سفر به دنیای عجیب و غریب سقوط آزاد و آدم‌هایی که واقعا پرواز را تجربه می‌کنند
سقوط از ارتفاع 4هزارمتری
مهرداد رسولی
برای دیدار با کسی که کار و تخصصش پرواز است باید جایی بین زمین و آسمان را انتخاب کنیم. اما پرواز کار ما نیست و به همین دلیل ترجیح دادیم به دفتر کار مهدی نقدی‌پری-مربی سقوط آزاد و پرنده وینگسوت در ایران- برویم؛ کسی که سال‌هاست در این دو رشته ورزشی فعالیت می‌کند و به واسطه پرش از ارتفاع ۱۴هزارپایی نام خودش را به‌عنوان ایرانی ماجراجو بر سر زبان‌ها انداخته است. او فعال‌ترین فرد ایرانی‌ای است که 22گواهینامه داخلی پرواز و گواهینامه مربیگری بین‌المللی سقوط آزاد دارد و پرواز با وینگسوت بر فراز آسمان روسیه، سقوط آزاد همراه با پرچم ایران در آسمان مسکو و امارات را تجربه کرده و از این حیث یک ماجراجوی تمام‌عیار است. علاقه‌اش به پرواز در حدی است که آن را بهترین تجربه زندگی‌اش می‌داند و معتقد است قدم زدن روی ابرها را برای خودش از رؤیا و آرزو به واقعیت بدل کرده است. مهدی نقدی‌پری که یکی از دغدغه‌هایش آموزش پرواز و به واقعیت تبدیل کردن رؤیای عشق پروازهاست، می‌گوید هدفش از قدم گذاشتن در چنین مسیر پرمخاطره‌ای تقسیم کردن لذت پرواز با کسانی است که آن را رؤیایی دست‌نیافتنی می‌دانند و بنا به هر دلیلی امکان تجربه حس رهایی در آسمان را ندارند.
آشنایی با وینگسوت
بیرون پریدن از هواپیما و پرواز لابهلای کوه‌های بلند، هیجانانگیزترین تفریحی است که می‌شود در زندگی تجربه کرد. پرواز در آسمان و عبور از لابهلای ابرها رؤیای دوران کودکی خیلی‌ها بوده و سقوط آزاد و وینگسوت چنین رؤیایی را تعبیر می‌کند. سقوط آزاد و پرواز با لباس خفاشی در ارتفاع 4هزار متری یکی از مهیج‌ترین ورزش‌هاست که وینگسوت نام دارد و شما می‌توانید با لباس‌های بالداری که مخصوص این نوع پرواز است، مثل پرنده‌ها در آسمان پرواز کنید. مهدی نقدی پری، یکی از مربیان انجمن سقوط آزاد (اسکای دایوینگ) آمریکاست که از سال۱۳۹۰ وارد دنیای پرواز شده و نخستین فرد ساکن ایران است که توانسته این مدرک را از این سازمان دریافت کند. او که در ورزش سقوط آزاد یک چهره شناخته‌شده در دنیاست، درباره ماجرای آشنایی‌اش با یکی از شگفت‌انگیزترین رشته‌های ورزشی می‌گوید: «من به واسطه پاراگلایدر با پرواز آشنا شدم اما این رشته ورزشی مرا راضی نمی‌کرد. پاراگلایدر ورزش آرامی است اما من شیفته سرعت بودم. این علاقه در وجودم بود تا اینکه یک‌بار در برنامه آموزشی پلیس ویژه تهران شرکت کردم. اما پروازهایی که آنجا انجام می‌شد با آنچه از قاب تلویزیون می‌دیدم، تفاوت داشت و باز هم مرا راضی نکرد. بعد از تحقیقات فراوان متوجه شدم دوره‌های آموزشی سقوط آزاد و وینگسوت در روسیه برگزار می‌شود و بلافاصله عازم این کشور شدم. بعد از گذراندن دوره‌های متعدد، وینگسوت را تجربه کردم و در کشورهای مختلفی مثل قطر و امارات هم پروازهای موفقیت‌آمیزی داشتم. الان هم مربی سقوط آزاد هستم که در ایران به مربی چتربازی معروف است. در کنار مربیگری، پرواز با وینگسوت هم انجام می‌دهم و در کشورهای مختلف مثل روسیه و امارات حدود 180بار پرواز وینگسوت داشته‌ام». پرواز برفراز آسمان با لباس‌های بالدار یا همان لباس‌های خفاشی، تنها تصویر روشنی است که علاقه‌مندان به پرواز از سقوط آزاد و وینگسوت دارند. وینگسوت در ردیف ورزش‌های هوایی دسته‌بندی می‌شود و قبل از فعالیت در این رشته باید حداقل 200 بار سقوط آزاد یا همان اسکای دایوینگ را تجربه کرده باشید. نقدی‌پری درباره مراحل مقدماتی و تجهیزات وینگسوت که هیجانانگیزترین نوع پرواز است، می‌گوید: «در شروع آموزش، شما فردی مبتدی محسوب می‌شوید اما وقتی تعداد پروازها و مهارت‌تان بالا می‌رود، نوع لباس‌ها تغییر می‌کند و هر چه لباس‌های وینگسوت بزرگ‌تر باشد مسافت بیشتری پرواز خواهید کرد. این لباس‌ها فقط در روسیه، آمریکا و یکی از کشورهای اروپایی تولید می‌شود و قیمت آن بین 1200تا 1800دلار است».
قدم زدن روی ابرها
وینگسوت حس واقعی پرواز را به انسان القا می‌کند و بعد از گذراندن دوره مقدماتی و پوشیدن لباس‌های بالدار می‌توانید لابهلای ابرها پرواز کنید. مهدی نقدی‌پری در این نوع پروازها تخصص دارد و شاگردانش را بعد از دوره آموزشی مرحله به مرحله برای چنین پروازی آماده می‌کند. او لذت پرواز در ارتفاع 4هزار متری را با قدم زدن روی ابرها توصیف می‌کند؛ «بلافاصله بعد از بیرون پریدن از هواپیما خودم را در محاصره ابرها می‌بینم و گاهی اوقات از حفره‌هایی که بین ابرها ایجاد می‌شود، مسیر جدید را انتخاب می‌کنم. لباس خفاشی به‌گونه‌ای طراحی شده که به مثابه بال هواپیما عمل می‌کند و این امکان را به شما می‌دهد که روی هوا شناور باشید و حرکت کنید. تغییر مسیرها هم با حرکات بدن امکان‌پذیر است و مثل پرنده‌ها برای حرکت به سمت چپ و راست از دست‌ها یا همان بال‌های چپ و راست استفاده می‌کنید. حتی با حرکات سر می‌توانید تغییر مسیر بدهید و سرعت پروازتان را کم و زیاد کنید. کسی که می‌خواهد نخستین سقوط آزاد را تجربه کند باید 7روز کامل آموزش ببیند.» سرعت پرواز با وینگسوت بین 250تا 350کیلومتر در ساعت است و می‌توانید چنین سرعت شگفت‌انگیزی را در ارتفاع ایمن تجربه کنید. مهدی نقدی‌پری که بارها پرواز در ارتفاع 4هزارمتری را تجربه کرده می‌گوید: «در ارتفاع بالاتر از 4هزار متر، اکسیژن کافی برای انسان وجود ندارد و تجهیزات ویژه‌ای می‌خواهد که به افراد عادی توصیه نمی‌شود. 3سال است که با وینگسوت پرواز می‌کنم و برخلاف بیشتر افرادی که قبل از من به‌طور تفریحی وینگسوت می‌کردند برای معرفی و گسترش این ورزش هوایی تلاش کرده‌ام. قبل از اینکه کلاس‌های آموزشی را برپا کنم، در ایران سقوط آزاد بیشتر توسط نظامی‌ها آموزش داده می‌شد اما حالا به‌طور خصوصی آموزش داده می‌شود و به همین دلیل خیلی‌ها مرا پدر سقوط آزاد نوین ایران خطاب می‌کنند». مهدی نقدی‌پری، مدرک استادی سقوط آزاد را در دبی و روسیه گرفته و حالا به‌عنوان معتبرترین مربی ساکن ایران شناخته می‌شود که سقوط آزاد غیرنظامی را آموزش می‌دهد. او درباره پیش‌شرط‌های حضور در کلاس‌های آموزشی سقوط آزاد و وینگسوت می‌گوید: «افرادی که می‌خواهند سقوط آزاد و وینگسوت را آموزش ببینند، ابتدا باید یک‌سری شرایط را داشته باشند؛ حداقل سن برای این افراد 18سال است اما حداکثر سن نداریم و من شاگرد 68ساله هم دارم. کسانی که می‌خواهند در دوره‌های آموزش پرواز شرکت کنند نباید در دست‌ها و شانه‌ها مشکلات حرکتی داشته باشند. افراد واجد شرایط بعد از یک مصاحبه کوتاه با من می‌توانند در کلاس‌های آموزشی ثبت‌نام کنند و نخستین پرواز را در دبی، قطر یا مسکو انجام بدهند چون متأسفانه در آسمان ایران امکانات لازم برای من وجود ندارد». به گفته نقدی‌پری، افرادی که می‌خواهند سقوط آزاد را آموزش ببینند باید از تمکن مالی برخوردار باشند و به همین دلیل وینگسوت ورزش پرهزینه‌ای است.
پرواز با چاشنی امنیت
از هیجان ورزش‌های هوایی مثل وینگسوت و سقوط آزاد هر چه بگوییم کم است و قریب به اتفاق افرادی که شوق پرواز دارند برای جلوگیری از یکنواخت شدن زندگی به سمت چنین ورزش‌های هیجان‌انگیزی می‌روند. بخش دیگری که معمولا به کلاس‌های آموزش سقوط آزاد مهدی نقدی‌پری مراجعه می‌کنند را کسانی تشکیل می‌دهند که پرواز روی ابرها، رؤیای مشترک دوران کودکی و نوجوانی‌شان بوده است. او پرواز را آرزوی مشترک همه انسان‌ها می‌داند؛ «پرواز برای خیلی‌ها آرزوی بزرگی است و بیشتر انسان‌ها از کودکی چشم به آسمان داشته‌اند. خیلی‌ها شرایط پرواز را پیدا می‌کنند و بعد از آشنایی با مربیانی مثل من در مسیر درست قرار می‌گیرند. اگر کسی تمکن مالی داشته باشد و از نظر جسمانی هم مشکلی نداشته باشد طی یک هفته می‌تواند پرواز کند و اتفاق چندان عجیبی نیست. بیشتر افراد مبتدی از پرواز هراس دارند و من مهارت، جسارت و اعتماد به نفس را توأمان به آنها آموزش می‌دهم. شاید باور نکنید که این ورزش از دوچرخه‌‌سواری هم امن‌تر است چون وضع هوا و کیفیت چترها و لباس‌ها کاملا کنترل شده است.» آنطور که مهدی نقدی‌پری می‌گوید، ورزش‌های هوایی سابقه‌ای صدساله دارد و در این یک قرن قوانینی تدوین شده که پرواز و سقوط آزاد را به ورزشی امن بدل کرده است؛ «در سقوط آزاد و وینگسوت، به‌طور همزمان از 2 چتر استفاده می‌شود واگر بنا به هر دلیلی برای چتر اول مشکلی پیش بیاید می‌توانید از چتر دوم استفاده کنید. اگر در بدبینانه‌ترین حالت ممکن هم بدون باز کردن چتر اول و دوم از هواپیما بیرون بپرید، در داخل تجهیزات شما کامپیوتری تعبیه شده که در ارتفاع مشخصی به‌طور خودکار چتر را باز می‌کند. این تکنولوژی حدود 15سال است که به‌طور گسترده در وینگسوت و سقوط آزاد به‌کار گرفته می‌شود و پرواز را امن و آسان کرده است.»
20دقیقه هیجان‌انگیز
در ورزش‌های هوایی، به‌ویژه در وینگسوت، سرعت عنصری مهم و تعیین‌کننده است و گاهی اوقات ثانیه‌ها برای تجربه پروازی موفق و لذتبخش تأثیرگذار است. نقدی‌پری، رعایت زمان و ارتفاعات امن پرواز را یکی از کلیدی‌ترین و در عین حال ساده‌ترین نکاتی می‌داند که هنگام سقوط آزاد باید مورد توجه قرار داد؛ «وقتی موارد مهم و عادی را رعایت نکنید، زمان در سقوط آزاد به عنصری مهم بدل می‌شود. هنگام پرواز باید یک‌سری کارهایی را که به سرعت عمل خاصی نیاز ندارند، در ارتفاع درستی انجام بدهید و اگر این کارها را به‌موقع انجام ندهید تحت فشار قرار می‌گیرید و وارد شرایط اضطراری می‌شوید؛ مثلا اگر در ارتفاع 1200متری چتر را باز نکنید و به ارتفاع 800متری برسید و باز هم چتر را باز نکنید، در ارتفاع 600یا 500متری وارد مرحله اضطراری می‌شوید و در چنین مواقعی صدم ثانیه‌ها تعیین‌کننده می‌شوند. البته یک پرنده باید عملکرد بسیار ضعیفی داشته باشد تا خود را به این مرحله از خطر برساند. برای فرمان بیرون پریدن از هواپیما چراغ‌های قرمز و زرد و سبز تعبیه شده است. وقتی چراغ قرمز است، کسی حق بیرون پریدن ندارد، با چراغ زرد همه باید آماده باشند و در هواپیما را باز کنند و با چراغ سبز همه به بیرون می‌پرند.» کل فرایند یک پرواز بین 20تا 25دقیقه زمان می‌برد. نقدی‌پری معتقد است حس نشاط و هیجان در همین بازه زمانی نسبتا کوتاه به فرد پرواز‌کننده القا می‌شود؛ «یک پرواز معمولی از لحظه‌ای شروع می‌شود که لباس و تجهیزات مخصوص را بپوشید، سوار هواپیما شوید و به ارتفاع14هزار پایی برسید. وقتی در هواپیما باز می‌شود و به بیرون می‌پرید 60ثانیه با سرعت 200کیلومتر در ساعت سقوط می‌کنید، در ارتفاع 3500پایی چتر را باز می‌کنید وپس از بیرون پریدن، بین 4تا 5دقیقه بعد فرود می‌آیید. کل فرایند پرواز از لحظه لباس پوشیدن و سوار هواپیما شدن تا فرود آمدن، بین 20تا 25دقیقه طول می‌کشد اما به حدی حالتان را خوب می‌کند که به این نوع پرواز اعتیاد پیدا می‌کنید. پرواز بهترین وسیله برای تخلیه هیجانات درونی است و همه افرادی که سقوط آزاد و وینگسوت را تجربه می‌کنند، بعد از هر پرواز احساس رهایی دارند. در آن لحظه‌ها جز خداوند به هیچ‌چیز دیگری فکر نمی‌کنید.»
جای خالی انجمن سقوط آزاد
ورزش سقوط آزاد سابقه صدو یک‌ساله در دنیا دارد اما بخش غم‌انگیز ماجرا این است که در ایران هنوز تشکیلاتی در حد انجمن برای این رشته ورزشی پرطرفدار تاسیس نشده و همه‌‌چیز در قالب کلی انجمن ورزش‌های هوایی تجمیع شده است. مهدی نقدی‌پری، تاسیس انجمن سقوط آزاد را نقطه شروع همگانی‌تر شدن این ورزش هوایی در ایران می‌داند؛ «ما انجمن ورزش‌های هوایی داریم و متأسفانه بخش سقوط آزاد این انجمن به دلیل کمبود بودجه و نداشتن تجهیزات به روز و همچنین در اختیار نداشتن هواپیمای اختصاصی، هیچ فعالیت اثربخشی ندارد. هم‌اکنون این انجمن عمده فعالیت خود را روی ورزش پاراگلایدر متمرکز کرده است. آرزوی من این است که انجمن سقوط آزاد ایران به‌طور مستقل تاسیس شود تا این ورزش برای علاقه‌مندان تخصصی‌تر شود. بیشتر افرادی که در کلاس‌های آموزشی من ثبت‌نام می‌کنند از تمکن مالی برخوردارند اما آرزوی قلبی‌ام این است افرادی که با امکانات و درآمد محدودی در شهرستان‌های دور و نزدیک زندگی می‌کنند هم لذت سقوط آزاد و پرواز را تجربه کنند.»
علاقه‌مندان به سقوط آزاد و وینگسوت برای آشنایی با این رشته ورزشی و حضور در کلاس‌های آموزشی می‌توانند به آدرس اینترنتی mehdinaghdipari.com مراجعه کنند. آنطور که نقدی‌پری می‌گوید 10هزار و 600نفر در 90روز اخیر از این سایت بازدید کرده‌اند و این تعداد بازدید‌کننده نشانه کثرت علاقه‌مندان به پرواز در ایران است.
آموزش به مدیران ماجراجو
تنها ایرادی که می‌توان به سقوط آزاد و وینگسوت وارد کرد این است که خیلی زود برای شما به عادتی لذتبخش تبدیل می‌شود و به واسطه ترشح هورمون آدرنالین و تخلیه هیجانات درونی، بعد از مدت زمان نسبتا کوتاهی به پرواز در ارتفاعات بالا اعتیاد پیدا خواهید کرد. به همین دلیل هم دورشدن از پرواز شما را تا حدودی عصبی و منزوی می‌کند. مربی آموزش پرواز، گرانی لباس‌ها و تجهیزات وینگسوت و سقوط آزاد را روی دیگر سکه در این رشته ورزشی می‌داند؛ «اسکای دایوینگ چند شاخه مختلف دارد که هر کدام لباس‌های مخصوص خودشان را دارند. در مورد وینگسوت که یکی از شاخه‌های اسکای دایوینگ است هر چه حرفه‌ای‌تر شوید به لباس‌های بزرگ‌تری نیاز خواهید داشت، چون موجب می‌شود زمان پرواز بیشتری را با سرعت بالاتری تجربه کنید. البته مبتدی‌ها با لباس معمولی هم می‌توانند پرواز کنند.» همه کسانی که پرواز در ارتفاعات را تجربه کرده‌اند می‌دانند که ورزش‌های هوایی به‌طور شگفت‌انگیزی قدرت ریسک‌پذیری افراد را بالا می‌برد. نقدی‌پری می‌گوید که سقوط آزاد و وینگسوت کمک می‌کند تا در روزهای مهم و سرنوشت‌ساز زندگی تصمیمات شجاعانه‌ای بگیرید؛ «طبق تحقیقاتی که توسط استاد ایرانی‌الاصل یکی از دانشگاه‌های کانادا انجام شده، مدیران ارشدی که وارد ورزش‌های پرهیجانی مثل سقوط آزاد و وینگسوت می‌شوند در کارشان موفق‌تر عمل می‌کند. این دسته از مدیران با پرواز بر ترس‌های شخصی‌شان غلبه می‌کنند و نیم‌کره‌های چپ و راست مغزشان هماهنگی بهتری پیدا می‌کنند و در نتیجه باعث می‌شود تصمیمات بهتر و شجاعانه‌تری بگیرند.» مهدی نقدی‌پری به‌عنوان تنها مربی پروازی انجمن سقوط آزاد آمریکا و ساکن ایران، در حال تدارک یک دوره آموزش پرواز برای مدیران ارشد است و نام «مدیران ماجراجو» را هم برای این گروه انتخاب کرده است. او که مدیریت یک شرکت خصوصی را بر عهده دارد معتقد است پرواز کمک کرده تا مدیر کارآمدتری باشد و تصمیمات جاه‌طلبانه‌تری بگیرد.
در همینه زمینه :