تأکید بر اینکه توافق هسته‌ای را به نفع منطقه و جهان می‌دانیم و اقدام آمریکا در خروج از برجام به ضرر ملت‌های منطقه، جهان و خود مردم آمریکا بوده است، گفت: همه باید تلاش کنیم برجام حفظ شود و ما در این زمینه راه گفت‌وگو با اتحادیه اروپا را نبسته‌ایم. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، حسن روحانی با اشاره به روابط خوب و دوستانه 2 کشور در طول قرن‌های گذشته، افزود: علاقه‌مند توسعه روابط سیاسی و اقتصادی با هلند هستیم. او تصریح کرد: سیاست خارجی ما برمبنای تعامل سازنده با کشورهاست و علاقه‌مندیم روابط با اتحادیه اروپا گرم‌تر باشد.
رئیس‌جمهور با اشاره به اعمال تحریم‌های غیرقانونی و یکجانبه آمریکا علیه ایران، گفت: تحریم‌های ظالمانه آمریکا حتی دارو و غذای مردم ایران را نیز در برگرفته و انتظار این است که ملت‌های آزاده دنیا با صدای رسا این تحریم‌های غیرقانونی را محکوم کنند. او در ادامه با اشاره به خروج یکجانبه آمریکا از برجام، افزود: ما معتقدیم که توافق هسته‌ای به نفع منطقه و جهان بود و اقدام آمریکا به ضرر همه و حتی مردم خود آمریکاست و در طول 21‌ ماه گذشته از خروج آمریکایی‌ها از برجام، متأسفانه اتحادیه اروپا نتوانسته گام مؤثری در راستای روابط دوجانبه و اجرای تعهداتش در برجام بردارد. رئیس‌جمهور همچنین ریشه ناامنی در منطقه را حضور و رفتار آمریکا نسبت به منطقه دانست و تصریح کرد: پارلمان عراق به خروج آمریکایی‌ها از این کشور رأی داده است، حضور نیروهای آمریکایی در سوریه برخلاف مقررات و خواست دولت این کشور است و در کشورهای دیگر ازجمله افغانستان نیز مردم با حضور آمریکایی‌ها در کشورشان مخالف هستند. روحانی تصریح کرد: اگر آمریکا دست از اقدامات تروریستی و دخالت‌های نادرست خود بردارد، منطقه ما به‌طور طبیعی امن خواهد بود. اصول سیاست ما این است که امنیت منطقه باید توسط خود کشورهای منطقه حفظ شود و حضور نیروهای خارجی در منطقه خلیج‌فارس تحت عنوان ائتلاف‌های مختلف را برای امنیت منطقه مفید نمی‌دانیم.
روحانی با بیان اینکه کاملا آمادگی داریم با اتحادیه اروپا راجع به مسائل منطقه گفت‌وگو کنیم، افزود: با توجه به اینکه هلند میزبان حقوقدانان بزرگ دنیا در دادگاه لاهه است، می‌توانیم با منطق و زبان حقوقی با هم درخصوص امنیت منطقه گفت‌وگوهای خوبی داشته باشیم. وزیر امور خارجه هلند نیز در این دیدار، توسعه روابط دو کشور در همه زمینه‌ها ازجمله روابط اقتصادی را مورد تأکید قرار داد و با اشاره به ملاقات خود با نمایندگان شرکت‌های هلندی در تهران، ابراز امیدواری کرد که کشورش بتواند نقش و مشارکت فعال‌تری در اینستکس ایفا کند. استف بلوک با تأکید بر ضرورت حفظ برجام به‌عنوان یک توافق بین‌المللی، افزود: ما به‌صورت آشکار و خصوصی به آمریکایی‌ها گفته‌ایم که خروج آنها از برجام کار درستی نبوده است. وزیر امور خارجه هلند با بیان اینکه کشورش برای حفظ برجام تلاش خواهد کرد، اظهار داشت: برای این منظور باید به گفت‌وگوها ادامه دهیم و مذاکره می‌تواند راه‌حل مشکلات و اختلافات باشد.