دغدغه محیط‌زیستی اعظم طالقانی
علیرضا خامسیان _ روزنامه‌نگار
نام اعظم طالقانی در قبل و بعد از انقلاب اسلامی عمدتا با فعالیت‌های سیاسی و حقوق بشری او شناخته شده و شاید کمتر ویژگی شخصیتی غیرسیاسی او را مردم و رسانه‌ها به یاد داشته باشند.
اعظم طالقانی با تاسیس مؤسسه اسلامی زنان به‌عنوان یک نهاد مدنی در کنار جامعه زنان انقلاب اسلامی به‌عنوان یک حزب سیاسی اگرچه اولویت اولش توانمند‌سازی زنان و کارآفرینی برای آنان بود، اما در قالب این مؤسسه اهداف محیط‌زیستی را در مناطق محروم دنبال می‌کرد. شاید برای خوانندگان این یادداشت جالب باشد که دختر آیت‌الله طالقانی خطر شکار بی‌رویه پرنده‌ای با نام «هوبره» را سالیان پیش یعنی اواخر دهه70 اعلام کرده بود. هوبره پرنده‌ای از تیره درناسانان و گونه‌ای در خطر انقراض و نیمه‌مهاجر است، تعدادی از آنها آبان‌ماه از روسیه و کشورهای شمالی به ایران و جنوب دشت داراب در استان فارس مهاجرت می‌کنند که عواملی مانند شکار بی‌رویه، تخریب زیستگاه‌ها و ناامنی موجب نابودی و فرار آنها از منطقه می‌شود. از بین رفتن گیاهان، یکی دیگر از عوامل تهدید این پرنده ارزشمند است زیرا هوبره آب نمی‌نوشد و آب مورد نیاز بدن خود را از گیاهان و غذاهایی مانند انواع حشرات، بذر گیاهان و توت‌هایی که می‌خورد،
تامین می‌کند.
هوبره در زمان ساخت آشیانه و زادوولد نسبت به مزاحمت‌های انسانی بسیار حساس است، بنابراین توسعه کشاورزی و جاده‌سازی‌‌ها و حتی ساخت دکل‌های برق در بیابان هم تهدیدی برای این پرنده است.
اعظم طالقانی در قالب مؤسسه اسلامی زنان در سال 79طرح «توانمند‌سازی جوامع محلی برای جلوگیری از شکار بی‌رویه هوبره» را در روستای قلاتویه واقع در بخش فورگ شهرستان داراب در جنوب استان فارس آغاز کرد که در نخستین جشنواره تجربیات موفق سمن‌های محیط‌زیستی جزو طرح‌های برتر معرفی شد.
حساس‌کردن جوامع محلی برای کاهش تهدیدات هوبره، توانمند‌سازی جوامع محلی برای جلوگیری از شکار بی‌رویه، جمع‌آوری اطلاعات عمومی درباره هوبره و انواع آن و خصوصیات ذاتی و پراکندگی آن در جهان و زیستگاه آن، انواع آموزش در رابطه با محیط‌زیست و دعوت از کارشناسان و شناساندن این پرنده به جوامع محلی و ایجاد حساسیت برای حفظ آن و پرورش افرادی به‌عنوان همیاران محیط‌بانان برخی از اهداف و اقدامات طرح اعظم طالقانی بود که برخی از آنها با موفقیت انجام شد.
اعظم طالقانی در روستای داراب دوره‌های آموزشی برای جوامع محلی برگزار کرد. همچنین یک تعاونی برای اهالی منطقه ایجاد کرد تا در قالب آن نسبت به معیشت جایگزین مانند خیاطی یا کشاورزی برای اهالی باشد.
او تمامی این فعالیت‌های محیط‌زیستی را برای روستاهای محروم زمانی انجام داد که سازمان محیط‌زیست در دولت احمدی‌نژاد نه‌تنها حمایتی از این نوع فعالیت‌ها نمی‌کرد، بلکه بعضا مانع‌تراشی‌هایی هم انجام می‌داد. اما در زمان ریاست خانم ابتکار از اینگونه فعالیت‌ها حمایت شد.
اعظم طالقانی در تمامی دوران زندگی خود اگرچه خود با ناملایمات فراوانی روبه‌رو شده بود، اما همچنان با امید و با تکیه بر نهاد مدنی که خودش آن را ایجاد کرد، توانست در محروم‌ترین نقاط کشور منشأ تحولات مهمی باشد که آثارش را امروز می‌بینیم.
روحش شاد.
